کدام قبایل آفریقایی اصالت‌شان را حفظ کرده‌اند؟

باور جامعی وجود دارد که چون بسیاری از کهن‌ترین قبایل آفریقایی، از نوادگان مستقیم بعضی از اولین گروه‌های انسان‌های خردمند (هومو ساپینس) هستند و شاخص‌های DNA منحصربه‌فردی دارند، زندگی بشر هم در همان میلیون‌ها سال قبل در آفریقا تکامل پیدا کرده است. این اقوام آفریقایی در کنار ویژگی‌های منحصربه‌فرد ژنتیکی، زبان‌های بی‌همتایی دارند که با زبان‌های موجود دیگر هیچ ارتباط و قرابتی ندارند. به علاوه همه این چیزها، این کهن‌ترین قبایل آفریقایی جدا از مستعمره شدن به دست اروپایی‌ها در مناطق مجاور، سنت‌های فرهنگی‌شان را برای هزاران سال حفظ کرده‌اند. جالبی‌اش این‌جاست که تمام قبیله‌های فهرست امروز زنده هستند و هنوز هم از سنت‌های باستانی‌شان محافظت می‌کنند.

۷- قوم ماسایی

قدمت: بالای ۳.۰۰۰ سال

مکان: جنوب کنیا و شمال تانزانیا

کل جمعیت فعلی: حدود ۹۰۰.۰۰۰

زبان(ها): ما

به خاطر اینکه قوم ماسایی در نزدیکی بسیاری از محبوب‌ترین پارک‌های ملی و منطقه محافظت‌شده این کشور زندگی می‌کنند، به عنوان یکی از مشهورترین و کهن‌ترین قبایل آفریقایی در جهان شناخته می‌شوند. تماشا کردن و بازدید از مردم این قوم آفریقایی که با آن لباس‌های بانشاط و آداب و رسوم متمایز هستند، یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری در کنیا را به وجود می‌آورند.

به گفته خود سنت شفاهی قوم ماسایی، ریشه‌شان از شمال دریاچه تورکانا (شمال-غربی کنیا) در پایین دره نیل  سرچشمه می‌گیرد. قوم ماسایی در قرن پانزدهم به جنوب این منطقه مهاجرت کرده بودند، اما بعضی‌ها معتقدند که این مساسایی، قوم متمایزی بودند که در بیش از ۳.۰۰۰ سال قبل در این منطقه زندگی می‌کردند. این قبیله کهن آفریقایی همچنین به مبارزانی شهره است، که در زمان اوج این قوم در هنگام پرتاب کردن اورینکا (چماق) از بالای ۱۰۰ متری (۳۲۸ فوت) هراس داشتند و می‌ترسیدند.

۶- قوم بربرها

قدمت: بیش از ۱۰.۰۰۰ سال

مکان: شمال آفریقا، بیشتر در الجزایر، شمال مالی، موریتانی، مراکش (مغرب)، شمال نیجر، تونس، لیبی و بخشی از غرب مصر

کل جمعیت فعلی: ۲۰ – ۳۰ میلیون

زبان(ها): زبان‌های مختلف بربر و گویش‌های عربی مغربی

مردم قبیله بربر که خودشان را به آمازیغ می‌شناسند، یکی از کهن‌ترین قبایل آفریقایی و بومی شمال آفریقا محسوب می‌شوند. حتی از آغاز ثبت شواهد تاریخی که در این مناطق کشف شده، نشان می‌دهد که بربرها سال‌هاست که منطقه مغرب از آفریقا (الجزایر، مراکش (مغرب)، تونس، لیبی و موریتانی امروزی) ساکن بوده‌اند. این باور هم حتی وجود دارد که بربرهای امروزی از نوادگان ساکنان ماقبل-عرب در شمال آفریقا هستند.

یکی از اولین گروه‌های قبیله بربر هم کاسپین‌ها بودند، که بیش از ۱۰.۰۰۰ سال قبل و حین دوران نوسنگی در این منطقه زندگی می‌کردند. در سراسر تاریخ یونان و روم به بربری‌هایی اشاره می‌شد، که رومیان آن‌ها را به (بارباریوس) از زبان لاتین می‌شناختند. در بیشتر متون تاریخی یونانیان هم به بربرها، لیبیایی می‌گفتند که تنها نماینده آفریقایی در اروپای آن زمان محسوب می‌شدند. امروزه، بربرها یک گروه متمایز گسترده‌ای هستند، که مردم مختلف و فرهنگ‌هایی را از خود منعکس می‌کند که سراسر زمین‌هایشان را در بر می‌گیرد.

۵- قوم سانداوی

قدمت: بالای ۸۷.۰۰۰ سال

مکان: تانزانیای مرکزی

کل جمعیت فعلی: ۶۰.۰۰۰ در سال ۲۰۱۳ میلادی

زبان(ها): سانداوی

قوم سانداوی در تانزانیای مرکزی و مجاور قوم هادزا، یکی دیگر از کهن‌ترین قبایل آفریقایی زندگی می‌کنند. می‌شوند. این قوم هم مانند قوم هادزا، به یکی از زبان‌های کلیکی به جامانده در آفریقا صحبت می‌کنند. البته زبان کلیکی سانداوی هیچ ربطی به زبان کلیکی هادزا ندارد.

قوم سانداوی از نوادگان بعضی از اولین انسان‌ها هستند و جد مشترکی با قوم سان (بوشمن) دارند، که تصور می‌شود کهن‌ترین نژاد جهان هستند. تحقیقات ژنتیکی هم نشان می‌دهد که قوم سانداوی، از روی ملانین که روی رنگ پوست اثر می‌گذارد، ژن متفاوتی دارند. محققان همچنین به این نکته اشاره کرده‌اند که قوم سانداوی از اقوام بومی آفریقا هستند، که رنگ پوست روشن‌تری مشابه به قوم سان (بوشمن) دارند.

۴- قوم پیگمی‌های آفریقایی

قدمت: بالای ۱۰۰.۰۰۰

مکان: آفریقای مرکزی، بیشتر در حوزه کنگو

کل جمعیت فعلی: آمار سال ۲۰۱۶ میلادی به حدود ۹۰۰.۰۰۰

زبان(ها): براساس قبیله متفاوت است

قوم پیگمی‌های آفریقایی از کهن‌ترین قبایل آفریقایی هستند، که تمام دنیا آن‌ها را به خاطر قدوقامت کوتاه‌شان می‌شناسند. نه تنها یک قبیله در این قوم وجود دارند، بلکه از قبیله‌های کوچک‎تری شکل گرفته است که در آفریقای مرکزی زندگی می‌کنند. این تصور حتی وجود دارد که قوم پیگمی‌های آفریقایی هم مانند قوم‌های دیگر در مقاله امروز، از نوادگان بعضی از اولین گروه‌های انسانی می‌آیند. شاخص‌های DNA از قبایل پیگمی‌های آفریقایی امروزی نشان داده، که به یکی از کهن‌ترین گروه‌های اجداد انسانی‌مان نزدیک هستند.

مطالعه سال ۲۰۱۵ میلادی نشان می‌دهد، قوم پیگمی‌های آفریقایی الگو رشد متفاوتی نسبت به انسان‌های دیگر دارند و همین الگو رشد است که مردم این قوم را کوتاه‌قامت می‌کند. درباره قدوقامت مردم این قوم باید بگوییم که با اندازه معمولی به دنیا می‌آیند، اما از همان دوران کودکی به آهستگی و آرامی رشد می‌کنند. این مطالعه همچنین مشخص می‌کند که قد کوتاه این قوم هیچ ارتباطی به محیط یا سوءتغذیه‌شان ندارد و فقط ژنتیکی است.

۳- قوم هادزا

قدمت: بالای ۱۰۰.۰۰۰ سال

مکان: تانزانیا

کل جمعیت فعلی: ۱.۲۰۰ – ۱.۳۰۰

زبان(ها): هادزا

باوری وجود دارد که قوم هادزا از هادزابه در کنار قوم سان (قوم بوشمن)، بعضی از باستانی‌ترین انسان‌های جهان محسوب می‌شوند. این قوم همچنین از آخرین شکارچی‌ها-گردآورنده‌های واقعی بودند و روش زندگی و سنت‌هایشان از همان بیش از ۱۰.۰۰۰ سال قبل هم حفظ شده است. مردم این قوم هیچ محصول و دامی پرورش نمی‌دهند و حتی هیچ سرپناه دائمی هم ندارند.

اجداد قوم هادزا هم مانند قوم سان (بوشمن) از اولین گروه‌های باستانی دیگر در تاریخ بشر جدا شده بودند. این قوم از کهن‌ترین قبایل آفریقایی هستند و به زبان کلیکی صحبت می‌کنند، که هیچ ارتباطی هم به دیگر زبان‌های موجود روی زمین ندارد و شواهد بیشتری از قدمت این قوم نشان می‌دهد. مردم قوم هادزا هنوز در سرزمین اجدادی‌شان در تانزانیا و در نزدیکی مکان باستان‌شناسی زندگی می‌کنند، که قدیمی‌ترین شواهد فسیلی از اولین انسان‌ها هم در آن‌جا کشف شده بودند.

۲- قوم ناما

قدمت: ۱۰۰.۰۰۰ – ۱۴۰.۰۰۰

مکان: جنوب آفریقا در نامیبیا و بوتسوانا

کل جمعیت فعلی: بالای ۱۳۰.۰۰۰

زبان(ها): ناما، آفریقایی و انگلیسی

قوم ناما از آخرین نوادگان واقعی خویخویی محسوب می‌شوند، که به قوم سان (بوشمن) نزدیک هستند. در مجموع، قوم خویخویی و قوم سان (بوشمن) را به خویسان می‌شناسند و در بیشتر اوقات هم به عنوان اولین یا کهن‌ترین مردمان جهان در نظر گرفته می‌شوند. قوم ناما مانند قوم سان (بوشمن)، DNA مشترکی با کهن‌ترین گروه‌های انسانی دارند

به خاطر ازدواج بین قبیله‌ای بین قوم ناما با دیگر گروه‌های آفریقایی و شیوع آبله در قرن هجدهم، مردم کمی از این قبیله هستند که نژاد خالص نامایی دارند. در بیش از ۲.۳۰۰ سال قبل که نیاز مردم سان اهلی کردن گله را به دست آورند، سنت‌شان از همان موقع ادامه‌دار شد و قوم ناما هم از همان موقع مزرعه‌دار بودند. این قوم که از نوادگان باقیمانده‌شان هستند، خود را به خویخویی معرفی می‌کنند تا خودشان را از کل خویسان‌ها متمایز کنند.

۱-قوم سان (قوم بوشمن)

قدمت: ۱۰۰.۰۰۰ – ۱۴۰.۰۰۰ سال

مکان: جنوب آفریقا در کشورهایی مانند بوتسوانا، نامیبیا، آنگولا، زامبیا، زیبماوه، لسوتو و آفریقای جنوبی

کل جمعیت فعلی: حدود ۹۰.۰۰۰

زبان(ها): تمام زبان‌های خانواده Khoe و Kx’a و Tuu

قوم سان از حداقل ۳۰.۰۰۰ سال قبل در این منطقه از جنوب آفریقا زندگی می‌کردند و آن‌ها را نه تنها به عنوان کهن‌ترین قبایل آفریقایی، بلکه احتمالا باستانی‌ترین نژاد انسانی جهان در نظر می‌گیرند. قوم سان، DNA متمایز و متفاوتی از دیگر گروه‌های بومی آفریقا دارد و این یعنی از نوادگان مستقیم یکی از اجداد اصلی گروه‌های انسانی هستند.

تحقیقات هم نشان می‌دهد که اجداد قوم سان از همان حدود ۱۰۰.۰۰۰ سال قبل، از اولین گروه‌ها جدا شده بودند و بعدها به گروه ژنی دیگر محلق شدند. همین می‌شود که این قوم، DNA متمایزی دارد. یافته‌های باستان‌شناسی هم که از بوتسوانا به دست آمد، نشان می‌دهد قوم سان مراسمات آیینی‌شان را از بسیار زودتر از چیزی که تصور می‌کردیم، در حدود ۷۰.۰۰۰ سال قبل انجام می‌دادند.