مطالبه مهریه چگونه است؟ چه مراحلی دارد؟
مطالبه مهریه معمولا به دنبال ثبت دادخواست طلاق از سمت زن یا مرد (طلاق غیرتوافقی) صورت می گیرد؛ اما بدان معنا نیست که مطالبه مهریه ملزوم به ایجاد پرونده طلاق می باشد، بلکه زوجه (زن) در هنگام جاری بودن نکاح نیز می تواند دادخواست مربوطه را در سامانه قضایی ثبت کرده و اقدام به مطالبه آن را انجام دهد. بر اساس مواد قانونی اگر نکاح جاری باشد یا در حال ابطال و مرد نسبت به پرداخت مهریه از خود ممانعت نشان دهد، پیامدها و پیگردقانونی را به دنبال خواهد داشت. از همین رو در چنین موقعیت هایی توصیه می شود از یک وکیل متخصص کمک بگیرید تا وکیل با کمک تکنیک هایی که بلد است، شما را در کوتاه ترین زمان به حق و حقوقی که دارید برساند.
توجه داشته باشید پرونده های مربوط به طلاق و مهریه از دسته پرونده هایی هستند که پیچیدگی های مخصوص به خود را دارند و اگر پرونده به یک وکیل حاذق سپرده نشود، ممکن است روند رسیدگی به آن طولانی شود و در نهایت شما به آنچه می خواهید نرسید؛ پس حتما پرونده را به یک وکیل که تخصصی روی این موضوع کار می کند واگذار کنید.
مهریه چیست؟
مهریه شامل اموال منقول و غیرمنقولی بوده که زوج (شوهر) حین جاری شدن خطبه عقد، به پرداختن آن به زوجه متعهد شده است؛ مطالبه مهریه جزو حقوق زوجه می باشد، بدان معنا که مشروط به هیچ موردی مثل ثبت دادخواست طلاق نبوده و در هنگام جاری بودن نکاح نیز قابل مطالبه است.
مهریه در چه ازدواجی تعلق می گیرد؟
همانطور که می دانید، بسیاری از حقوق مانند دریافت نفقه تنها ضمن ازدواج رسمی و ثبت شده به زوجه واگذار می شود؛ اما برخلاف اینگونه موارد، به دستور قانونگذار پرداخت مهریه توسط مرد در ازدواج غیر رسمی (ازدواج عادی یا صیغه) نیز جزو حقوق زوجه حساب شده و عدم پرداخت آن پیگیری قانونی را به دنبال خواهد داشت.
انواع مهریه کدام اند؟
در این بخش از مقاله به ویژگی های دو نوع مهریه، یعنی مهریه عندالامطالبه و عندالاستطاعه پرداخته می شود؛ توجه داشته باشید که نوع مهریه هنگام تنظیم و ثبت سند مهریه، مشخص می شود:
مهریه عندالمطالبه:
اگر هنگام تنظیم سند مهریه از واژه عندالمطالبه نسبت به مهریه استفاده شود، زوجه می تواند هر زمان که مایل باشه دادخواست مربوطه را ثبت و اقدام به مطالبه مهریه کند و زوج نیز موظف است در همان زمان مهریه را بپردازد. لازم به ذکر است که در این نوع مطالبه، استطاعت شوهر در پرداخت مهریه در نظر گرفته نمی شود. در این نوع مهریه، در صورت عدم استطاعت زوج و به دنبال آن عدم پرداخت مهریه، زوجه می تواند برای اعمال اجبار، دادخواست صدور موارد زیر را در مراجع قانونی ثبت کند.
الف) حکم جلب زوج
ب) حکم توقیف اموال زوج
ج) حکم ممنوعیت خروج از کشور
مهریه عندالاستطاعه:
همانطور که از نام این نوع مهریه مشخص است، هنگام بررسی دادخواست مطالبه مهریه عندالاستطاعه توسط قاضی، درآمد و اموال و در کل استطاعت شوهر در مسئله پرداخت مهریه در نظر گرفته شده و سپس حکم نهایی صادر می شود.
قاضی با بررسی مدارک و استعلام اموال زوج در سیستم الکترونیک قضایی، استطاعت یا عدم استطاعت شوهر در پرداخت مهریه را بررسی می کند؛ در صورت اثبات عدم توانایی مالی، زوجه نمی تواند هیچگونه اجبار قانونی مانند جلب، توقیف اموال و ممنوعیت خروج از کشور بر ضد زوج را برضد زوج اعمال کند.
بنابراین هنگامی که مهریه عندالاستطاعه بوده و از عدم استطاعت شوهر اطمینان حاصل شده است، برای صرفه جویی در هزینه و زمان عدم ثبت دادخواست مطالبه مهریه توصیه می شود.
مدارک لازم برای ثبت دادخواست مطالبه مهریه طی ازدواجی رسمی چیست؟
برای ثبت دادخواست مطالبه مهریه با عقدنامه رسمی و دادرسی مراجع قضایی به آن، به مدارک ذیل برای تکمیل فرم های حقوقی و احراز هویت نیاز است.
-
مدارک هویتی: از جمله مدارک معتبر و مورد نیاز برای مطالبه مهریه، شناسنامه و کارت ملی افراد بوده که جزو مدارک هویتی افراد طبقه بندی می شوند.
-
ارائه عقدنامه: اخذ اصل یا رونوشت سند ازدواج رسمی از دفترخانه اسناد رسمی ای که نکاح در آن ثبت شده و ارائه آن به مراجع قانونی.
-
ارائه گواهی انصراف: مدرک دیگری که برای ثبت و بررسی دادخواست مطالبه مهریه باید از اداره ثبت اخذ و ارائه شود، گواهی انصراف می باشد.
-
وکالتنامه: بدیهی است که افراد غیرمتخصص در جمع آوری مدارک و مراحل حقوقی مربوطه با مشکلات متعددی رو به رو می شوند، به همین دلیل بسیاری از افراد از وکلای متخصص درخواست کمک می کنند؛ در این صورت باید وکالتنامه نیز در تمامی مراحل به مراجع قانونی ارائه شود.
اگر در پیدا کردن یک وکیل خوب برای واگذاری پرونده به او دچار مشکل هستید، باید بدانید که سایت های حقوقی مختلفی در این زمینه فعالیت می کنند که وکیل از ما یکی از معتبرترین و شناخته شده ترین آن ها است. برای پیدا کردن یک وکیل خوب روی لینک کلیک کنید تا لیستی از بهترین وکلا در اختیار شما قرار گیرد.
شرایط مطالبه مهریه با سند ازدواج رسمی چیست؟
همانطور که پیش تر به آن اشاره شد، دقیقا همان لحظه که خطبه عقد جاری و زوجین به آن متعهد می شوند، وظیفه پرداخت مهریه بر عهده مرد و حق مطالبه مهریه قانونا برای زن می شود؛ چه نکاح همچنان جاری باشد و چه دادخواست طلاق ثبت شده باشد! لذا شرط خاصی وجود نداشته و زوجه می تواند از طریق مراجعه به دادگاه خانواده یا صدور اجرائیه، مهریه اش را از شوهر مطالبه کند.
مراحل مطالبه مهریه در ازواج رسمی چیست؟
ابتدا زوجه باید به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، مراجعه کرده و اصل و کپی سند ازدواج و مدارک هویتی را تقدیم مامور ذی صلاح کند.
پس از پرداخت حق الاجرای دفترخانه ازدواج، مامور رسمی با بررسی مدارک، دادخواستی کتبی و رسمی برای صدور اجرائیه تنظیم می کند؛ پس از صدور، شوهر تا ده روز مهلت دارد تا مهریه و حق الاجرای دفترخانه که توسط زوجه پرداخته شده است را بپردازد. همچنین در صورت اثبات اعسار (سختی فراوان از نظر مالی) زن «غیر تاجر»، هزینه دادرسی دادگاه نیز باید توسط زوج پرداخته شود.
نتایج عدم پرداخت مهریه در ازدواج رسمی چیست؟
دفعه اول: اگر مهریه عندالمطالبه یا عندالاستطاعه (در صورت استطاعت) طی ۱۰ روز مهلت برگه اجرائیه پرداخت نشود، امکان ثبت دادخواست توقیف اموال شوهر به وجود آمده و زوجه می تواند حقوق خود را وصول کند.
دفعه دوم: اگر شوهر همچنان از پرداخت مهریه سرباز زده و نسبت به توقیف اموالش نیز مقاومت نشان دهد (مثلا مالکیت اموالش را به صورت سوری انتقال دهد)، امکان ثبت دادخواست صدور حکم جلب زوج نیز به وجود می آید!
البته لازم به ذکر است که صدور حکم جلب تنها در ازای نپرداختن مهریه ای به ارزش ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن ممکن است؛ بنابراین در بعضی موارد که مبالغ بالاتر بوده، زوجه باید بخشی از مهریه اش را در راستای صدور این حکم ببخشد.
مراحل مطالبه مهریه در ازدواج غیر رسمی چیست؟
همانطور که می دانیم ازدواج غیر رسمی یا صیغه تنها عهدی بین زن و مرد در ازای پرداخت مهریه مشخص است و به صورت رسمی در دفترخانه ای ثبت نشده و قابل استعلام نیز نیست؛ لذا برای مطالبه مهریه در این نوع ازدواج، باید دادخواستی تنظیم و به دادگاه ارائه شود.
امکان توقیف کدام اموال زوج در مطالبه مهریه ممکن است؟
همان طور که اشاره شد، در صورت عدم پرداخت مهریه پس از گذشت ده روزه از تاریخ صدور اجرائیه، امکان توقیف اموال زوج به وجود می آید؛ محدوده اموال قابل توقیف بر اساس قانون بدین شرح است:
الف) مطالبات شوهر از افراد دیگر، قابل توقیف است.
ب) توقیف بخشی از حقوق زوجی که در سازمان های دولتی یا خصوصی مشغول به کار است، ممکن می باشد؛ مقدار قابل توقیف در صورت تاهل مرد، یک چهارم و در صورت تجرد وی (مجرد بودن)، یک سوم از دستمزد اش می باشد.
امکان توقیف کدام اموال زوج در مطالبه مهریه ممکن نیست؟
اموالی که شرعا و به تبع آن قانونا طی فرآیند مطالبه مهریه زوجه قابل توقیف نیستند، ضمن ماده ۲۴ قانون محکومیت های مالی توسط قانونگذار، بدین شکل شرح شده است:
-
منزل مسکونی که عرفا در شان محکوم‌علیه در حالت اعسار او باشد.
-
اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.
-
آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفا آذوقه ذخیره می‌شود.
-
کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شان آن ها.
-
وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
-
تلفن مورد نیاز مدیون.
-
مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستاجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شان او نباشد.
نتیجه عدم پرداخت مهریه، حین جاری بودن نکاح چیست؟
اگر زوجه تمایلی به گرفتن طلاق نداشته باشد، ولی دادخواست مطالبه مهریه را ثبت کند، همچنان مهریه به وی تعلق می گیرد و اگر شوهر نسبت به پرداختن مهریه مقاومت نشان دهد، زن بدون اینکه نفقه اش قطع شود، می تواند از شوهرش تمکین خاص نکند (عدم برقراری رابطه جنسی)؛ اصطلاح قانونی این عمل حق حبس زوجه می باشد.
روش های پرداخت مهریه
مهریه به دو روش پراخته می شود که در ادامه ی مقاله به آن می پردازیم:
-
پرداخت مهریه با طلا و سکه:
این نوع پرداخت مهریه توسط انواع تمام سکه، نیم سکه و ربع سکه امکان پذیر است؛ همچنین لازم به ذکر می باشد که ارزش سکه ها تا موعد آخرین پرداخت قسط مهریه، برابر با ارزش آن نوع سکه، در روز مراجعه زوجه به دادگاه است؛ این موضوع برای طلا نیز صادق است.
-
پرداخت مهریه با وجه نقد:
پرداخت مهریه توسط وجه نقد، برخلاف مورد قبلی، به نرخ روز و با ارز رایج کشور محاسبه می شود؛ محاسبه این موارد بر عهده مامورین ذی صلاح می باشد. همچنین از سمت سازمان های قضایی اعلام شده که در صورت فوت زوج، مهریه از وارثین وی قابل مطالبه است.
کلام آخر
در ازدواج رسمی و غیر رسمی، حین جاری شدن خطبه عقد، مهریه جزو حقوق زوجه (زن) و پرداخت آن جزو تعهدات زوج (شوهر) می شود. مهریه دو نوع عندالمطالبه و عندالاستطاعه دارد؛ مورد اولی در هر زمان قابل مطالبه بوده و دومی بسته به استطاعت شوهر در پرداخت مهریه است و طی آن اموال وی استعلام می شود. مطالبه مهریه در ازدواج رسمی با مراجعه به دفترخانه ای که ازدواج در آن ثبت شده شروع می شود؛ زوجه مدارک هویتی و کپی و اصل عقدنامه را تقدیم مامور ذی صلاح کرده و وی اجرائیه ای تنظیم می کند که ضمن آن، شوهر ۱۰ روز مهلت پرداخت مهریه را دارد و در صورت عدم پرداخت، امکان توقیف اموال و صدور حکم جلب وی به وجود می آید. مطالبه مهریه در ازدواج غیر رسمی(صیغه)، تنها از را ارائه دادخواست به مراجع قضایی ممکن است. همچنین در صورت فوت شوهر، امکان مطالبه مهریه از وارثین وی وجود دارد.
منبع: وکیل از ما
