خورشید_ الهۀ آرینا، خدای آناتولیایی
خورشید_ الهۀ آرینا/ Sun- goddess of Arinna/_ خدای آناتولیایی
در کتیبه‌های هیتیایی این الهه معمولاً با عنوان اتو اورو آریناAUTuRuArina بر طبق مرکز پرستش عمده اش آرینا ظاهر می‌شود به این الهه می‌توان به‌درستی به‌عنوان « یکی از آرینا ها» اشاره کرد نه به‌صورت نینوایی آن برای ایشتار. نام هیتیایی این الهه ووروشه مو Wurušemu بود اما چون این نام تنها در متون متأخر دیده می‌شود و معلوم نیست که آیا این نام اصلی او بوده است یا نه. به‌عنوان خورشید_ الهۀ آرینا ، او نخستین بار در تواریخ هات توشی لی Hattushili ذکر می‌شود که خود را محبوب او می دانست و گزارش می‌دهد که این الهه او را به نبرد رهنمون شد. این الهه سپس به‌صورت یک الهۀ امپراتور هیتی درآمد که معمولاً نامش با خدا _ هوا ذکر می‌شود. پس از سدۀ چهاردهم پیش از میلاد این الهه به تدریج با حبات Hebat هوریانی یکسان شناخته شد.
خورشید_ الهۀ آرینا
پرستش خورشید در آناتولی ظاهراً به دورۀ پیش از تاریخ بر می‌گردد زیرا، قرص های خورشید از آلاجا هویوک Alaça Huyuk چنین گواهی می‌دهد. پرستش خورشید محدود به خدایی منحصر به فرد نبود. همچنین دربارۀ یک خورشید_ خدای هیتیایی به نام اشتان Eštan که کلمۀ هیتیایی برای خورشید و گونۀ همسان آن تیوات Tiwat در زبان لوویایی و تیواز Tivaz در زبان پالایی palaian و شیمه گی šimegi در زبان هوریانی Hurrian ، اطلاعاتی در دست است. هندو اروپایی ها خدای خود را به نام سی یو siu را آوردند. به نظر می‌رسد که درنتیجۀ این سنتهای گوناگون، خورشید در اسطوره‌شناسی هیتی ها دو جنبۀ عمده وجود داشته است که از بسیاری جهات، دارای ماهیت دو گانۀ ستارۀ ناهید برای اقوام سامی بوده است. آن‌ها میان ( خورشید آسمان «نپی شاش اوتو. nepišaš Utu» و «خورشید زمین » به نام « تاکوناش اوتو Takunašutu ) فرق می گذاشتند. شکل اخیر به اقامت شبانه خورشید در جهان فرودین اشاره می‌کند( برای همان مفهوم_ نین خورساگ، شمش، شاپاش، اوتو) . بدین گونه این الهه نیز یک الهۀ جهان فرودین با مفهوم‌های سحرآمیز بسیار است که در مراسم از او استمداد می‌شد. از سوی دیگر، تصور می‌رفت که خورشید آسمان مذکر و دارای مشخصات دیگر خورشید _ خدایان مانند عدالت، دلیری همه آگاهی و مانند آن‌ها باشد.
