تاریخ جزیره ایستر
در گوشه ای از اقیانوس پهناور آرام جنوبی ، جزیره‌ای به نام ایستر قرار دارد که متعلق به سرزمین شیلی است. این جزیره زیبا ۳۵۱۵ کیلومتر از خاک اصلی شیلی فاصله دارد و استان جدا از والپارائیسو است. از جزایر همسایه و نزدیک به ایستر ، جزیره سالائی گومز است که در ۴۰۰ کیلومتری شرق آن جای گرفته است و در محدوده همان استان است.
جزیره پیت‌کرن نزدیک ترین جزیره مسکونی به ایستر است که در ۲٬۰۷۵ کیلومتری غرب ایستر قرار دارد. مساحت جزیره ۱۶۳٫۶ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۳٬۷۹۱ نفر است (سرشماری ۲۰۰۲م). ۳٬۳۰۴ نفر از جمعیت جزیره در مرکز آن شهر هانگا روآ زندگی می‌کنند.
جزیره ایستر به ویژه بخاطر تندیس‌های ۴۰۰ ساله عجیب باستانی خود معروف است. موآیی به تندیس‌ها ی که در راستای کرانه دریا به خط ایستاده‌اند گفته می‌شود.
ساکنان نخستین این جزیره ریشه پلی نزیایی دارند. نخستین بازدید کنندگان اروپایی این جزیره، سنتهای شفاهی ساکنان اولیه این جزیره را ثبت نمودند. جزیره نشینان در این سنتها، ایستر ادعا میکرده‌اند که یک فرمانده به نام «هوتو ما توآ» در یک یا دو قایق بزرگ به همراه همسر و خانواده‌اش به جزیره آمدند.
ادبیات منتشره در مورد نخستین سکونت در جزیره ایستر ۳۰۰–۴۰۰ میلادی را عنوان می‌کند یا تقریباً زمانی‌که نخستین انسان‌ها در هاوایی سکنا گزیدند. برخی دانشمندان معتقدند که جزیره ایستر تا زمان ۷۰۰–۸۰۰ میلادی مسکونی نبوده، ساکنان اولیه این جزیره به نظر می‌رسد که از غرب و از جزایر مارکوس آمده‌اند.
این افراد با خود موز، نیشکر، سیب زمینی شیرین و گوش فیل آوردند. بر طبق افسانه‌های ثبت شده توسط مسیونرها در دهه ۱۸۶۰ این جزیره دارای سیستم طبقاتی مشخصی بود. عنصر قابل مشاهده در فرهنگ این جزیره، ساخت موآی حجیم و غول پیکر است که قسمتی از نیایش اجداد و نیاکان بوده‌است.
موآی‌ها دارای ظاهری متحدالشکل میباشند که در کناره تمام ساحل هستند و نشانگر اعمال حکومت مرکزی میباشند. ساکنان این جزیره علاوه بر خانواده سلطنتی، شامل کاهنان، سربازان و تجار بوده اند. آخرین شاه، به همراه خانواده‌اش به عنوان بردگان در دهه ۱۸۶۰ در معادن پرو مردند.
جمعیت
تقریباً ۷۰٪ جمعیت جزیره ایستر در سال ۱۹۸۲ راپانویی ها بودند اما راپانویی‌ها در سال ۲۰۰۲، تنها ۶۰٪ را تشکیل می‌دادند. شیلی‌های اروپایی نژاد ۳۹٪ را تشکیل می‌دادند و ۱٪ باقی‌مانده آمریکایی الاصل (شیلی) بودند. ۲۳ نفر در هر کیلومتر مربع تراکم جمعیت در این جزیره است.
فرهنگ
در طول تاریخ مردم جزیره ایستر سیستم خط تصویری ویژه خود بوجود آوردند. دست‌نوشته‌های آن‌ها نیز مانند ابعاد دیگر جامعه دور افتاده و مرموزشان هنوز قابل فهم نمیباشند. هرگز در جزیره بیش از ۷۰۰۰ نفر زندگی نکرده‌اند. حدوداً بعد از سال ۱۶۰۰ م فرهنگ آن‌ها به‌طور ناگهانی و با شدت رو به زوال رفت.
موآیی
موآیی‌ها مهمترین مظهر فرهنگی جزیره ایستر، میباشند که ۲۸۸ تای آن روی سکوهای عظیمی به نام آئو، ایستاده‌اند. فاصله این سکوها از هم حدود یک و نیم مایل است که یک نوار تقریباً سراسری به دور جزیره بوجود آورده است. ۶۰۰ موآی دیگری که در مراحل مختلف تکامل هستند، در سرتاسر جزیره پراکنده‌اند. در معادن و در کنار جاده‌های قدیمی و کنار ساحل. بسته به اندازه و وزن موآی‌ها، تخمین زده می‌شود که بین ۵۰ تا ۱۵۰ نفر برای حمل آن‌ها توسط غلطک‌های چوبی و سورتمه روی آن نیاز بوده است.
خانه‌های سنگی
خانه سنگی به تعداد ۱۲۳۳ ما قبل تاریخ که توپاً نامیده می‌شود، و خانه مرغهاً که بعداً بوجود آمد، برجسته‌ترین خانه‌های به جامانده در این جزیره است. خانه‌های سنگی حدود ۶ متر عرض داشتند با ساختاری استوانه‌ای شکل و سقفی طاقدار . ورودی این خانه‌ها بسیار پایین است و وارد شدن تنها با سینه خیز رفتن امکان‌پذیر میباشد. آلمانها در سال ۱۸۸۲، چند خانه را حفاری کرده و باقی‌مانده‌های انسانی در داخل خانه‌ها پیدا کردند. مردم محلی به آلمان ها گفتند که این مکانها، استراحتگاه شاهان و رؤسای جزیره ایستر بوده‌است.
هر خانه دو حفره کوچک داشت. اگر روح یک دشمن از یکی از آن‌ها وارد شد، روح مرحوم بتواند از دیگری فرار کند. نکته قابل توجه اینست که تعداد باقی‌مانده خانه‌های سنگی و موآی‌ها تقریباً نزدیک به هم است و این شاید به این معنی است که برای هر شخص که در یک خانه سنگی دفن می‌شده، یک موآی ساخته می‌شد. استفاده خانه‌های سنگی به عنوان قبر، به نظر می‌رسد که هم‌زمان با تولید موآی و زوال نیایش اجداد و نیاکان متوقف شد. در طی آشفتگی قرن ۱۸، به نظر می‌رسد که جزیره نشینان شروع به دفن مرده‌هایشان میان خانه‌های آهوس (سکوی موآی) کرده‌اند و از خانه‌های سنگی به عنوان پناهگاه مرغها استفاده کردند.
رونگورونگو
رونگورونگو یکی از دست خطهای رمز ناگشوده جزیره ایستر میباشد که، توسط یک مسیونر فرانسوی در سال ۱۸۶۴ گزارش شده.چندین جزیره نشین در آن زمان، ادعا می‌کردند که می‌توانن آن را بخوانند اما تمام تلاشها بی‌نتیجه ماند. با توجه به اینکه تنها یک قسمت کوچک از جمعیت باسواد بودند، رونگورونگو یک امتیاز حکومت کردن بر خانواده‌ها و کشیشان بوده‌است.
از صدها میز و صندلی و وسایل چوبی که رونگورونگو روی آن حکاکی شده، تنها ۲۶ عدد سالم مانده و تمام آن‌ها در موزه‌های سراسر دنیا است و هیچ‌کدام در جزیره نمی‌باشد.
