آندروماخه که بود؟

آندروماخه یا اندروماک یک شخصیت اساطیری در ادبیات یونانی، از جمله ایلیاد و نمایشنامه های اوریپید، و همچنین یک نمایشنامه به نام او است.

در افسانه های یونانی، آندروماخه، همسر هکتور، (پسر اول و وارث مسلم پریام (PARIAM) پادشاه تروا و همسر او)، هکوبا (HECOBA) بود. او سپس به عنوان بخشی از غنائم جنگی، یکی از زنان اسیر تروا شد و به پسر آشیل سپرده شد.

ازدواج ها:

• ازدواج با هکتور و حاصلشان اسکاماندریوس یا همان آستیناکس (Scamandrius- Astyanax)
• نئوپلوموس(Neoptolemus,) پسر آشیل و پادشاه اپیروس. اندروماخه از او سه فرزند به دنیا آورد که پرگامون هم جزو آنها بود.
• هلنوس

آندروماخه در ایلیاد

بیشتر داستان آندروماخه در کتاب ششم «ایلیاد» اثر هومر آمده است. در کتاب ۲۲ به همسرش هکتور اشاره شده اما نامش برده نشده است.

هکتور، همسر آندروماخه، یکی از شخصیت‌های اصلی «ایلیاد» است، و در اولین اشاره‌ها، آندروماخه نقش همسری دوست‌داشتنی را ایفا می‌کند و حسی از وفاداری به هکتور در زندگی خارج از نبرد را القا می‌کند. ازدواج آنها همچنین با ازدواج پاریس و هلن کاملا متفاوت بود ، ازدواج آنها کاملاً مشروع و عاشقانه بود.

هنگامی که یونانی ها بر ترواها پیروز می شوند و تعیین می شود  که هکتور باید برای دفع یونانی ها حمله را رهبری کند، آندروماخه در دروازه به شوهرش التماس می کند. خدمتکار پسر شیرخوارشان، آستیناکس را در آغوش می گیرد و آندروماخه به خاطر خودش و فرزندشان به او التماس می کند. هکتور توضیح می دهد که باید بجنگد و هر زمان که وقتش باشد مرگ او را خواهد گرفت. هکتور پسرش را از آغوش خدمتکار می گیرد. وقتی کلاه خود نوزاد را می‌ترساند، هکتور کلاهش را بر میدارد. او از زئوس برای آینده باشکوه پسرش به عنوان یک فرمانده و جنگجو دعا می کند. این حادثه در طرح نشان می‌دهد که در حالی که هکتور به خانواده‌اش علاقه دارد، اما مایل است وظیفه‌اش را بالاتر از ماندن با آنها قرار دهد.

نبرد زیر اساساً به عنوان نبردی توصیف می‌شود که در آن ابتدا یک خدا و سپس خدای دیگری پیروز می‌شود. پس از چندین جنگ، هکتور پس از کشتن پاتروکلوس، در نبرد با آشیل، توسط او کشته می شود. آشیل با جسد هکتور رفتاری بی شرمانه می کند و در نهایت با اکراه جسد را برای تشییع جنازه به پریام می دهد (درکتاب ۲۴ که با آن «ایلیاد» به پایان می رسد.)

کتاب ۲۲ “ایلیاد” به آندروماخه (البته نه با نامش ) اشاره می کند که برای بازگشت شوهرش آماده می شود. هنگامی که او خبر مرگ او را دریافت می کند، هومر عزاداری احساسی و سنتی او را برای شوهرش به تصویر می کشد.

برادران آندروماخه در “ایلیاد”

هومر در کتاب ۱۷ «ایلیاد» از پودس،به عنوان  برادر آندروماخه نام می برد. پودس با تروجان ها جنگید. منلائوس او را کشت. در کتاب ۶ «ایلیاد»، آندروماخه به تصویر کشیده شده است که می‌گوید پدرش و هفت پسرش توسط آشیل در تب کیلیکی در جریان جنگ تروا کشته شدند. (آشیل بعداً شوهر آندروماخ، هکتور را نیز کشت.) این یک تناقض به نظر می رسد مگر اینکه آندروماخه بیش از هفت برادر داشته باشد.

والدین آندروماک

بر اساس ایلیاد، آندروماخه دختر ائتیون(EḜTION ( بود. او پادشاه کیلیکیا تبه بود. نام مادرش، همسر ایتیون، ذکر نشده است. او در حمله ای که اتیون و هفت پسرش را کشتند، اسیر شد و پس از آزادی، به تحریک الهه آرتمیس در تروا درگذشت.

کریسیس(CHRYSEIS)

کریسیس، یک شخصیت کوچک در ایلیاد، در یورش به خانواده آندروماخه در تبه دستگیر و به آگاممنون(AGAMEMNIN) داده شد. پدر او یک کشیش آپولو، کرایسس (CHRYSES)بود. هنگامی که آگاممنون توسط آشیل مجبور به بازگرداندن او می شود، در عوض بریسیس را از آشیل می گیرد و در نتیجه آشیل به نشانه اعتراض از نبرد غیبت می کند. او در برخی ادبیات به عنوانآسینوم یا کرسدیا( Asynome یا Cressida ) شناخته می شود.

آندروماخه در “ایلیاد کوچک”

این حماسه در مورد جنگ تروا تنها در ۳۰ سطر از نسخه اصلی و خلاصه ای از نویسنده بعدی باقی مانده است.

در این حماسه، نئوپتولموس(NEOPTOLEMUS)  (که در نوشته‌های یونانی پیرروس نیز نامیده می‌شود)، پسر آشیل و دیدامیا (DEIDAMIA) (دختر لیکومدس اسکایروس)، است . او آندروماخه را به عنوان یک زن اسیر و برده می‌گیرد و آستیاناکس را که وارث مسلم پس از مرگ پریام و هکتور است، از دیوارهای تروا پرتاب می‌کند. -.

نئوپتولموس با به بردگی گرفتن آندروماخه و مجبور کردن او به رابطه با او، پادشاه اپیروس شد. آندروماخه از  نئوپتولموس،پسری به نام مولوسوس(MOLOSSUS) را به دنیا آورد که نوه او  المپیاس، مادر اسکندر مقدونی بود.

دیدمیا، مادر نئوپتولموس، طبق داستان‌هایی که نویسندگان یونانی نقل می‌کنند، زمانی که آشیل به جنگ تروا رفت باردار بود. نئوپتولموس بعداً به پدرش در جنگ پیوست. اورستس، پسر کلیتمنسترا و آگاممنون، که نئوپتولموس را کشت، زمانی که منلائوس(شاه اسپارت همسر هلن) ابتدا دخترش هرمیون را به او وعده داد، ولی او را به نئوپتولموس داد، عصبانی شد.

آندروماخه در اوریپید

داستان آندروماش پس از سقوط تروا نیز موضوع نمایشنامه های اوریپید است. اوریپید از قتل هکتور توسط آشیل و سپس پرتاب آستیناکس از دیوارهای تروا می گوید. در تقسیم زنان اسیر، آندروماخه به پسر آشیل، نئوپتولموس داده شد. آنها به اپیروس رفتند که در آنجا نئوپتولموس پادشاه شد و آندروماخه سه پسر به دنیا آورد. آندروماخه و اولین پسرش از کشته شدن توسط همسر نئوپتولموس، هرمیون، فرار کردند.

نئوپتولموس در دلفی کشته شد. او آندروماخه و اپیروس را به هلنوس برادر هکتور که آنها را به اپیروس همراهی کرده بود واگذار کرد و او بار دیگر ملکه اپیروس شد.

پس از مرگ هلنوس، آندروماخه و پسرش پرگاموس، اپیروس را ترک کردند و به آسیای صغیر بازگشتند. در آنجا پرگاموس شهری به نام او تأسیس کرد و آندروماخه در پیری درگذشت.

دیگر اشاره های ادبی آندروماخه

آثار هنری دوره کلاسیک صحنه‌ای را به تصویر می‌کشند که آندروماخه و هکتور از هم جدا می‌شوند، او سعی می‌کند او را متقاعد کند که بماند، پسر شیرخوارشان را در آغوش می‌گیرد، و او به او دلداری می‌دهد اما او به وظیفه‌اش روی می‌آورد و سپس میمیرد. این صحنه در دوره های بعدی نیز مورد علاقه بوده است.

دیگر ذکرهای آندروماخه در ویرژیل، اووید، سنکا و سافو آمده است.

پرگاموس، احتمالاً شهر پرگاموس که گفته می شود توسط پسر آندروماخه تأسیس شده است، در مکاشفه ۲:۱۲ از کتاب مقدس مسیحی ذکر شده است.

آندروماخه یک شخصیت فرعی در نمایشنامه شکسپیر، ترویلوس و کرسیدا است. در قرن هفدهم، ژان راسین، نمایشنامه نویس فرانسوی، «آندروماک» را نوشت. او در یک اپرا و شعر آلمانی در سال ۱۹۳۲ نقش آفرینی کرده است.

اخیراً، ماریون زیمر بردلی، نویسنده داستان های علمی تخیلی، او را در فیلم The Firebrand به عنوان یک آمازون گنجاند. شخصیت او در فیلم “زنان تروا” در سال ۱۹۷۱ با بازی ونسا ردگریو و فیلم “تروی” در سال ۲۰۰۴ با بازی سافرون باروز ظاهر شد.

مترجم:زهرا طاهری