تفاوت تیرآهن IPE و تیرآهن هاش در چیست؟ کدامیک بهتر است؟
تفاوت تیرآهن IPE و تیرآهن هاش که هر دو از دسته خانواده تیرآهن‌ها هستند، در درجه اول به شکل ظاهری آن‌ها بر می‌گردد. این تفاوت در شکل و سطح مقطع، سایر تفاوت‌هایی را که به این عامل وابسته‌اند نیز به همراه دارد. استاندارد تیرآهن IPE و هاش نیز متفاوت است.
مهم ترین تفاوت های تیرآهن IPE و هاش H کدامند؟
تیرآهن ها یکی از انواع مقاطع فولادی هستند که از دو قسمت اصلی به نام بال و جان ساخته شده اند. دو بال در دو طرف جان قرار می گیرند و بر آن عمود هستند. اما آنچه سبب تفاوت تیرآهن معمولی یا IPE و هاش می شود، ضخامت بال یا به بیان دیگر، شکل سطح مقطع آن ها است.
این تفاوت در شکل سطح مقطع، سایر تفاوت ها را نیز به دنبال خواهد داشت. مثلاً تیرآهن معمولی با بال نازک تر نسبت به هاش که بال ضخیم تری دارد، وزن کمتری را نیز دارا است. دیگر تفاوت های بین این دو تیرآهن نیز بدین شکل به یکدیگر مرتبط می شوند. اما از جمله مهم‌ترین تفاوت های تیرآهن IPE و هاش عبارت اند از:
- شکل سطح مقطع و ابعاد
- وزن تیرآهن
- استاندارد ساخت تیرآهن
- خواص مکانیکی و میزان تحمل بار وارده
- فرایند ساخت تیرآهن
- قیمت تیرآهن
- کاربرد تیرآهن در صنایع مختلف
بررسی تفاوت تیرآهن IPE و تیرآهن هاش
در ادامه هر یک از تفاوت های یاد شده در بالا را به طور مفصل بررسی خواهیم کرد تا با اطلاعات فنی کامل، نسبت به خرید هر کدام از آن‌ها اقدام کنید. دقت شود که تفاوت های موجود به معنای برتری مطلق تیرآهن معمولی یا هاش بر یکدیگر نیست و برای انتخاب از بین این دو باید که تمامی فاکتورهای لازم از وزن سازه گرفته تا مقدار تحمل بار، ابعاد و کاربرد آن‌ها را مد نظر قرار دهید و همچنین می بایست با کارشناس و مهندس سازه پروژه خود صحبت کنید.
۱.بررسی تفاوت شکل سطح مقطع دو نوع تیرآهن
مهم ترین تفاوت تیرآهن معمولی IPE و هاش، در شکل سطح مقطع آن ها است. همان طور که گفته شد، تیرآهن معمولی و هاش هر دو از دو قسمت بال و جان ساخته شده‌اند. اما ابعاد بال تیرآهن معمولی IPE کوچک تر از جان و معمولاً برابر با نصف آن است.
۲.بررسی تفاوت در وزن تیرآهن ها
با توجه به شکل سطح مقطع، تیرآهن هاش به دلیل برخورداری از ضخامت بال و جان برابر که بیشتر از تیرآهن معمولی است، بالطبع وزن بیشتری هم نسبت به تیرآهن معمولی یا تیرآهن IPE دارد. این تفاوت در وزن که خود از تفاوت در شکل تیرآهن معمولی و هاش ناشی شده است، زمینه ساز تفاوت در تحمل بار و خواص مکانیکی تیرآهن معمولی و هاش است.
در سایز برابر تیرآهن های هاش وزن بیشتری نسبت به تیرآهن های معمولی دارند. خود هاش نیز از نظر وزنی دارای تنوع است و به انواع هاش سبک، هاش سنگین و هاش فوق سنگین تقسیم می‌شوند که هر کدام بسته به نوع و سایزی و وزنی که دارند، در پروژه های خاصی مورد استفاده قرار می گیرند.
۳.بررسی تفاوت در استاندارد تولید تیرآهن
استاندارد موجود برای تولید انواع تیرآهن معمولی و هاش نیز آ ن‌ها را بر اساس شکل سطح مقطع طبقه بندی می کند. بر این اساس، تیرآهن ها مطابق استاندارد IPE و انواع هاش مطابق استاندارد IPB تولید می شوند. تیرآهن IPE در ایران با نام تیرآهن نیم پهن موازی نیز شناخته می شود و مطابق با استاندارد اروپا و ایران ساخته می شود.
انواع تیرآهن هاش که به تیرآهن بال پهن نیز معروف هستند، مطابق استاندارد IPB تولید می شوند. اما خود هاش به سه دسته تقسیم می شود که در نتیجه، استاندارد آن ها نیز متفاوت از یکدیگر است. تیرآهن هاش سبک مطابق با استاندارد HEA، تیرآهن هاش سنگین مطابق استاندارد HEB و هاش های فوق سنگین نیز مطابق استاندارد HEM تولید می شوند.
۴.بررسی تفاوت تیرآهن معمولی و هاش در تحمل بار و نیروهای وارده
سطح مقطع تیرآهن معمولی در مقایسه با تیرآهن H در برابر پیچ خوردن ضعیف تر عمل می‌کند. به عبارتی دیگر، تیرآهن معمولی قادر است تنها در برابر نیروهای وارده از یک جهت مقاومت کند، اما تیرآهن هاش قابلیت تحمل نیروهای دو جهته را نیز دارا است. به‌طور کلی، تیرآهن های هاش سخت تر هستند و می توانند بار بیشتری را در مقایسه با تیرآهن های معمولی تحمل کنند.
معمولا در ساخت و سازها تیرآهن‌های هاش به عنوان ستون استفاده می‌شوند در حالی که تیرآهن های معمولی به دلیل استحکام کمتر این قابلیت را ندارند. به دلیل مقاومت بالای تیرآهن هاش در برابر نیروهای برشی و استحکام بال ها در برابر خم شدن، در کاربردها و پروژه های عظیم و سنگین به نسبت به تیرآهن معمولی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.
۵.فرآیند ساخت تیرآهن معمولی و تیرآهن هاش
فرآیند ساخت تیرآهن هاش و تیرآهن معمولی نیز بسیار متفاوت است. فرآیند تولید تیرآهن هاش نیاز به زمان بیشتری نسبت به فرآیند تولید تیرآهن معمولی دارد. این امر به تجهیزات پیچیده تری برای تولید تیرآهن هاش نیاز دارد، مربوط می شود. ضمن اینکه، تیرآهن هاش را می توان در هر سایز و ابعادی تولید کرد به عبارتی قابل سفارش سازی نیز هستند، اما تیرآهن های معمولی از این نظر با محدودیت مواجه هستند و فقط در برخی سایزها و ابعاد مشخص قابل تولید هستند و نمی توان ابعاد خاصی را به کارخانه تولیدکننده سفارش داد.
۶. تفاوت قیمت تیرآهن IPE و تیرآهن هاش
با توجه به وزن بیشتر تیرآهن هاش نسبت به تیرآهن معمولی، قیمت آن در یک سایز برابر بیشتر خواهد بود. فاکتور تاثیرگذار دیگر در قیمت این مقاطع، نوع ورق به‌کار رفته در تولید آن ها است. ضمن اینکه، یکی دیگر از دلایل بیشتر بودن قیمت تیرآهن هاش نسبت به تیرآهن معمولی، در روش تولید و استفاده از تجهیزات پیچیده تر آن است. اصولا کارخانه هایی که تیرآهن هاش را تولید می کنند به نسبت تیرآهن معمولی کمتر هستند و آن هم به خاطر نیاز به تجهیزات خاص است.
۷.تفاوت تیرآهن IPE و هاش در کاربرد و قابلیت های استفاده از آن ها در صنایع مختلف
کاربرد تیرآهن IPE و هاش و انتخاب از بین این دو به میزان تحمل بار، وزن و سایر خواص مکانیکی مورد انتظار برای سازه مورد نظر بازمی گردد. در جایی که نیاز به تحمل بار بیشتری باشد، تیرآهن هاش حرف اول را می زند. به عنوان مثال، در ساخت انواع پل، سکوها، ساختمان های تجاری و مسکونی چندین طبقه، ساخت برج ها، ساخت سد و کشتی سازی و ساخت اسکله و غیره از انواع تیرآهن هاش استفاده می شود. چرا که قابلیت تحمل فشار و نیروهای وارده در تیرآهن هاش به نسبت تیرآهن معمولی به شدت بالاست.
تیرآهن IPE بهتر است یا تیرآهن هاش؟
در این مطلب به تفاوت تیرآهن IPE و تیرآهن هاش پرداختیم. هرکدام از این تیرآهن ها کاربرد خاص خود را دارند و نمی توان گفت کدام یک بهتر از دیگری عمل می کنند چرا که انتخاب نوع تیرآهن بسته به سازه و کاربرد مورد نظر است. از جهت وزنی، تیرآهن H بسیار سنگین تر از تیرآهن IPE است و نیروی بسیار بیشتری را می تواند تحمل کند. اما همین وزن بیشتر می تواند در موقعیت های دیگر که سبکی سازه مد نظر است، استفاده از آن را نامناسب کند.
منبع : آهن ملل
