سنگ‌نبشته میتانی در آنکارا
در سال ۱۹۰۸ میلادی وینکلر، خاورشناس سرشناس آلمانی در بغازکوی واقع در نزدیکی آنکارا که نام باستانی آن هتوشش است، سنگ نبشته ای متعلق به میتانی ها کشف کرد. زمان نگارش سنگ‌نبشتهٔ معروف میتانی به سال ۱۳۱۷ پیش از میلاد می‌رسد و مربوط به پیمان‌نامه‌ای است که میان شاه میتانی و شاه هیتی بسته‌شده و در آن خدایان آریایی چون گواهان نیایش شده‌اند. ایزدانی که در این سنگ‌نبشته از آنان یاد شده، عبارتند از ایندرا، ورونا، مهر، و دو ناسیته و معلوم می‌دارد که شاهزادگان و آزادگان میتانی با این که زبان و برخی از رسم‌های بابلی را پذیرفته بودند هم‌چنان ایزدان آریایی نیاکان خود را نیایش می‌کردند.
آنطور که شواهد و اسناد نشان می‌دهد، این سنگ نبشته، از قرن چهاردهم پیش از میلاد باقی مانده است و باستانی‌ترین سند مکتوب زبان‌های هند و ایرانی است و از لحاظ زبان‌شناسی تاریخی و نیز از لحاظ تاریخ مهاجرت تیره‌های آریایی به آسیای میانه و ایران و هند اهمیت بیش از اندازه دارد. مجموعهٔ قراین حاکی از این است که میتانی‌ها قبیله‌ای از اقوام آریایی بودند که پیش از جدایی هندیان و ایرانیان از آنان جدا شده و به میانرودان آمده و در آنجا سلسلهٔ شاهی بنیان افکنده‌اند.
متون کهن و مستندات باقی مانده چنین نشان می دهد که شاخهٔ هندی اقوام هندوایرانی که در برخی منابع سندگو نیز نامیده می‌شوند در اواخر هزارهٔ سوم پیش از میلاد در جناح غربی زیستگاه آریایی (هندوایرانی) می زیسته است یعنی در حوضهٔ سفلای ولگا و تا حدی در شمال شرقی قفقاز بطوری که دسته‌های کوچکی از آنان حتی کمی پیش از مهاجرت بزرگ آریائی و پس از آن راه قفقاز به خاورمیانه از جمله به آناتولی و نجد غربی نفود کنند و ابتدا در خدمت هیئت‌های حاکمهٔ قبایل بومی این مناطق درآیند و رفته‌رفته در دین و فرهنگ و زبان آنها کمابیش تأثیر بگذارند و سرانجام در آن قبایل مستهلک شوند. اسامی آریائی شاهان میتانی نشان از نفوذ فرهنگ شاخهٔ هندی اقوام هندوایرانی دارد. زمان نوشتن این سنگ نبشته مصادف بوده‌است، با زمانی که سواد اعظم شاخهٔ هندی از راه آسیای میانه و افغانستان امروز به شمال شبه قاره رسیده و به طور عمده در پاکستان کنونی مستقر شده‌بود، و شاخهٔ ایرانی از ایرانویج (خوارزم) در حال گسترش به سوی جنوب بود. بنابراین در آن سنگ‌نبشته نام بعضی خدایان آریائی که طبعاً رنگ و روی شاخهٔ هندی یا سندگو را داشتند و تحول شاخهٔ ایرانی را ندیده‌بودند، نقر شده بوده‌است.
