تاریخچه طب سنتی چین باستان
درطب سنتی چین ، تاریخ طب ملیت ” هان ” دیرینه تر و تجربیات عملی آن و شناخت تئوریک آن گسترده تر است .
طب چینی درحوضه رودخانه زرد چین بوجود آمده و مدتهاپیش سیستم علمی و دانشگاهی آن شکل گرفته است. در فرایند درازمدت توسعه طب چینی ، هر سلسله نوآوری هایی داشته و بسیار پزشکان مشهور را پرورش داده و مکاتب فکری مهم و آثار معروفی بوجود آورده است .
در کتیبه های دوران ” این شآن ” ( قرن ۱۱ ق . م – ۱۶ ق. م ) ، نگاشته شده بر روی استخوان ها یا لاک لاک پشتان در بیش از ۳۰۰۰ سال پیش، مواردی مربوط به پزشکی و بهداشتی و بیش از ۱۰ نوع بیماری درج شده است. درسلسه ” جئو” ، روش های درمانی ازجمله شیوه های چهارگانه تشخیص بیماری یعنی نظارت ، استماع و استشمام ، استفهام و گرفتن نبض و طرز معالجه مانند ، دارو ، سوزنی و عمل جراحی مورد استفاده قرار گرفت. در دوران سلسله های ” چین ” و ” هان ” ، ” هوان دی نه جین ” چنین آثار طبی با تئوری منظم به رشته تحریر درآمد. این کتاب نخستین اثر کلاسیک و تئوریک موجود طب چینی بشمارمیرود. ” تئوری بیماری های مرتبط با سرماخوردگی” که ” جان جون جین” نوشته است، شامل اصول تشخیص امراض گوناگون و معالجه آنها براساس تحلیل همه جانبه بیماری ها و حالت مزاجی بیماران است. این اثر برای توسعه طب بالینی تأثیرگذار بوده است. علم جراحی در سلسله ” هان ” سطح نسبتا عالی داشت. طبق کتاب ” تاریخ سه کشور پادشاهی ” ، ” خوا تو ” طبیب مشهوری زندگی می کرد که به درمان بیماری های گوناگون می پرداخت و از مایع بی حسی تمام بدن بنام ” پودر ما فی ” برای جراحی ها استفاده می نمود.
از سلسله های ” وی ” و ” جین ” و سلسله های جنوب و شمال ( ۲۲۰ — سال ۵۸۹ میلاد ) تا سلسله های ” شوه ” و ” تانگ ” و ” وو دای ” ( پنچ سلسله ) ( سال ۵۸۱ — سال ۹۶۰ میلاد ) ، تشخیص با گرفتن نبض رواج یافت. کتابی بنام ” کتاب کلاسیک گرفتن نبض ” که ” وان شوحه ” طبیب معروف سلسله ” جین ” نوشته است ، ۲۴ نوع حالت نبض را تشریح می کند. این کتاب نه تنها برای طب سنتی چین تأثیرات مثبتی داشته بلکه در خارج از چین مورد استفاده بوده است. در این دوره هر رشته پزشکی ، تخصصی شد. مونوگرافی های طب سوزنی عبارت بودند از : ” کتاب کلاسیک طب سوزنی درجات یک و دو ” ؛ کتاب های ” بائو پوجی” و” جئو حو فائو” آثار نماینده تهیه قرص های عمر جاویدان بخش ( وابسته به مذهب ” تائو”) ؛ در زمینه داروسازی ، کتابی بنام ” تئوری تهیه داروهای له گون ” وجود داشت ؛ در زمینه جراحی ، کتابی بنام ” نسخه های باقی مانده لیو جون جی ” موجود بود ؛ کتاب” تئوری درباره علل بیماری ها ” مونوگراف علل بیماری است. کتاب ” درباره نرمه سر ” مونوگرافی بخش اطفال است ؛ کتاب ” داروهای گیاهی تجدید نظر شده ” نخستین اثر مربوط به داروها در جهان بحساب می آید ؛ مونوگرافی بخش چشم پزشکی بنام ” نکات ظریف این حای ” و غیره . علاوه بر این ، در سلسله تانگ کتاب های پزشکی مهمی ازجمله کتابی بنام ” نسخه های مهم و گرانبها ” تألیف شد. این کتاب را ” سون سی میائو” نوشت. کتاب ” نکات مهم جراحی ” را ” وان تائو” نوشت که اثر مهم پزشکی محسوب می شود.
در آموزش پزشکی سلسله سون ( سال های ۹۶۰ — ۱۲۷۹ میلاد ) ، تدریس طب سوزنی با اصلاحات مهم و بزرگی همراه بود. ” وان وی یی ” کتابی بنام ” نقشه طب سوزنی — نقاط مناسب روی بدن مجسمه مسی آدم ” تألیف کرده و دو مجسمه بزرگ مسی به اندازه قد انسان را برای طب سوزنی طراحی و تهیه کرده است که شاگردان بر روی آنها آزمایش پزشکی انجام می دادند. این ابتکار برای توسعه طب سوزنی در آینده تأثیرات عظیمی برجای گذارد. در سلسله مین ( سال های ۱۳۶۸– ۱۶۴۴ میلاد ) شمار زیادی پزشکان ظهور کردند. آنها توانستند بیماری های ناشی از عوامل سرماخوردگی و بیماری های تب فصلی و طاعون و غیره را تشخیص دهند. تا سلسله چینگ ، تئوری بیماری های تب فصلی به مرحله پختگی رسید و مونوگرافی هایی مانند ” تئوری بیماری های تب فصلی” تألیف شد.
از سلسله مین ، پزشکی غرب به چین منتقل شد و شمار زیادی پزشکان به ” تلفیق و آمیزش طب سنتی چین با پزشکی غربی ” پرداختند.
