شوش / پایتخت ایلامیها و شهر برگزیده هخامنشیان

پایتخت ایلامیها و شهر برگزیده هخامنشیان

شوش یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان است. حفاریهای باستان شناسی نشان می دهد که این منطقه در ۹۰۰۰ سال پیش از میلاد محل سکونت کشاورزان بوده اشت. آنها از زندگی خود آثاری بر جای گذاشته اند که اکنون به صورت تپه های گوناگون باستانی کشف شده است. در ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد در این مکان، مردم در قلعه زندگی می کردند و از۴۰۰۰ سال پیش زندگی در شوش به صورت شهری در آمده است. این منطقه که بین رودهای کرخه و دز قرار دارد پایتخت سیاسی ایلامیها بوده است. قلعه ایلامیها روی تپه ای در مرکز شهر شوش واقع بوده که فرانسویها روی آن قلعه جدیدی احداث نموده اند . در کنار آن تپه شاهی قرار دارد که احتمالا به صورت زیگورات بوده است و درنزدیکی آن تپه صنعتگران قرار دارد. آشوربانیپال بین سالهای ۴۶۵ تا ۴۶۰ پیش از میلاد شهر شوش را فتح کرد و آنرا مانند دیگر فتوحات آشوری ها با خاک یکسان کرد.

داریوش اول هخامنشی آنجا را بازسازی نمود و کاخ آپادانای خود را در تپه شاهی برپا نمود. خشایارشا نیز در شوش زندگی می کرده است. در زمان اردشیر اول متاسفانه در اثر آتش سوزی بزرگی اکثر بناهای شوش از بین رفتند. بقایای این آثار باستانی در قرن بیستم از زیر خاک بیرون آمدند. قسمت عمده ای از آنها در اثر تسطیح دشت خوزستان برای اهداف کشاورزی از بین رفته است و جنگ تحمیلی نیز خسارات زیادی به آثارباستانی وارد کرده است. حفاریهای غیر مجاز ساکنین دشت و علاقه باستان شناسان و موزه داران غربی، باعث شده است قسمت عمده ای از این آثار از بین برود یا به موزه های خارج از کشور برده شود.

مهر های مکشوفه از شوش پیش از تاریخ-۴۰۰۰ پ م -فعالیت زنان در کنار تجهیزات بافندگی

شمال دشت خوزستان که محل ورود سه رود کارون، کرخه و دز به این دشت رسوبی و حاصلخیز است، محل مناسبی برای استقرار بشر اولیه بوده، که به تازگی با تکثیر نباتات و اهلی کردن حیوانات آشنا شده بود. در ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد آنها با احداث آبراهها و سدهایی، مشکل آبرسانی را حل نمودند. باستان شناسانی همچون گیرشمن و ژان پرو بقایای ساختمانهای عظیمی را در تپه های شوش کشف کردند که نشان از اهمیت این تپه ها در منطقه می دهد. در کل دشت شوش تپه های فراوانی وجود دارد و نشان می دهد در پهنه عظیم این دشت، اجتماعات فراوان پراکنده کشاورزی وجود داشته است که مرکز همه آنها در شوش بوده و همگی از نظر فرهنگ، صنعت و نحوه زندگی یکسان بودند.

ایلامی ها توانستند برای هزاران سال در پایتخت خود شوش، قدمهای بسیار موثری برای پیشرفت خود و تمدن بشر بردارند، به طوریکه پیشرفت خط، معماری، ذوب فلزات و شیشه و هنر پیکر تراشی همگی مدیون زحمت مردمان ایلام است. گستره سرزمین ایلام گاهی بسیار وسیع بوده است به طوریکه گاهی تمامی تمدن های بزرگ اطراف خود را مطیع خویش می ساختند. در آن هنگام شوش علاوه بر پایتخت سیاسی، یک شهر مذهبی و کانون عبادی نیز محسوب می شد. آثاری که از شوش، هفت تپه، چغازنبیل و ایذه به دست آمده است حقایق زیادی را در مورد نوع زیست و نگاه ایدئولوژیک آنها روشن ساخته است.

مهر های مکشوفه از شوش پیش از تاریخ-۴۰۰۰ پ م -فعالیت زنان در کنار تجهیزات بافندگی

از میان آثار باستانی شوش در دوره ایلامی پیکره خدایان جایگاه ویژه ای دارد. یک نمونه که در موزه لوور نگهداری می شود و از جنس طلاست بسیار چشمگیر است. جام معروف شوش که چند نمونه از آن در اکتشافات باستانی به دست آمده است و یک نمونه آن در موزه لوور فرانسه نگهداری می شود اثری بسیار زیبا و سمبولیک است. نوع اغراقی که در تصاویر روی جام به کار رفته است انسان را به یاد سبک های هنری معاصر مثل کوبیسم می اندازد. معبد چغازنبیل و آثاری که در آن کشف شد اوج درخشش تمدن ایلامی را نشان می دهد. حفاری ها و پژوهش های گیرشمن در ابتدای قرن گذشته نشان داد که ایلامی ها از عناصر طبیعی مثل شیشه، قیر، فلزات و لعاب کاشی در ساختمان سازی استفاده می کردند. استفاده از چرخ در ابعاد بزرگ و ایجاد شکافهای موازی روی زمین به مثابه ریل از دیگر ابتکارات ایلامی ها بوده است.

مقبره دانیال نبی یکی از پیامبران نیز در این شهر قرار دارد و مورد توجه اهالی است . در کتاب مقدس ذکر شده است که مقبره استر در شوش است ولی آنرا در همدان می یابیم . به طور حتم می توان مقبره ای را که در عکس مشاهده می کنید به دانیال نبی از پیامبران یهود نسبت داد که با معماری سنتی ساکنان خوزستان ساخته شده است

مقبره دانیال نبی در شوش

لوح حمورابی