چُغازَنبیل نیایشگاهی است باستانی که در زمان ایلامیها ساخته شده است. چغازنبیل بخش باقی مانده از شهر دوراونتاش است.
این نیایشگاه توسط اونتاش گال (پیرامون ۱۲۵۰ پ.م.)، پادشاه بزرگ ایلام، و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، نگهبان شهر شوش، ساخته شده است.
مکان جغرافیایی چغازنبیل در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر شوش در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه می باشد . ( در محور اصلی شوش به اهواز ) بلندی آغازین آن ۵۲ متر و ۵ طبقه بوده است. امروزه ارتفاع آن ۲۵ متر و تنها ۲ طبقه و نیم از آن باقی مانده است. چغازنبیل واژه‌ای محلی به معنای زنبیل واژگون است و نام باستانی این بنا بشمار نمی‌آید. همچنین زیگورات در زبان عیلامی به معنای نیایشگاه است. این مکان نزد باستانشناسان به دور اونتاش معروف است که به معنای شهر اونتاش است. اونتاش گال پادشاه عیلامی است که دستور ساخت این شهر مذهبی را داده است. بنای چغازنبیل در میانه این شهر واقع شده است و مرتفع‌ترین بخش آن است. بلندی آغازین این بنا ۵۲ متر در قالب ۵ طبقه بوده است. امروزه ارتفاع آن ۲۵ متر و تنها ۲ طبقه و نیم از آن باقی مانده است. مسیر دستیابی به چغازنبیل از طریق جاده اهواز به شوش است اما مکان آن دقیقاً بین شوشتر و شوش در کناره رود دز قرار دارد و این خود حکایت از این دارد که در زمان ایجاد زیگورات شهرهای شوش و شوشتر هر دو وجود داشته اند. این نیایشگاه توسط اونتاش ناپیریش (حدود ۱۲۵۰ پ.م.)، پادشاه بزرگ عیلام، و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، الهه نگهبان شهر شوش، ساخته شده است. و در حمله سپاه خونریز آشور بانیپال به همراه تمدن عیلامی ویران گردید. قرنهای متمادی این بنا در زیر خاک به شکل زنبیلی واژگون مدفون بود تا اینکه به دست رومن گیرشمن فرانسوی در زمان پهلوی دوم از آن خاکبرداری گردید. گرچه خاکبرداری از این بنای محدب متقارن واقع شده در دل دشت صاف موجب تکمیل دانش دنیا نسبت به پیشینه باستانی ایرانیان گردید اما پس از گذشت حدود ۵۰ سال از این کشف، دست عوامل فرساینده طبیعی و بی دفاع گذاشتن این بما در برابر آنها آسیبهای فراوانی را به این بنای خشتی – گلی وارد کرده و خصوصا باقیمانده طبقات بالایی را نیز دچار فرسایش شدید کرده است. چغازنبیل جزوه معدود بناهای ایرانی است که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.ضمنا در بعضی از کتب تاریخی نام قدیمی شوش (چغازنبیل)نامیده شده است.
با درود
متاسفانه در مورد معبد چغازنبیل اگاهی های کاملی ارائه نشده است و در ویکیپدیا نیز کاستیهایی وجود دارد .
خواهش دارم در صورت امکان منابع و ماخذ قابل استفاده بیشتری را معرفی بفرمایید
با تشکر
درود.
دوست عزیز، شما درین مورد یاری مان کنید 🙁
ضمن تقدیر از جناب کاظمی،خواهشمندم راهنمائی های خود را از حقیر دریغ نفرمائید.اینجانب تا سر حد لازم یاریتان خواهم کرد./مهندس طلایی
با سلام
من دانشجوی رشته هنر(چاپ) و دارای دیپلم گرافیک هستم.زمانی که تاریخ هنر ایران رو در هنرستان پاس میکردم یادمه قبل از دوره های هخامنشی و ساسانی به تمدن عیلام میپرداختیم و زمانی که از معماری این دوره میگفتیم اولین و مهمترین نام که بسیار میدرخشید “معبد باشکوه چغازنبیل” بود. به یاددارم که ما در این کتاب با طریقه ساخته شدن تک تک این طبقات اشنا میشدیم.خب طبیعیست اثری که در یونسکو ثبت جهانی شده است ارزش حرف زدن و تجزیه و تحلیل دارد. شما از ارزش این بنای عظیم اطلاع دارید و نیازی به بازگو کردن اطلاعات ناچیز این حقیر نمیباشد.فقط انها که از تاریخ این بنا اطلاعی ندارندکافیست چندقیقه وقت خود را به جستجوی نامش در گوگل بپردازند.. دیدن عکسها هم وقت زیادی تلف نمیکند…….اما پس از ان بهتر است هیچوقت تصمیم به بازدید از این بنا نگیرند…..من به دلیل علاقه مندی شخصی به میراث این مرز پرگهر بعد از مدتی در تیر ماه امسال تصمیم به بازدید گرفتم…جالب اینجاست حتی مردم در چند کیلومتری انجا اطلاع درستی از محل و حتی نام این زیگورات نداشتند و من و همراهانم چند بار به مسیرهای اشتباه راهنمایی شدیم ..پس از پیمودن چندین کیلومتر در اطراف شوش در عین ناباوری به اولین تابلوی میراث فرهنگی ان هم فقط در چندکیلومتری و با وضعی ناشایسته برخوردیم…از انجا که من از رشته بازسازی و مرمت اطلاع چندانی ندارم ترجیح میدهم نصب پوشش در برابر افتاب بر بالای معبد را نه به عنوان انتقاد که به لحن پیشنهاد بیان کنم…اما اطلاع رسانی؟؟؟؟چرا اینقدر ضعیف؟؟چرا به جز تابلوی خروجی شهر شوش که قطعا توسط شهرداری نصب شده تابلوی دیگری با ثبت میراث فرهنگی وجود ندارد؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟چرا مردم این منطقه نسبت به قدمت و ارزش این اثر گاه نشده اند؟مگر قدمت این بنا از تخت جمشید کمتر است؟؟……ایا این درست است که تمدن غنی شوش فقط در کتابها نوشته شود؟؟چرا این تمدن حداقل برای مردم منطقه و گردشگران تفسیر نمیشود؟؟….میدانم در پاسخ به سوالاتم ابتدا صحبت از کمبود بودجه در میراث فرهنگی به میان خواهد امد…سخن شما متین اما شما بگویید کودک امروز که جوان فرداست حق این را ندارد که قدرت و توان نیاکان خود را به چشم ببیند و به خود و تمدن و اصالتش ببالد؟پاسخ گردشگران خارجی را چه میدهید؟به یاد داشته باشیم کودک امروز جوان که بشود حتی همین باقیمانده نسل جنگ هم برایش باقی نمیماند که از گدشته پرافتخار میهنش بشنود ..اگر عکسهای واقعی را با عکسهای کتابها و اینترنت تطابق دهید (عکسهای تهیه شده حقیر حتما به دستتان خواهد رسید یا از طریق ایمیل و یا همین بخش)حتما متوجه میشوید که چه باید بود و چه هست……………..
سلام اتفاقا مردم منطقه کاملا از وجود و ارزش این بنا اگاهی دارند و هر ساله عده زیادی برای دیدن بنا به اونجا میروند.منتها مشکل از رسانه های جمعی است که همه تمرکزشون روی اصفهان و شیراز است در حالی که بناهای دوره هخامنشی و ساسانی که در خوزستان هستند از قدمت و ارزش باستانی بسیار بالایی برخوردارنددرست به اندازه تخت جمشید
.در مورد سایه بان هم یونسکو اجازه احداث هیچ بنایی تا شعاع چند کیلومتری بنا را نمیدهد چون باعث تغییر نمای بنا می شود.
در ضمن متن بالا اشکالات تایپی زیادی داشت از جمله تاریخ بنا سال ۱۲۵۰قبل از میلاد است نه بعد از میلاد.موفق باشید.