مضرات دستگاه ازن ساز چیست؟
امروز، بیش از هر زمان دیگری، کیفیت هوای محیط‌های بسته اهمیت یافته است. به فصل سرد سال نزدیک می‌شویم و این یعنی در نتیجه وارونگی دما، باز هم غلظت آلودگی بیشتر خواهد شد. اما تفاوت امسال با سال‌های گذشته، شیوع گسترده ویروس کرونا است. ویروسی که مهم‌ترین راه انتقالش، از طریق هوا است!
در این شرایط باید از تمام راهکارهای مناسب برای بهبود کیفیت هوا و حذف آلاینده‌ها استفاده کنیم. یکی از بهترین راهکارهای مقابله با آلاینده‌ها هم استفاده از دستگاه تصفیه هوا است.
اما دستگاه‌های تصفیه هوا انواع مختلفی دارند و استفاده از برخی انواع آن نه تنها مفید نخواهد بود، بلکه می‌تواند سلامتی ما را هم با خطر جدی‌تری مواجه کند! یکی از انواع دستگاه تصفیه هوا که تبلیغات بسیار زیادی هم دربارش انجام می‌شود، دستگاه ازن ساز است.
اما آیا واقعا استفاده از ازن سازها به پاکسازی آلاینده‌ها کمک می‌کند؟ مضرات دستگاه ازن ساز چیست؟ بهترین نوع دستگاه تصفیه هوا کدام است؟
در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا جواب سوال‌های بالا را بررسی کنیم.
گاز ازن چیست؟
ازن گازی است که از سه مولکول اکسیژن تشکیل می‌شود. این یعنی تفاوت گاز ازن، با اکسیژنی که تنفس می‌کنیم، تنها یک مولکول اکسیژن بیشتر است. همین مولکول اضافی، ازن را به گازی قدرتمند تبدیل می‌کند. چرا که این مولکول می‌تواند به راحتی فرار کرده و به مواد دیگری بچسبد.
آیا چیزی به عنوان ازن خوب و ازن بد وجود دارد؟
طبق گزارش سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده امریکا (EPA) بین ازنی که در اتمسفر بالا و پایین قرار دارد، تفاوت‌هایی وجود دارد. ازن موجود در اتمسفر بالاتر که ازن استراتوسفر نام دارد، به فیلتر کردن اشعه ماوراء بنفش خورشید کمک می‌کند.
این در حالی است که گاز ازن در هوایی که ما نفس می‌کشیم، برای سلامت بدن ما مضر است. این عوارض خطرناک ازن هنگام برخورد نور خورشید با مواد شیمیایی مثل آلاینده‌های خودروها، مواد شیمیایی منتشر شده توسط گیاهان و … به وجود می‌آید.
خطرات گاز ازن برای سلامتی انسان چیست؟
از اوایل قرن ۲۰، متخصصان بهداشت در مورد خطرات ازن بارها هشدار داده‌اند. این گاز همانطور که با مواد مختلف در خارج از بدن ما واکنش نشان می‌دهند، با بافت بدن هم می‌توانند ترکیب شوند!
به گزارش EPA، گاز ازن می‌تواند خطرات بسیار زیادی برای سلامتی ما ایجاد کند. این خطرات شامل:
- سرفه‌های شدید
- سوزش گلو
- التهاب دستگاه تنفسی
- کاهش عملکرد ریه‌ها
- آسیب به بافت ریه
می‌شود. EPA شش آلاینده بسیار خطرناک موجود در هوا را معرفی کرده که یکی از آن‌ها گاز ازن است. به نظر می‌رسد وجود چنین ماده خطرناکی در محیط خانه، منطقی نیست!
دستگاه تصفیه هوا ازن ساز چیست؟
دستگاه تصفیه هوای ازن ساز، همانطور که از نامش پیداست، دستگاهی است که با تولید گاز ازن سعی در پاکسازی آلاینده‌ها دارد. در این دستگاه‌ها، مولکول سوم گاز ازن که در بالا به آن اشاره کردیم، با ذرات آلاینده واکنش نشان داده و تلاش می‌کند تا آن‌ها را خنثی کند.
در این میان چند تردید بسیار بزرگ به وجود می‌آید. تردید اول این است که آیا واقعا میزان ازن تولید شده توسط این دستگاه‌ها، همیشه در مقدار مجاز است؟ همانطور که می‌دانید، غلظت بیش از اندازه گاز ازن می‌تواند خطرات بسیار جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد.
علاوه بر آن، تردید دوم این است که آیا همیشه واکنش گاز ازن با آلاینده‌ها به صورت کامل انجام می‌شود؟ در مطالعات فراوانی مشخص شده که ممکن است این واکنش‌ها همیشه به صورت کامل انجام نشوند. در نتیجه واکنش‌های ناقص، موکول‌های ناشناخته و جدیدی به وجود می‌آیند که می‌توانند تاثیرات مخربی جبران ناپذیری را روی سلامتی ما داشته باشند!
بنابراین به نظر می‌رسد دست‌کم، استفاده از این نوع دستگاه‌ها برای مصرف خانگی همراه با ریسک فراوانی خواهد بود.
تاثیر دستگاه ازن ساز روی آلاینده‌های مختلف چه قدر است؟
ذرات معلق PM، یا همان Particulate matter، ترکیبی از جامدات و مایعات مختلف مثل کربن، مواد شیمیایی آلی پیچیده، سولفات‌ها، نیترات‌ها، گرد و غبار معدنی و آب معلق در هوا است. این درات اندازه‌های متفاوتی دارند. بعضی از ذرات مانند گرد و غبار، دوده و خاک آنقدر بزرگ هستند که با چشم غیر مسلح هم دیده می شوند.
این ذرات مهم‌ترین عامل آلودگی کلان شهرهایی مثل تهران هستند. دستگاه‌های ازن ساز قادر به حذف این آلاینده‌ها هم نیستند.
چه دستگاه تصفیه هوایی برای مصرف خانگی مناسب است؟
نوع دیگری از دستگاه‌های تصفیه هوای موجود در بازار، دستگاه‌هایی هستند که از فیلتر هپا و کربن اکتیو برای از بین بردن آلاینده‌ها استفاده می‌کنند. این نوع دستگاه‌ها تنها با مکش هوا از طریق فن و به دام انداختن آلاینده‌ها هوا را پاکسازی می‌کنند و هیچ گونه ماده جدیدی تولید نمی‌کنند.
فیلترهای هپای به کار رفته در این دستگاه‌ها، تا ۹۹% از آلاینده‌های موجود در محیط را که شامل ویروس‌ها و باکتری‌ها نیز می‌شود، جذب خود می‌کنند. برندهای بزرگ و معتبر در جهان نیز از همین روش برای تصفیه هوا در دستگاه‌های خود استفاده می‌کنند. از جمله آن‌ها می‌توان به برند باسابقه IQ Air اشاره کرد. در ایران نیز برندهای متخصص تصفیه هوا از جمله نوجان مهر با استفاده از فیلترهای باکیفیت هپا و کربن اکیتو برای از بین بردن آلاینده‌ها استفاده می‌کنند. تجربه نشان داده که این نوع دستگاه‌ها بهترین گزینه برای افزایش کیفیت هوای خانه و فضاهای بسته عمومی مانند اداره‌ها هستند.
آیا فیلتر هپا ویروس‌ها را جذب می‌کند؟
با توجه به آنکه درباره قابلیت‌های ویروس‌کشی ازن‌سازها تبلیغات زیادی انجام می‌شود و از طرفی دیگر، درگیر شیوع ویروس کرونا هستیم، احتمالا دوست دارید بدانید که آیا فیلتر هپا ویروس‌ها و به ویژه ویروس کرونا را جذب خود می‌کند؟
جواب این سوال مثبت است. در این روش تصفیه فیلتر هپا مثل یک توری عمل نمی‌کند! بلکه در فرایند جذب از پدیده‌ای به نام انتشار یا (diffusion) استفاده می‌شود.
فرآیندی که در جذب ذرات بسیار کوچک بسیار قدرتمند عمل می‌کند. در این روش ذرات آلاینده‌ای که اندازه‌ای کوچکتر از یک میکرون دارند، به دلیل برخورد مداوم با مولکول‌های گازی، مدام تغییر جهت می‌دهند و مسیر حرکتشان نامنظم است. از طرفی با برخورد این ذرات ریز با موکول‌های گازی، سرعتشان کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه به آسانی در دام فیلتر هپا می‌افتند.
بر اساس تحقیقی که توسط گروهی در دانشگاه مینسوتا بر روی فیلتر هپا صورت گرفته، در صورت داشتن کیفیت مناسب، این فیلتر قادر است تا ذراتی با اندازه ۳ تا ۲۰ نانومیکرون هم جذب کند. (چیزی حدود ۳ تا ۲۰ برابر کوچکتر از ویروس کرونا)
جمع بندی
همه ما اهمیت استفاده از یک دستگاه تصفیه هوای مناسب را در شرایط کنونی می‌دانیم. با این حال همانطور که در طول این مقاله بارها اشاره شد، استفاده از هر دستگاه تصفیه هوایی، نتایج مناسبی را به همراه نخواهد داشت.
حتما از دستگاه تصفیه هوایی استفاده کنید که بدون اضافه کردن هرگونه ماده جدیدی به محیط، آلاینده‌های موجود در محیط را جذب خود کند. به نظر می‌رسد با توجه به سابقه درخشان فیلتر هپا در تصفیه هوا، انتخاب دستگاهی که از این فیلتر استفاده می‌کند، راهی مناسب برای پاکسازی هوا است.
/پایان رپورتاژ آگهی/
