اولین راه آهن ایران را رضا شاه نساخت!

اولین ریل راه آهن ایران بین بندرانزلی و پیربازار نیز ساخته شده بود که ۱۲ کیلومتر آن تا اواسط دوره پهلوی اول فعال بود. ماجرای ساخت نخستین راه آهن ایران را در ادامه بخوانید.

 

 

بیشتر ما گمان می‌کنیم که نخستین راه آهن ایران در زمان رضا شاه ساخته شده است ولی این موضوع صحت ندارد و سال‌ها قبل از اینکه رضا شاه خط ریلی راه آهن ایران را از شمال به جنوب بکشد اولین ریل راه آهن ایران بین بندرانزلی و پیربازار ساخته شده بود که ۱۲ کیلومتر آن تا اواسط دوره پهلوی اول فعال بود و بعدها هم در همین دوره جمع‌آوری شد.

نکته بسیار جالب توجه این است که لوکوموتیو این خط نیز همچنان باقی است. این لوکوموتیو در سازمان بنادر بندرانزلی قرار دارد و تاریخ ۱۸۴۸ را بر روی خود دارد که سند تاریخی بسیار مهمی محسوب می‌شود، چرا که شروع در ایران فعالیت‌ باقی لوکوموتیوها نیز از سال ۱۸۸۲ میلادی و مربوط به خط تراموایی میان تهران و شاه عبدالعظیم به طول ۸۷۰۰ متر بود.

لوکوموتیو بین بندر انزلی و پیربازار رشت میراث صنعتی بسیار مهمی محسوب می‌شود، زیرا نخستین و قدیمی‌ترین راه آهن ایران است؛ شاهان قاجار نیز به اروپا بسیار زیاد سفر می‌کردند و برای همین با دیدن ریل راه آهن تمایل به استفاده از آن و ساخت ریل در ایران نشان دادند. در واقع احداث راه‌آهن از طرح‌هایی بود که ناصرالدین‌شاه بعد سفرش به اروپا به آن علاقه‌مند شد و تلاش ‌کرد که آن را در ایران اجرا کند.

انتخاب گیلان در آن زمان هم برای کشیدن نخستین ریل راه آهن گزینه بیراهی نبوده است، زیرا در زمان قاجار گیلان از مهم‌ترین مراکز تجاری ایران نیز محسوب می‌شده و در مسیر مبادلات تجارت شمال به اروپا هم به «دروازه اروپا» معروف بوده است. به ویژه اینکه روابط بازرگانی ایران و روسیه در عصر قاجار گسترش پیدا کرده بود، برای همین ایجاد خط راه آهن رشت – پیربازار ضرورت بسیار داشت. از طرفی در بندر پیربازار انبارهای بزرگی برای نگهداری و ترخیص کالاهایی بود که از روسیه وارد می‌شد. بنابراین این راه آهن به واردات و صادرات ایران و روسیه از راه زمینی سرعت بخشید.

کمپانی روسی خوشتاریا راه‌آهن رشت – پیربازار را دایر کرد و به این ترتیب رشت به انزلی مرتبط شد. قبل از احداث راه آهن نیز تردد از رشت به انزلی سخت بود. انتقال کالاها هم توسط قایق‌های باری و رودخانه انجام می‌شد که به جز سخت بودن مقرون به‌صرفه نبود و زمانبر هم بود. در ابتدای خیابان سعدی، ایستگاه راه‌آهن رشت – پیربازار بود که از امتداد خیابان سعدی عبور می‌کرد. راه آهن نیز از بغل پل بوسار به سمت خمسه‌بازار می‌رفت. از آن‌جا به پیله‌ملا، کماکل، لیلکی رچان، تخت‌پل، فخب،درازراشی، رجب‌آباد و پیربازار نیز عبور می‌کرد. همین مسیر را نیز خط ماشین می‌گفتند. همچنین احداث این راه‌آهن نیز سبب رونق برخی محله‌های رشت مانند محله‌ باقرآباد شد.در گذشته این محله‌ راسته سازندگان کالسکه و گاری بود. گفته می‌شود راننده ترن هم شخصی به نام علی بهرام پور بود که یک پایش مشکل داشت و می‌لنگید.

 در مجله‌ «فلاحت» حسن مشرف نفیسی (مشرف الدوله) نیز برای نخستین بار درباره این راه آهن نوشت. او در این مجله به قیمت بلیت این قطار که یک قِران بوده و اینکه عده مسافرین ترن از ۱۰۰ نفر تجاوز نمی‌کرد اشاره کرده است.

سیل به راه آهن بندر انزلی – پیربازار رشت بسیار آسیب زده و بعدها هم کارشکنی‌هایی بسیاری سبب برچیده شدن آن شد. به همین دلیل فعالیت این راه‌آهن نیز به بیش از ۹ سال نرسید.

بهترین از سراسر وب

[toppbn]
52 نظرات
  1. رضا می گوید

    رضا خان ظاهرا هیچ کار درستی انجام نداده و تو کارهای خلاف شرع بوده از بعد انقلاب. رضا خان خوب یا بد جزیی از تاریخ این مملکته و سال ها از مرگش گذشته چرا دشمنی با یه مرده تمام نمیشه عجیبه

    1. علیرضا می گوید

      با شما کاملا موافقم ..حقیقت محض رو بیان کردین

  2. معلم تاریخ دانشگاه می گوید

    خجالت بکشید کی میخواهید خورشید را با چراغ موشی مقایسه کنید ؟ ماشین دودی بین عبدالعظیم و تهرانرا با راه آهن سراسری در یک ترازو نهادن چنان ابلهانه وپر از خباثت وحقارت است که باید به حال شما قلم به دستان خودفروخته خون گریست

  3. احسان می گوید

    رضا شاه راه‌آهن «سراسری» ایران رو ساخت

  4. قلی می گوید

    راه آهن را رئیسی ساخت

  5. ارش می گوید

    قجری ها ایران را از شمال و جنوب باج دادن و ایران را ویران کردند رضاخان افتخار ایران است

    1. م_م می گوید

      افتخار رضا خان هم بخشش کوههای آرارات به ترکها بود

      1. اسید می گوید

        افتخارات شماهم فروختن ایران از شمال به روسیه از جنوب به چین و کوه های طلا به انگلیس هست وگفتی کوهای آرارات هم قردادی بود که هیچ حقی ترکها از خزر ندارند اما متآسفانه امروز هیچ خزری برای ایران نمونده

      2. اسید می گوید

        تازه قراداد کوهای آرارات قبل از رضا شاه بسته شده در اواخردوره قاجار به دست محمد علی فروغی و حسین دادگر رییس هیت مجلس ایران نه به بدست رضا خان

      3. رادمان پسر ماهک می گوید

        چرا با نهایت بیسوادی به خودتون اجازه اظهار نظر میدین ؟! اولا کل کوههای آرارات نبود بلکه آرارات کوچک بود و دوما در ازاش بخش قطور و تمام سرزمین های اطرافش رو از ترکیه گرفتیم.این معامله برای حل مشکل عشایر مرزی بود و رضاشاه با این معامله پیروزی بزرگی بدست آورد چون مناطق بسیار و عشایر بسیاری را برای ایران بدست آورد.

      4. داود می گوید

        افتخار جمهوری اسلامی هم بخشش دریای شمال به پوتین که از افتخارات بدست آمده است وهمینطور افتخار بعدی بخشش ثروت دریایی جزیره کیش، به چین

    2. حسین شریفی یفی می گوید

      رضا پالانی اونقدر بی عرضه بود که وقتی از بندرعباس یک اتوبوس سرباز هندی با چهارتا افسر انگلیسی وارد ایران شدن از ترس کشور رو تبدیل کرد به کانال جنوب به شمال جنگ جهانی. درحالی که عباس میرزا ۱۲ سال با دست خالی جلوی روس‌ها مقاومت کرد.
      پالانی: دولت انگلیس پالان رو پشت رضا قزاق گذاشته بود و خودش هم برداشت و گذاشت پشت پسرش.
      درضمن رضا قزاق فرمانده ارتش یک پادشاه تورک بنام احمدشاه بود.
      رضا پالان زمانی نگهبان اسطبل سفارت هلند در ایران بود.
      این قاجارها بودن که دست رضا قزاق رو گرفتن آوردن بالا و زمانی که احمدشاه به مسافرت فرنگ رفت مجلس با دسیسه انگلیس کودتا کرد و یک آدم بیسواد رو آورد سرکار. درواقع رضا قزاق نوکر انگلیس و پسرش هم نوکر آمریکا بود.
      درآخر هم از همتون خواهش میکنم مطالعه تاریخ رو فراموش نکنن. به حرفهای شفاهی بی بی سی و رسانه های نژادپرستانه پانفارسیسم توجه نکن.
      مطالعه فراموش نشه…

      1. بابک می گوید

        حالا تو بگو رضا پالان. ولی همین رضا پالان بانی ایران نوین بود

      2. جعفر می گوید

        وقتی میگم نویسنده پانترک شرط می‌بندم اینو میگم دوستان من خودم از تبریز هستم این خائن کشور دارن زیاد میشن باید فکری کرد

      3. مجید می گوید

        مردک حرف بزن الان انوبان تهران شمال با این همه سرمایه ۲۳سال طول کشیده بیسواد تویی اون بیسواد خاطرات پرفسور حسابی رو برا دانشگاه تهران رو بخون از کثافت فقر مطلق قجر همون پالانی پالان رو از سر مردم برداشت شپش بیداد میکرد

      4. داود می گوید

        تو معلومه صبحونه مغز حیوانات باهوش رو خوردی ها انقدر دانشمندی

      5. imo می گوید

        لعنت بقجریه منحوس ، تمام بدبختی این کشور از این سلسله نجس بوده و هست . چطور ردتون میشه از این ناجبیبان دفاع کنید . خجالت بکشین .

      6. imo می گوید

        درست در دوره ای که جهان داشت متحول میشد ساختار جدید دنیا داشت شکل میگرفتمتاسفانه حکومتی بی لیاقت و ننگین با شاهانی زنباره و هوسباز در ایران روی کار بود . افسوس و صد ضعف و بی کفایتی شاهان قاجار باعث تضعیف ایران شد و تا امروز نتایج نتایج زیان بار این دوره ننگین قاجار پا برجاست . نیازی به به گوش دادن و ندادن به بی بی سی و باقی بوتن ها و شبکه های خبری نیست ،به قول خودتون تاریخ رو بخونید . اگر ایران تو دوره قجر منحوس پادشاه و حکومت لایق و قوی داشت هیچگاه ما مستعمره و زیر نفوذ بریتانیا و تزار و عثمانی نمیرفتیم .

  6. مرتضی می گوید

    هرکس به این مملکت خدمت کرد جزو انسانهای خوب نامش در دلها میماند.تاریخ رو نمیشود پاک کرد .تارخ را باید خواند واز ان درس عبرت گرفت.مسئولین حال مملکت باید این را بدانند که اینده خود جزو این تاریخ خواهند شد.در این دنیا یه خوبی میمونه یه بدی .چه خوبه که تو تاریخ از انسان به خوبی یاد بشه.خوبی ازیاد نمیرود

  7. علل می گوید

    رضا خان اگه عرضه داشت گوششو نمیگرفتن از ایران بندازن ببرون

    1. ناشناس می گوید

      رضا خان مبتونست با روسیه و انگلیس بجنگه و ایرانی که با خون دل ساخته بود به ویرانه تبدیل کنه و بعدش فرار کنه مثل خیلی از وطن فروشان که اگر پیش بیاد اینکار میکنن . یا باید کنار میرفت تا کشور به ویرانه تبدیل نشه و خون بیگناهان ریخته نشه .

      1. Mostafa می گوید

        اینم یه توجیه جدید. با این نگاه پس.هیچکس نباید از مملکتش دفاع کنه چون جنگ ویرانی میاره. جالبه

        1. مرتضی می گوید

          فعلا که بین ایران و ابرقدرتی جنگی در نگرفته نشسته سر میز مذاکرات برجام و پنج درصد اتمی شدن را برای ابد الدهر امضاء کرده و توان نظامی این حکومت را که دم از شهادت میزد موقعی دیدیم که یه هواپیمای مسافربری که زدند جنگ هشت ساله با عراق را که میلیونها شهید و مجروح و میلیاردها دلار خسارت بجا گذاشت ول کردند و جام زهر را نوشیدند و ملت را ول کرده و ثروتش را به بهانه ی جنگ با ابر قدرتهای بالا کشیدند.خلاصه بقول فردوسی علیه الرحمه:
          سیاهی لشکر نیاید به کار
          یکی مرد جنگی به از صد هزار

        2. علی می گوید

          شما جنگ اوکراین نگاه کنین اکر این کار میکرد ریس جمهورش سر قدرت بود کشورش هم ویران نمیشد

  8. رضا می گوید

    تاریخ همه چی رو ثابت کرده.این رضاشاه بود که ایران را ازلجن قاجارهابیرون کشید، حالامسئولانی که جزچپاول و غارت بیت المال کاری بلدنیستن، بی لیاقتی خودشون رو بااین حرفهاتبرئه میکنن.

  9. احمد می گوید

    رضاخان را انگلیس )با کودتا علیه احمدشاه قاجار) سرکار آورد.
    منافع انگلیس ایجاب می نمود که با وجود اکثریت نسبی تورک ها در ایران، ممکن است در آینده با تورکیه متحد شوند و سایر ممالک تورک منطقه را بر علیه غرب متحد نمایند. و دست غرب را از استعمارگری کوتاه نمایند. دول غرب در جنگ جهانی از تورک ها شکست سختی خورده بودند. به تلافی این شکست ها،
    انگلیس در خاورمیانه سیاست حاکمیت اقلیت بر اکثریت را در پیش گرفته بود.
    در این راستا در اواخر جنگ جهانی دوم، رضاخان را تبعید کرد و فرزندش محمدرضا را به جای او نشاند
    تا مبادا که حکومت در ایران به دست تورک ها نیفتد.
    در غیر اینصورت تشکیل اتحادیه ممالک تورک شکل می گرفت. و در آن صورت دسترسی غرب از منابع انرژی خاورمیانه کوتاه می شد.
    رضاخان و فرزندش با اقدامات سرکوبگرانه اقوام و اتنیک های مختلف در ایران،سیاست ضد تنوع زیستی اقوام را در پیش گرفتند و اقدام به هویت زدایی از(تاریخ،فرهنگ، زبان) ملل مختلف در سرزمین های ایران کردند. اقدامات یکسان سازی هویت ها،
    شامل یکسان سازی زبان، تاریخ، فرهنگ، مذهب و …
    از اولویت های پهلوی ها بود.
    ملت هایی که هویت(زبان و فرهنگ و تاریخ مخصوص به خود) نداشته باشد آن ملت بزرگ نمی شود.
    ۵۰ سال حکومت پهلوی ها چنان ریشه هویت های ملل مختلف در ایران را خشکاند که هنوز هم از پیامدهای آن رنج می بریم.
    لشکرکشی قشون شاه به شهرهای آذربایجان با حمایت انگلیس در سال ۱۳۲۴ و قتل عام ۳۵ هزار نفر از مردم آذربایجان و نابود کردن و سوزاندن مراکز تاریخی و فرهنگی آذربایجان از اقدامات ننگین پهلوی می توان یاد برد. و ممنوع کردن خواندن و نوشتن زبان های محلی که در واقع تیشه بر ریشه تنوع زیستی بود.

    1. بابک می گوید

      کدوم حمله به آذربایجان؟؟، چرا خزعبلات میگی؟؟ یه گروه شل مغز مزدور که الانم لابلای آذری ها هستن اومدن اون داستان چرت پان تورکیسم راه انداختن و ادعای تبریز و کل آذر را داشتن اخه این بحث ترک و پان ترک را کسانی قبول میکنن که کتاب نخوندن و بیسوادن والا اخیرا دیگه اکثریت قاطع آذری ها میدونن که نژاد شون اصل ایرانی هست و باعث شرمندگی و اجحاف هست که بگن ما ترکیم، آقای رضا شاه با همین قشر مزدور پان ترک ها برخورد کرد و یک غائله بود که بدون بحران جمع ش کرد ۳۵ هزار نفر کشته هم چرت هست همش دروغ هست برادر من طرفدار پهلوی نیستم اما طرفدار ایرانم، و به همه قوم ها احترام می ذارم

      1. منصور می گوید

        یعنی تو تشخیص دادی که ما ترک‌ها که در آذربایجان و تهران نزدیک سی و پنج میلیون هستیم ترک نیستیم ونژاد پرسیان دارم و اینکه ترکی هم صحبت میکنیم هزاران ساله توهمه ؟؟؟دوست عزیز اگر حتی به قول شما در اثر حمله سلجوقیان ما آذربایجانی ها ترک شده‌ایم و حتی اگر در صد سال اخیر هم ترک شده باشیم باز افتخار میکنیم به ترک بودن خودمان وبرای حفظ زبان و فرهنگ و ادبیات فولکوریک ترکی تمام تلاش خود را انجام خواهیم داد

    2. بابک می گوید

      آدم حسابی مگه در یک کشور هر قومی میتونه بیاد بگه من توی مدرسه زبون محلی خودمو تدریس میکنم، پس تفاهم و رمز وحدت و زبان مشترک ملی چه میشه تمام دنیا زبان رسمی داره ، من لر بیام بگم فقط لری ، اون کرد هم بگه الا کردی بلوچ و عرب و گیلک و …بگن فقط زبون و گویش ما ملاک باشه بعد مفاهیم علمی و اقتصاد و سیاست و دانشگاه و ارتباط جهانی اینا چه میشه ، یا نادانی یا به نادانی برای دشمنان ایران داری خوش خدمتی میکنی و مردم ساده را فریب میدی.

    3. جلال خوش مرام می گوید

      داداش عجب جنسی می زنی!چه فازی بهت میده بخیل نباش به ما هم آدرس بده

  10. خودم می گوید

    رضاشاه روحت شاد باد

  11. کیوان می گوید

    بابا جون عزیزم بندر انزلی کجا بود ،۱۲ کیلومتر که راه آهن حساب نمیشه، این موارد یه خط داخلی حسابه،اولین راه آهن بین مسجدسلیمان ودرخزینه توسط انگلیسی‌ها جهت انتقال وسایل حفاری وپالایش نفتایجاد شد سالها بعد پالایشگاه بزرگتری در آبادان ساخته شد که این امکانات رو داشت .شهر اولین ها مسجد سلیمان است تمامی مدارک موجود،این تاریخ که گفته شد قبل از به قدرت رسیدن رضاشاه بوده است.مطالعه کنید مردم تاریخ رو میدونند همینطوری نمیشه هر چی د وست داری بنویسی بلکه باید هر چی حقیقت رو یاد بگیری،کاکا

    1. تبی می گوید

      بخدا که چرند میگی

  12. مهدی می گوید

    رضا شاه بزرگ مردی بود که اگر نبود الان بد تر از افغانستان بودیم. دریغ و صد دریغ که مسئولین کنونی بویی از انسانیت و غیرت رضا شاهی ندارند که اگر داشتند ایران ویرانه نمیشد

  13. رضا می گوید

    حرف مفت نزنید

  14. ناشناس می گوید

    رضاخان نه خودش اومد نه خودش رفت بی عفتی وبی حجابی وبی غیرتی هم ارث اون بی شرف بود راه آهن هم برای خدمات دادن به اجنبیها ساخته شد

  15. Saeed mola می گوید

    اقوام رضا خان ناراحت نکنید،،البته میگن اولین خط آهن رضا خان نساخته،،،دومین اون ساخت،سومین پسرش ولی خدایی صدبرابر راه آهن انقلاب ساخت،،،هرکه بخواهد منکر بشه ،خدا لعنتشون کند،،راه آهن ما به کشورهای همسایه وصل چهار طرف…تمام

    1. داود می گوید

      دکتر چرا خط راهن به وان ترکیه سالهاست از کار افتاده، حتما اینم از افتخارات نظام اسلامی هه

  16. ایرانی می گوید

    راه آهن ایران توسط رضاشاه کبیر ساخته شد…ول شما با ترفندی تیتر زدید… و احداث اولین راه آهن را به روسیه جان نسبت می دهید…

  17. ابی می گوید

    اصلا رضا شاه وپسرش بد.ولی برج آزادی .وترمینال جنوب تهران وکلی ساختمان دیگه اونا ساختن .تو این چهل سال چی ساخته شده .غیر از اختلاص

  18. فریدون می گوید

    کسی هم همچین ادعایی نداره ،اما رضا شاه بزرگ خطوط راه آهن شمال به جنوب و غرب به شرق را ساخت .

  19. علی می گوید

    مرد حسابی تاریخ ایران رو فقط از نیمه شمالی کشور ازبری اولین قطار توسط شرکت نفت انگلیس در مسجدسلیمان حدودا ۱۰۰ سال پیش تاسسی شد که شمامل چند لوکوموتیو وچند سری واگن حمل نفت وکارگران از مسجد سلیمان به سمت درب خزینه جهت تخلیه نفت به نفتکش ها وانتقال به انگلیس و همچنین تامین سوخت
    ناوگان دریایی انگلستان درجریان جنگ جهانی اول می باشد وعلاه بر آن وظیفه انتقال کارگران به محل پالایشگاه نفت را برعهده داشت

  20. مرتضی می گوید

    باشه به هر شکلی که صلاح می دانید ساخت راه آهن را از رضا شاه بگیرید و به ناصر الدین شاه نسبت دهید . خلاصه در این چهل و سه سال جمهوری اسلامی هیچ آسفالت جدیدی به خیابونای محله ی ما نخورده و من یه جمله از اخبار ساخت و توسعه شماها را باور ندارم.شما فقط جایی که پول و در آمد داشته باشه و کیسه های تان را پر از اسکناس و دلار کنه سرمایه می‌گذارید حتی اگر با نابودی بزرگترین دریاچه ی آب شور دنیا تمام بشه .مردم همه چیز را میدانند و وقتی این اخبار را می شنوند میدانند که تلاش رژیم برای از بین بردن خدمات رژیم پهلوی سالهاست بی نتیجه ادامه داره.متشکرم

    1. kiana می گوید

      من کلا ۲۵ سال سن دارم ولی توی خاطراتم خیلی تغییرات جاده و خیابان داشتم دیگه انقدر سیاه نمایی نکنید

  21. عیسی دانش فر می گوید

    اولین راه آهن ایران بین تبریز و جلفا زمان قاجار بوده نه در انزلی.

  22. عیسی دانش فر می گوید

    رضاخان جز خیانت و کشتار در کشور دستاوردی نداشته است . قاجارها هر چند قصورات زیادی داشتند اما از رضا پالانی بهتر بودند.در مورد بد بودن قاجار خیلی غلو شده.

    1. imo می گوید

      خیلی بدبختین که چشمتون رو روی خیانت قجریه میبندین ، شما مزدوران و پانها آفت بدی برای این مملکت هستین

  23. جعفر می گوید

    من سر هرچی خواستید شرط می‌بندم نویسنده ترک هست و پانترک دو اتیشه من اذری زبان از تبریز هستم متاسفانه جوری دشمن ایران و ایران زمین شدن اذری زبان ها که با هیچ چیز نمیشه آورد پایین

  24. مجید می گوید

    راه اهن جنوب تا شمال جاده چالوس بیمارستان امام خمیینی دانشگاه تهران وارد کردن تاید وصابون برا ازبین بردن شپش از بین بردن فقر مطلق قاجار همین الان نزدیک ۲۳ سال هنوز بااین امکانات وپول اتوبان تهران شمال تموم نشده این راه ان کجا راه دهن قاجاری کجا ۱۵۰۰کیلومتر رصا شاه کارهای خوبش بسیار بیشتر از کارهای بدش بود

  25. سعید می گوید

    چقدر ما ملت ساده ایم. بنظرمن هیچ پادشاهی هیچکاری نکرده و در عین حال همه کار هم کرده است. چون این تکنولوژیها را پیشرفت زمانه به مردم جهان هدیه داده است نه شاهان و حکومتها

  26. امیرحسین می گوید

    از دیگر خطوط راه آهن قبل از حکومت رضا خان ؛ راه آهن تبریز جلفا هست که اون هم توسط یک شرکت روسی احداث شده است

  27. واقع بین می گوید

    اگر ساخته دستش درد نکنه فقط یک نکته ظریف ، که دوستان توجه داشته باشند جناب رضا خان کوه های آرارات قفقاز و ترکیه و ارمنستان را مفت مفت بخشید.
    الان هم ترکیه بر روی کوه های آرارات ۲۰ سد زده که فقط یک دونه از اون سد ها اندازه کل تمام آب های ایران است. اگر اون مرد اونجا را مفت مفت نمی داد حداقل بحران آبی نداشتیم کاری به گردشگری و زیبایی ترکیه و قفقاز ندارم.

ارسال یک پاسخ