نقشه های تاریخی خلیج فارس

تلاش‌های مذبوحانه برای تغییر نام خلیج همیشه فارس، از اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شد؛ آن هم از سوی انگلیسی‌ها. «رودریک اوون»، نویسنده کتاب «حباب‌های طلایی»، در کتابش مدعی شد که در اسناد و نقشه‌های قدیمی، اثری از نام «خلیج فارس» ندیده است و با توجه به ساکنان اطراف آن که عمدتاً عرب تبار هستند، پیشنهاد عنوانی جعلی را برای آب‌های نیلگون راهبردی‌ترین خلیج دنیا ارائه کرد. انگلیسی‌ها، تمام نفرت خود از مبارزات ملت ایران برای ملی شدن صنعت نفت را در طرح چنین پیشنهاد خنده‌داری، خالی کردند. ادعای غیرعلمی و مزورانه آن ها، باعث تحریک شیخ‌نشین‌های اطراف خلیج فارس شد که در پی دست و پا کردن سابقه تاریخی و مشروعیت بخشیدن به استقلالی بودند که با حمایت استعمار پیر، به دست آوردند. اظهارات اخیر رئیس‌جمهور آمریکا درباره ایران و نام بردن از خلیج همیشه فارس، با عنوانی جعلی، زیر پا گذاشتن حقیقتی غیرقابل انکار است که صحت آن، با اسناد کهن و نیز، یادداشت‌ها و نقشه های برجا مانده از جهانگردان اروپایی، در چند سده قبل، اثبات می‌شود.

خلیج فارس؛ نامی بر تارک تاریخ

نام خلیج فارس در آثار و کتیبه‌های برجا مانده از دوران باستان خودنمایی می‌کند. یونانیان، خلیج فارس را با نام «پرسیکوس سینوس» می‌شناختند و بر کتیبه‌های دوره هخامنشی، از جمله کتیبه داریوش بزرگ در مصر، نام «دریای پارس» خودنمایی می‌کند. به تازگی لوحی سنگی در جزیره خارک پیدا شده است که نشان می‌دهد، تسلط ایرانیان بر خلیج فارس، قدمتی به اندازه تاریخ کهنسال این سرزمین دارد. در دیگر آثار تاریخی و جغرافیایی نیز می‌توان بارها نام خلیج فارس را مشاهده کرد. «نیارخوس»، سردار مقدونی، که در سال ۳۲۶ ق.م، به دستور اسکندر مقدونی، خلیج فارس را پیمود و تا دهانه رود سند پیش رفت، در سفرنامه خود می‌نویسد:«اسکندر خیال داشت کشتی‌های زیاد ترتیب دهد و خود از دهانه سند تا دریای هند و پارس سیر کند.» او در جای دیگر می‌نویسد:«پس از دویست اُستاد(واحد سنجش طول یونانی) راه، به ریگ و از آن جا به دیلم  و دهانه رودخانه اندیان آمدیم، رودخانه اندیان سرحد خوزستان و فارس و پس از سند، بزرگ ترین رودخانه است؛ هیچ یک از سواحلی که پیمودم، مانند دریای پارس، آباد و معمور نبود.» «فلاویوس آریانوس»، تاریخ‌نگار یونانی که در سده ۲ ق.م، می‌زیسته است، در کتاب « آنابازیس» یا سفرهای جنگی اسکندر، نام «پرسیکون کاای تاس» را که ترجمه درست خلیج فارس است، ذکر می‌کند. «استرابون»، جغرافی‌نگار یونانی، در کتاب «از ایندی تا ایبری» یا از هند تا اسپانیا، دریای جنوب ایران را خلیج فارس می‌نامد و محل زندگی اعراب را، منطقه‌ای بین دریای سرخ و خلیج فارس می‌داند. «اراتستن»، جغرافیدان نامی یونانی هم، از نام خلیج فارس برای معرفی دریای نیلگون جنوب ایران، بهره برده است.

نقشه‌های تاریخی مزین به نام خلیج فارس

با این حال، شاید بتوانیم قدیمی‌ترین نقشه‌ای را که عنوان خلیج فارس در آن درج شده است، متعلق به «اصطخری» بدانیم. او در کتاب ارزشمند «مسالک و ممالک» که درباره تاریخ و جغرافیاست و در قرن چهارم هجری، هزار سال قبل، به رشته تحریر درآمده، نقشه‌ای از خلیج فارس و جزایر آن را ترسیم و صراحتاً از نام «بحر فارس»، برای نامگذاری این دریا، استفاده کرده است. پس از او، دانشمندانی مانند «ابوریحان بیرونی» و «ابن حوقل» نیز، نام «خلیج فارس» را در نقشه‌هایی که ترسیم کرده‌اند، به کار برده‌اند. افزون بر نقشه‌های قدیمی کشیده شده توسط دریانوردان و جغرافیدانان جهان اسلام، ده‌ها نقشه از سیاحان و جهانگردان غیر مسلمان و به ویژه اروپایی، باقی مانده است که در آن ها می‌توان نام زیبای خلیج همیشه فارس را مشاهده کرد. نقشه زیبا و نسبتاً دقیق «آبراهام آرتلیوس»، جغرافیدان اهل «پروس»، در زمره اسنادی قرار دارد که بر عنوان خلیج فارس تأکید می‌کند؛ این نقشه در سال ۱۵۷۰ میلادی، حدود ۴۵۰ سال پیش، ترسیم شده است. در ادامه، بنا داریم با انتشار تعدادی از قدیمی‌ترین نقشه‌های جغرافیایی که نام خلیج فارس در آن ها درج شده است، شما خوانندگان عزیز را با این اسناد آشنا کنیم.