شورای حل اختلاف و ردپای حضرت ابراهیم در تمدن باستانی سومر
بهترین چیزی که در قانون سومری مشاهده می شد آن بود که حد المقدور،مردم از مراجعه به محکمه خوداری نمایند،
به این معنی که هر اختلاف در ابتدا به داوری عمومی مراجعه می شده،و او به طرفین دعوا حکم تکلیف می کرده است که پیش از آنکه به حکم قانون توسل جویند دعوای میان خود را از راه دوستانه حل کنند.چنین است حال یک مدنیت فقیری که نمی توانیم از آن درس بگیریم و تمدن خود را اصلاح کنیم.
بیشتر خدایان در معابد بودند و برای آنها هدایایی از مال و خوراک و زن می آوردند،در الواح گودآ فهرستی است که نشان می دهد خدایان چه چیزهایی را می پسندند و دوست دارند،که از آن جمله است:گاو نر،بز،گاو و گوسفند،کبوتر و جوجه مرغ و مرغابی،ماهی،خرما،انجیر،خیار،کره،روغن، و نان دو آتشه،ز این صورت می توان فهمید که توانگران آن زمان از بسیار از این خوراکی بهره مند می شدند،ظاهرا چنین به نظر می رد که در آغاز کار خدایان گوشت آدمی را بر همه چیز ترجیه می دادند،ولی چون اندیشه های اخلاقی در مردم رشد پیدا کرد خدایان نیز ناچار به گوشت جانوران راضی شدند.در خرابه های سومر لوحه ای بدست آمده که در آن پاره ای از دعاها نوشته شده است،این دستور دینی عجیب در آنجا دیده می شود((بره جانشین و فدیه آدمی است؛وی بره را به جای جان خود بخشیده است))
(تاریخ تمدن ویل دورانت-جلد اول مشرق زمین-فصل ۷ تمدن سومر-۴ دین و اخلاق)
توضیح حاشیه:
همانطور که می دانید در زمان های باستان قربانی کردن انسان برای خدایان یا شیاطین باستانی متداول بوده است،در همین فصل از کتاب فوق الذکر نیز اشاره شده است که حتی اسیران را نیز قربانی خدایان می کرده اند،ولی بعد از ظهور حضرت ابراهیم که از جانب خدا فرمان گرفت فرزند خویش را قربانی بکند ولی در لحظات آخر خداوند بره ای را بجای اسماعیل بر وی نازل کرد تا بره را قربانی بکند رسم قربانی کردن انسان از بین رفته است و قربانی کردن حیوانات جای آن را گرفته است،در بسیاری دیگر از الواح سومری نیز به داستان حضرت نوح مخصوصا در داستان گیلگمش یاد شده است،و بدون تردید با توجه به اینکه خاور میانه محل ظهور بیشتر پیامبران بوده است،این نوشته در باره تغیر قربانی از انسان به بره بدون ارتباط به داستان حضرت ابراهیم(ع) نیست.