تصاویر جالب طولانی‌ترین قنات جهان در ایران
یکی از طولانی ترین قنات‌های ایران قنات زارچ با قدمت ۲ تا ۳ هزار سال و ۹۰ کیلومتر شناخته می‌شود و با شماره ۱۴۸۳۰ در تیر ماه ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی و در سال ۱۳۹۵ تیرماه در محدوده عرصه جهانی یزد نیز به ثبت جهانی رسیده و مظهر آن در شهر زارچ قرار دارد و علت نامگذاری آن هم به عنوان قنات زارچ نیز به همین دلیل است و تعداد چاه‌های آن ۲ هزار و ۱۱۵ حلقه است.
قنات یادشده سه سرشاخه به نام‌های شیرین، شور و ابراهیم خویدکی دارد که در زمان حاضر هم فقط شاخه شور آن فعال است و ۲ شاخه دیگر به دلیل کاهش بارندگی و خشکسالی و افت سطح آب زیرزمینی منطقه کم آب و سپس خشک شد.
در حوالی روستای فهرج یزد مبدأ قنات قرار دارد که بعد از عبور از روستاهای خویدک، دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد و از محلات مختلف آن هم از جمله میدان امیرچقماق عبور کرده و پس از گذر از مسجد جامع، از شهر یزد نیز خارج می‌شود و به سمت شهر زارچ جریان دارد.
مدیر پایگاه قنات جهانی شهر زارچ ابراهیم کاظم نژند،با بیان این‌که در مسیر این قنات در شهر یزد به بیش از ۳۰ پایاب ساخته شده که عمده آنها عمومی و وقفی است و مورد استفاده مردم بود و تعدادی هم در بناهای مذهبی ساخته شده است.
وی افزود: در فاز اول این پروژه که به عنوان مسیر گردشگری قنات زارچ در نظر گرفته شد؛ هشت پایاب، و یک آسیاب و ۲ آب‌انبار را شامل می‌شود.
کاظم نژند گفت: یکی از ویژگی‌های مهم این قنات ۷۰ پله بودن آن است و این ویژگی به اضافه طولانی بودن و قدمت آن، این قنات را به یکی از قنات‌های بسیار ارزنده دنیا تبدیل کرده است.
مدیر قنات جهانی زارچ با بیان این‌که مورخین قدمت این قنات را به پیش از اسلام و دوره ساسانی نیز نسبت می‌دهند که در عمق ۲۳ متری زمین نیز حفر است، تصریح کرد: از نظر طول این قنات در ردیف طولانی‌ترین قنات‌های استان یزد نیز قرار دارد و از دو رشته اصلی شور و شیرین تشکیل که با هدف بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی برای مشروب کردن اراضی کشاورزی نیز ساخته شد.
مدیر پایگاه قنات جهانی شهر زارچ فرمودند: به مناسبت سالروز ثبت جهانی شهر یزد، بازدید از این قنات تا ۱۹ تیرماه هم به صورت نیم بها است.
او با بیان این‌که علاقه‌مندان هم می‌توانند از ساعت ۱۹ تا ۲۱ از قنات جهانی زارچ به صورت نیم‌بها هم بازدید کنند، وی تصریح کرد: قنات زارچ یکی از طولانی‌ترین قنات در دنیا و از جاذبه‌های بسیار پرطرفدار گردشگری یزد است.
کاظم نژند هم با تأکید بر این‌که قنات زارچ به عنوان سازه‌ای پایدار در دل بافت جهانی یزد هم قرار دارد، گفت: پایدار بودن یکی از ادله ثبت یزد در فهرست آثار جهانی یونسکو است و بازدید از این جاذبه بسیار زیاد ارزشمند در این فرصت می‌تواند در معرفی یزد و اهمیت ثبت جهانی نقش بسزایی داشته باشد.
کمیته میراث جهانی یونسکو در ۱۸ تیر ماه سال ۱۳۹۶ در چهل و یکمین نشست خود در کراکوف لهستان، با اجماع اعضا، بخشی از بافت تاریخی شهر یزد را در فهرست میراث جهانی هم ثبت کرد و با ثبت بافت تاریخی یزد، نیز اولین پرونده یک شهر تاریخی ایران در فهرست جهانی به ثبت رسید.
