سنگ نگاره های بروجرد (لرستان)

  بروجرد یکی ازشهرهای زیبای استان لرستان است. این شهرستان همچون دیگر نقاط ایران دارای سنگ نگاره هایی متعلق به دوره های پیش از تاریخ است. در کوه های کم ارتفاع و دره های عمیق شمال و شمال غربی شهر، در لابلای سنگ هایی که بر اثر سرما ، به ماسه تبدیل شده اند. نقوشی بر روی تخته سنگ های صاف و  بعضاً متخلخل شده ،  یافت می شوند که از دوران بسی دور با ما سخن می گویند و هر بیننده ی با ذوقی را با مهجوریت خود شان متالم و متاثر می سازند. در میان همه ی نقش ها، بیشترین فراوانی نقوش، همچون دیگر نقاط ایران، متعلق به نقش بزکوهی است که با طرح های مختلف حک شده اند.
این نقوش از بالاترین نقطه ی دره ها تاپایین ترین سطح، همراه و هم آهنگ با جهت آب خلق شده اند. نمادآبخواهی، زایندگی و برکت!
متاسفانه بعلت عدم آگاهی، خیلی ها تصوّر می کنند نقش های بزکوهی، نقش حیوان است و با این ذهنیت ، وجود این نقوش فراوان در تاریخ ، هنر و حتی  اسطوره های ایران باستان را تفسیر می کنند.
بسی ناراحت کننده است بویژه برای متولیان امور و موزه دارانی که این نمادهای اسرار آمیز را حیوان معرفی می کنند و … .
چقدر درد آ ور است که یک  فرانسوی  (استنلی کوهن) باید از این نقش رمز گشایی کند و ماهنوز… .
نقش بزکوهی در ایران باستان نوعی مانیفست بوده که برای آن مردمان از مضمونی یکنواخت برخوردار بوده است.

این نقش دارای قداستی خاص بوده،. سند آن شکل شاخ های بعضی از آنهاست که به شکل لوزی کشیده شده است، لوزی نوعی خط پروتو ایلامی است که خوانش آن HU , هیو و مضمون آن تقدیس است

بزکوهی آرم و نماد ایران باستان است با مضمونی ملی و جهانی و نوعی خط پیکتوگرام (تصویری)[۱]

 

در نزدیکی روستای کرکی خان (کریون ) در حوالی دره میهد و دیگر دره ها و کوه پایه های همجوار آن براحتی این نقوش قابل مشاهده هستند. ما در روزهای اول فصل بهار ۸۵ موفق به پی یابی و کشف این نمونه ها در کوه های مذکور شدیم. نزدیک غروب بود که به بروجرد رسیدیم. بدون درنگ باشوق پا به دره ها و کوه هایی که با توجه به نوع سنگ ، شرایط و جهت حرکت آب دره ها از کوه ها و دیگر شاخصه ها که مبنا ومعیاری برای پی بردن به وجود سنگ نگاره ها است ، وارد دره هایی شدیم که آب زلال چشمه ها از لابلای سنگ ها آواز خوان و پشتک زنان به پایین دره می غلتید و انگار آب چشمه ها وقتی صدای شلپ شلب پای ما را می شنیدند خجالت می کشیدند و آواز زیبای خود را دیگر زمزمه نمی کردند. یا لااقل ما انسان ها نمی گذاشتیم آنها شعرهایشان را زمزمه کنند. با سختی خودمان را به فراز تپه ها کشاندیم . قفسه  سینه ها یمان از فرط فشار سوزش می کرد و نفس هامان به شمارش افتاده بود. عاقبت آنها را پیدا کردیم. نقش های متعدد بز کوهی با طرح ها و تکنیک های هنری متفاوت که با چابکی در حال جهش و پرش بودند از دور به ما پیام امید و انرژی می دادند. از آنها عکس تهیه کردیم ، اندازه گیری مقیاسی و درصد گیری براساس نمونه های نقوش انجام دادیم و به همین طریق در حال تفحص به دنبال نقوش دیگر بودیم که ناگهان متوجه شدیم هوا تاریک شده است. آنگاه راه افتادیم و آهسته آهسته با یک دنیا لذت از کوه ها و دره ها، پا به دنیای دیگر گذاشتیم. بیشترین نقوش دراین محوطه ها بزکوهی، انسان در حالت های مختلف ، نقوش حیوانات دیگر و نمادها است .

سنگ نگاره های موجود در این کوه ها بسیار پراکنده اند. اندازه آنها بین ۳ تا ۵ سانتیمتر است. که با ضربه زدن های پی در پی و با دقت به عمق یک تا سه میلیمترآفریده شده اند .نوع سنگ های نقش دار از جنس سنگ های رسوبی آهکی است که رنگ آنها قهوه ای تیره است.
سنگ نگاره های موجود در این کوه ها بسیار پراکنده اند. اندازه آنها بین ۳ تا ۵ سانتیمتر است. که با ضربه زدن های پی در پی و با دقت به عمق یک تا سه میلیمترآفریده شده اند .نوع سنگ های نقش دار از جنس سنگ های رسوبی آهکی است که رنگ آنها قهوه ای تیره است.

قدمت نمونه هایی که ماموفق به کشف آنها شدیم (ح) از دوره ی تاریخی تا قبل از تاریخ (هزاره ی هفتم ق.م ) متفاوت است که جهت قطعیت، نیاز به تکنولوژی طیف سنجی عمومی شتاب دهنده است.

سنگ نگاره های این دیار، نیاز مند مطالعات جامع و عمیق تری است، به امید آن روز که محقق شود.

با اجترام- ناصری فرد  بهار ۸۵

[۱]        سنگ نگاره های ایران، نمادهای اندیشه نگار  

عضویت
اطلاع از
guest

4 نظرات
پرامتیازترین
جدیدترین قدیمی‌ترین
بازخورد درون خطی
دیدن تمامی دیدگاه ها
احسان احمدی

من به عنوان یکی از اهالی بروجرد از شما تشکر می کنم.
در ضمن در شهر ما یک مسجد جامع کهن که از تغییر آتشکده ساسانی ساخته شده نیز وجود دارد که فکر کنم از دیدن آن لذت می برید.

رومینا

ماجرای نامگذاری بروجرد به ” زادگاه فرزانگان” توسط شاعرمشهور بروجردی دکتر یدالله گودرزی ، شاعر و نویسنده بروجردی در این باره نوشته است : بروجرد شهر و زادگاه من است و بروجردی ها تعصب بیشتری از جاهای دیگر در عشق به زادگاهشان دارند. من نیز مستثنی نیستم ، ضمن اینکه کوشیده ام گامی در راستای معرفی بیشتر این شهر و استانش بردارم. نوزده ساله بودم که به پیشنهاد موسسه ای فرهنگی کتابی درباره بروجرد نگاشتم با عنوان “سیمای بروجرد،زادگاه فرزانگان” یادم می آید که برایش خیلی زحمت کشیدم، از کتابخانه های خطی بروجرد تا کتابخانه مرجع دانشگاه تهران را گشتم… مطالعه بیشتر »

آسیمه سر

سلام.. ممنون از سایت محترمتون..
وقتی مینویسید سنگ نگاره های بروجرد (لرستان).. یعنی ما در استانی قرار گرفتیم که بروجرد بزرگ را خوار کرده.. و این غیر عادی نیست که خیلیییی چیزها در بروجرد کشف نشده باقی مانده یا جلوی کشفش گرفته شده.. بروجردی که در قدیم مرکز ایالت بوده و در آن سکه ضرب می کردند حالا توان نفس کشیدن هم ندارد..
با سر زدن به این وبلاگ دقیق درخواهید یافت که ما کجا بودیم و به کجا رسیدیم.. http://www.blkagrd.blogfa.com

حاجیوند غالبی

سلام یه دره تو دورود هست ده ها سنگ نوشته وسنگ نگاره دارد که متاسفانه بخاطر تفاسیر پیج های فیک اینستا و کارشناسیهای غیراصولی واخلاقی و تشویق حفاران داره نابود میشه