چرافراعنه مصرباستان ساخت اهرم رامتوقف ساختند؟

برای بیش از یک هزار سال، اهرام بزرگ مصر به دستور فراعنه ساخته می‌شدند و حتی اغلب آن‌ها در زیر یا درون این بنا‌های تاریخی عظیم دفن می‌شدند. ساخت اهرام بزرگ مصر از زمان پادشاه Djoser (از ۲۶۳۰ تا ۲۶۱۱ قبل از میلاد) که هرم پلکانی را در سقارا ساخت تا زمان پادشاه Ahmose I (از ۱۵۵۰ تا ۱۵۲۵ قبل از میلاد) که آخرین هرم سلطنتی شناخته شده در ابیدوس مصر را ساخت، ادامه داشت.

این اهرام قدرت و ثروت فراعنه را به نمایش می‌گذاشت و اعتقادات مذهبی آن‌ها را ترویج می‌کرد. پس چرا مصریان باستان مدت کوتاهی پس از آغاز پادشاهی جدید، ساختن اهرام را متوقف کردند؟

به نظر می‌رسد در مصر باستان ساخت اهرام پس از سلطنت Ahmose کاهش پیدا کرده است. از این رو فراعنه در دره پادشاهان در نزدیکی پایتخت مصر باستان، یعنی تبس، که اکنون اقصر امروزی است، دفن می‌شدند.

پروژه نقشه برداری Theban در وب سایت خود اشاره می‌کند که اولین مقبره سلطنتی تایید شده در دره پادشاهان توسط Thutmose I (حکومت از ۱۵۰۴ تا ۱۴۹۲ قبل از میلاد) ساخته شده است. جد او، یعنی آمنهوتپ اول (حکومت از ۱۵۲۵ تا ۱۵۰۴ قبل از میلاد) نیز ممکن است مقبره خود را در دره پادشاهان ساخته باشد، اگرچه این موضوع بین مصرشناسان همچنان مورد بحث است.

اما چرا ساخت این اهرام متوقف شد؟

کاملاً مشخص نیست چرا فراعنه ساخت اهرام سلطنتی را متوقف کردند، اما نگرانی‌های امنیتی می‌توانست یکی ازدلایل آن باشد. پیتر در مانوئلیان، استاد مصر شناسی در دانشگاه هاروارد در ایمیلی به این نشریه گفت: «تئوری‌های زیادی وجود دارد، اما از آنجایی که اهرام غارت می‌شدند، پنهان کردن قبر‌های سلطنتی در دره‌ای دوردست، آن هم به صورت حکاکی شده در صخره و احتمالاً با نگهبانان فراوان، کار عاقلانه‌ای به نظر می‌رسید.»

آیدان دادسون، استاد مصرشناسی در دانشگاه بریستول نیز طی ایمیلی به این نشریه گفت: «حتی قبل از اینکه ساخت اهرام برای پادشاهان متوقف شود، بنا به دستورات، کارگران از قرار دادن اتاق دفن در زیر هرم خودداری می‌کردند. حتی آخرین پادشاه Ahmose I اتاق دفن خود را بیش از ۰.۵ کیلومتر دورتر (۱۶۴۰ فوت) از هرم و در زیر بیایان بنا کرده بود.»

یکی از گزارش های مرتبط با تاریخ مصر که ممکن است سرنخ‌های مهمی را در خود داشته باشد توسط شخصی به نام «ایننی» نوشته شده است که مسئول ساخت مقبره توتموس اول در دره پادشاهان بود. ایننی نوشته است که «من به تنهایی بر حفاری قبر صخره‌ای اعلیحضرت نظارت کردم – نه کسی می‌تواند آن را ببیند و نه کسی صدایی در آنجا می‌شنود.»

آن میسی راث، استاد تاریخ هنر و مطالعات عبری و یهودیت در دانشگاه نیویورک، در ایمیلی به این نشریه گفت: «این گزارش نشان می‌دهد که پنهان کاری و اختفا در رابطه با محل دفن پادشاهان یک اصل اساسی بوده است.».

اما توپوگرافی طبیعی دره پادشاهان می‌تواند توضیح دهد که چرا این دره به عنوان یک مکان مطلوب برای مقبره‌های سلطنتی در نظر گرفته شده است. این دره، قله‌ای دارد که اکنون به نام ال-قرن (گاهی گورن) شناخته می‌شود، که کمی شبیه به یک هرم است. میروسلاو بارتا، مصر شناس و معاون رئیس دانشگاه چارلز در جمهوری چک، به این نشریه گفت: «این قله بسیار به یک هرم شباهت دارد، بنابراین به نوعی همه مقبره‌های سلطنتی ساخته شده در دره در زیر هرم قرار گرفته اند.»

مارک لهنر، مدیر و رئیس انجمن تحقیقات مصر باستان، در کتاب خود با عنوان «اهرام: حل اسرار باستانی» نوشته است که: «برای فراعنه مصر، هرم از آنجایی که مکانی برای «عروج و دگرگونی» به زندگی پس از مرگ بوده، اهمیت فراوانی داشته است.»

توپوگرافی شهر اقصر که در زمان پادشاهی جدید (۱۵۵۰ تا ۱۰۷۰ قبل از میلاد) به پایتخت مصر تبدیل شد نیز ممکن است در کاهش ساخت اهرام نقش داشته باشد. دادسون گفت: «این منطقه از نظر فضا بسیار محدود و کوچک است و همچنین تپه‌ها و برجستگی‌های زیادی دارد. به عبارت دیگر، پایتخت باستانی مصر ممکن است به دلیل کوچک بودن و معماری ویژه‌ای که داشته چالشی بزرگ بر سر راه ساخت اهرام مصر بوده است.»

تحولات اعتقادی و مذهبی که بر ساخت مقبره‌ها در زیر زمین تأکید داشته اند نیز یکی دیگر از دلایل احتمالی مصری‌ها برای توقف ساخت اهرام بزرگ است. بارتا می‌گوید: «در طول پادشاهی جدید، موضوع سفر پادشاه از طریق عالم مردگان بسیار محبوب گردید و این امر مستلزم نقشه‌های پیچیده برای مقبره‌هایی بود که در سنگ بستر زیر زمین تراشیده شده بودند. مقبره‌های زیرزمینی کنده شده در دره پادشاهان به خوبی با این مفهوم مطابقت دارند.»

در حالی که فراعنه ساختن اهرام را متوقف کردند، افراد ثروتمند دیگر به این روند ادامه دادند. به عنوان مثال، باستان شناسان در سال ۲۰۱۴ اعلام کردند مقبره‌ای ۳۳۰۰ ساله در ابیدوس که برای کاتبی به نام هورمهب ساخته شده بود را یافتند که در ورودی آن هرمی به ارتفاع ۲۳ فوت (۷ متر) داشت.

در طول هزاره اول قبل از میلاد، ساختمان‌های هرمی نیز در شهر نوبیا منطقه‌ای که سودان کنونی و بخش‌هایی از جنوب مصر را شامل می‌شود نیز رایج شد. ساکنین این شهر اهرام را هم برای افراد سلطنتی و هم برای افراد متمول دیگرمی ساختند.

لهنر در کتاب خود می‌نویسد که هنوز مشخص نیست چه تعداد هرم ساخته شده است، اما حدود ۱۸۰ هرم برای خاندان سلطنتی و بسیاری دیگر برای برخی از افراد متمول ساخته شده است. باید خاطر نشان کرد که حاکمان نوبیا تا حدود ۱۷۰۰ سال پیش به ساختن اهرام ادامه دادند.