محققان دلیل نابودی «ونیز عصر حجر» چین در ۵ هزار سال پیش را کشف کردند

این مکان به‌عنوان مهمترین شاهد اولیه تمدن پیشرفته چین محسوب می‌شود به‌طوری که در بیش از ۵ هزار سال پیش دارای سیستم پیچیده مدیریت آب بود. تاکنون علت نابودی ناگهانی این مکان محل بحث بوده است.

یک تیم بین‌المللی به رهبری کریستوف اسپوتل، زمین‌شناس و محقق حوزه آب و هوا اینسبروک اتریش در مقاله‌ای که در مجله ساینس‌ادونس(Science Advances) منتشر شده است نشان داده‌اند سیل عظیم ناشی از باران‌های موسمی شدید و غیرعادی باعث فروپاشی و ویرانی این مکان شده است.

ویرانه‌های باستانی شهر لیانگژو در دلتای یانگ‌تسه در حدود ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی شانگهای قرار دارد. در آنجا یک فرهنگ بسیار پیشرفته در حدود ۵۳۰۰ سال پیش شکوفا شد که به‌عنوان یکی از اولین شواهد فرهنگ تاریخی آب در نظر گرفته می‌شود. قدیمی‌ترین سازه‌های هیدرولیکی در چین از این مکان فرهنگی اواخر دوره نوسنگی سرچشمه می‌گیرند.

شهر محصور شده دارای سیستم پیچیده‌ای از کانال‌ها با قابلیت کشتیرانی، سدها و مخازن آب بوده است. این ساز و کار امکان کشت در زمین‌های بسیار وسیع کشاورزی را در طول سال فراهم می‌کرد.

در تاریخ تمدن بشری، این یکی از نخستین نمونه‌های جوامع بسیار توسعه یافته بر اساس زیرساخت‌های آبی است. با این حال فلزات در این فرهنگ ناشناخته بودند. هزاران جواهر دست‌ساز که به‌طرز استادانه‌ای ساخته شده بودند در حفاری‌ها پیدا شد.

این مکان باستانی که مدت‌ها دست‌نخورده باقی مانده بود و از نظر اهمیت تاریخی دست کم گرفته شده بود اکنون به‌عنوان بخشی از تمدن چین با قدمت بیش از ۵ هزار سال در نظر گرفته می‌شود و در سال ۲۰۱۹ به‌عنوان میراث جهانی یونسکو معرفی شد.

اما تمدن پیشرفته این شهر که در دوره‌ای هزار ساله افرادی در آن سکونت داشتند به یکباره به پایان رسید. تا به امروز بحث‌هایی در اینباره صورت گرفته بود که چه چیزی باعث نابودی این تمدن شده است.

کریستوف اسپوتل، رئیس گروه تحقیقات در بخش زمین‌شناسی می‌گوید: «لایه نازکی از خاک روس بر روی ویرانه‌های شهر یافت شد که به ارتباط احتمالی بین نابودی این تمدن و سیل رودخانه یانگ‌تسه یا سیل دریای شرقی چین اشاره دارد. هیچ مدرکی برای علت انسانی در نابودی این تمدن مانند جنگ پیدا نشد.»

غارها و مخازن آن‌ها از مهم‌ترین آرشیوهای اقلیمی موجود هستند. آن‌ها امکان بازسازی شرایط آب‌وهوایی را تا ۱۰۰ هزار سال گذشته را فراهم می‌آورند. از آنجا که دلیل مشخصی برای فروپاشی ناگهانی دوره فرهنگی لیانگژو معین نشده بود، تیم تحقیقاتی به‌دنبال نشانه‌های مناسب برای بررسی علت احتمالی اقلیمی نابودی این تمدن بودند.

هایوی ژانگ، مین شناس از دانشگاه شیان جیائوتنگ در شیان که یکسال به‌عنوان محقق مهمان در دانشگاه اینسبروک حضور داشت، نمونه‌هایی از استالاگمیت‌ها [ستونی از مواد معدنی است که از کف غار بالا آمده باشد] را از دو غار شنونگ و ژیولونگ که در جنوب غرب محل کاوش قرار دارند، برداشت.

این غارها برای سال‌ها به‌خوبی مورد کاوش قرار گرفته‌اند. استالاگمیت‌های آن‌ها بینشی دقیق از زمان فروپاشی فرهنگ لیانگژو ارائه می‌دهند که طبق آن مشخص شده است این فروپاشی در حدود ۴۳۰۰ سال پیش رخ داده است.

داده‌های استالاگمیت‌ نشان می‌دهد که بیش ۴۳۴۵ تا ۴۳۲۴ سال پیش، دوره‌ای با بارش بسیار زیاد وجود داشته است. شواهدی برای این موضوع با استفاده از اندازه‌گیری ایزوتوپ کربن در دانشگاه اینسبروک ارائه شد. از سوی دیگر تاریخ‌گذاری دقیقت با آنالیز اورانیوم-توریم در دانشگاه شیان‌جیائوتنگ انجام شد که دقت اندازی گیری آن مثبت و منفی ۳۰ سال است.

کریستوف اسپوتل می‌گوید: «این بررسی‌ها به‌طرز شگفت‌انگیزی با توجه به بعد زمانی دقیق است. باران‌های موسمی شدید احتمالا منجر به سیل‌ یانگ‌تسه شد که حتی‌ سدها و کانال‌های پیشرفته نمی‌توانستند در برابر انبوه آب مقاومت کنند و شهر لیانگژو را ویران کرد و مردم دست به فرار زدند.»

شرایط و تغییرات آب و هوایی طبق داده‌های بررسی شده از دو غار نزدیک نشان می‌دهد که این شرایط تا ۳۰۰ سال ادامه یافت.