خدای مرگ در مصر باستان واقعا چه کسی بود؟ (نظر متخصصان)
همانطور که می‌دانید مصریان باستان به خیلی چیزها شناخته می‌شوند؛ به مومیایی کردن مردگان‌شان، به ساخت اهرام بزرگ ثلاثه که خیلی‌ها حتی تئوری‌های مختلفی برای ساخت آن‌ها به میان می‌آورند، سیستم نوشتاری پیچیده هیروگلیف و باورهایی که بعد از مرگ دارند. سایت ما درباره خیلی از این موارد مقالاتی نوشته، اما امروز می‌خواهیم درباره یکی از خدایان مصر یعنی خدای مرگ صحبت کنیم.
با در نظر گرفتن مرگ و از خودگذشتگی برای الهه‌های زیاد مصر که در ذهن مردم مصر جا خشک کرده بودند، نقش برجسته‌ای در فرهنگ آن زمان داشتند، سوالی که پیش می‌آید این است که خدای مرگ مصر باستان واقعا چه کسی بوده است؟
شاید فکر کنید که خدای مرگ در مصر باستان همان ازیریس، خدای دنیای مردگان یا خدای مرده‌ها در مصر باستان است. اما متخصصان منبع امروز به این راحتی از این موضوع نمی‌گذرند. اصلا اینکه بگوییم ازیریس خدای مردگان بوده، اشتباه است.
به گفته آندریا کوشارک، مدیر پروژه در دانشگاه هایدلبرگ در آلمان که به متون آیینی آسیرینی را بررسی کرده، در ایمیلی به سایت منبع امروز می‌گوید:
ازیریس، مرگ نمی‌آورد و باعث مرگ کسی هم نمی‌شد، اما حاکم مرگ بود. در حقیقت، او همچنین بیشتر خدای زندگی بوده و می‌خواسته از حاصلخیری گیاهان، حیوانات و انسان‌ها خیالش راحت باشد.
مصری‌های باستان، ازیریس را الهه ویژه‌ای می‌شناختند که بعد از مرگ با آیین خاصی به زندگی برگشت.
متن ایمیل مارک اسمیث، پرفسور بازنشسته دانشگاه آکسفورد:
از زمانی که ازیریس به دنیای مردگان رفت و به لطف مراسمی که او را زنده کرد به حالت تغییریافته‌ای به زندگی برگشت، او را در میان الهه‌های مصریان به الهه غیرمعمولی می‌شناسند. با این وضعیت، مردم معمولی آن زمان مصر هم تصور می‌کردند که همین اتفاق برای آن‌ها پیش می‌آید و بعد از مرگ با استفاده از همان آیینی که ازیریس را به زندگی برگرداند، به زندگی برمی‌گردند. شاید بشود گفت که مردم آن زمان ازیریس را یک الگو می‌دیدند.
البته نمی‌شود از الهه‌های دیگری که با مرگ مرتبط هستند، گذشت؛ الهه‌های مصری مانند آنوبیس، حوروس، حاثور و ایزیس. البته دلیلی نمی‌شود آن‌ها را به خدایان مرگ بشناسیم. حتی آنوبیس با آن سر شغال‌مانندش هم خدای مهمی است که خودش را با مردها مرتبط می‌بیند.
متن ایمیل امیلی تیتر، مصرشناس و محقق دانشگاه ورسا به سایت منبع مقاله امروز:
آنوبیس، خدای مومیایی کردن است.
متن ایمیل لورا رانیری روی، بنیانگذار و مدیر Ancient Egypt Alive به سایت منبع مقاله امروز:
در اسطوره‌شناسی مصر، آنوبیس اولین مومیایی کردن خود را روی ازیریس انجام داده بود.
ایمیل مارتین بوماس؛ مصرشناس و مدیر موزه تاریخی دانشگاه در مک‌کواری استرالیا به سایت منبع مقاله امروز:
از آن‌جایی که مصری‌های باستان فرقه و آیینی برای مرگ نداشته‌اند، پس خدای مرگی را هم نمی‌پرستیدند.
متن ایمیل جان بینز، پرفسور بازنشسته اسطوره‌شناس دانشگاه آکسفورد به سایت منبع مقاله امروز:
نزدیک‌ترین موجود فراطبیعی مصری‌های باستان به خدای مرگ، ممکن است یک خدای مصری بوده که او را به (مرگ، خدای بزرگ) می‌شناختند. اما این خدا به شدت نادر بود و حضور بدنامی داشته و خدای مفیدی هم به حساب نمی‌آید.
یکی از جاهای که می‌شود اثری از این خدای مبهم مشاهده کرد، در پاپیروس حدود ۳.۰۰۰ سال پیش در سلسله ۲۱ مصر بوده است.
این خدا در این پاپیروس با شکل و شمایل (یک مار بال‌دار با دو پا و یک سر انسان و دمی که به سر شغال می‌رسد) به تصویر کشیده می‌شود.
این مطلب را همچنین می‌توانید در کتاب خدایان و بشر در مصر باستان: ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تا ۳۹۵ سال بعد از میلاد مسیح (انتشار دانشگاه کورنل، ۲۰۰۴) بخوانید که فرانسوا داناند، پروفسور بازنشسته تاریخ دانشگاه استراسبورگ فرانسه و کریستین زیوی-کوس، مدیر بازنشسته مطالعات اکول پارتیک دس هوتس اتیودس در فرانسه آن را نوشتند.
این دو نویسنده در کتاب‌شان اشاره می‌کنند که نوشته‌های پاپیروس اشاره می‌کنند که این الهه به (مرگ، خدای بزرگ) شناخته می‌شود که خدایان و بشر را به وجود می‌آورند.
البته این احتمال هم وجود دارد که یک نفر پاپیروس را نوشته و سعی داشته (مرگ، خدای بزرگ) را به وجود بیاورد، اما هرگز به این خواسته‌اش نرسیده است.
امروز درباره خدای مرگ مصریان باستان گفتیم و به این نتیجه رسیدیم از آن‌جایی که مصریان باستان به خدایان زیادی اعتقاد داشتند که بعضی از آن خدایان خودشان را وقف مردگان و مومیایی کردن‌شان می‌کردند، ایده خدایی که خودش را صرف مردگان کنید هیچ‌وقت بزرگ و دور از دسترس نبوده است.
