تاریخچه کانکس سازی و استفاده از سازه های پیش ساخته

استفاده از کانکس یا همانطور که پیش ترها با نام دکه یا کیوسک شناخته می شد بیش از ۶ دهه است که در ایران و در دیگر کشور های جهان پدیدار و در ابتدا برای فروش روزنامه و مطبوعات یا باجه های بلیط فروشی در کنار پیاده راه ها شروع شد. البته برخی ها کیوسک های تلفن زرد رنگ را نیز جز اولین نسل های کانکس دانسته و این مورد هم میتواند صحیح باشد چرا که آن نیز سازه ای پیش ساخته دارای درب و دیواره های شفاف شیشه ای بود که در فضای شهری مورد استفاده قرار می گرفت.

بیشتر این کیوسک ها در ابتدا توسط کارگاه های کانکس سازی کوچک یا گاها حتی کارگاه های آهنگری ساخته می شد چرا که نمونه های قدیمی آنها بسیار ساده و بیشتر در ساخت آنها به کاربرد توجه شده و فاقد تزئینات یا جزئیات اختصاصی بود و از آنجایی که مصالح اصلی که در ساخت آنها استفاده می شد آهن و شیشه بود، تقریبا ساخت آنها کار بسیار تخصصی و دشواری نبود اما رفته رفته نیاز های جدیدی برای استفاده از این سازه ها به وجود آمد که باعث گسترش مساحت و تغییر امکانات آنها گردید که منجر به پیدایش کانکس سازی های تخصصی بصورت گروه های صنعتی و واحد های تولیدی گردید تا پاسخگوی این نیاز باشند. این روند تا به امروز ادامه داشته و هر روز سازندگان سازه های پیش ساخته در حال مجهز کردن خود به تکنولوژی های جدید و نوآوری های صنعتی برای خلق محصولات جدید هستند چرا که گستره استفاده از این نوع سازه ها هر روزه درحال وسیع تر شدن است و اگر چه در ابتدا فقط به چند کاربری مختصر برای فروش بلیط و مطبوعات محدود بوده اما امروزه فروشگاه های پیش ساخته ، ویلا و خانه پیش ساخته و بسیاری کاربری های جدید در زیرشاخه صنعت کانکس سازی قرار گرفته است.

بی شک یکی از عمده دلایلی که باعث شد تا صنعت کانکس سازی بقای خود را از دهه های قبل تا به امروز حفظ کند، قابلیت جابجایی آن در کنار استحکام نسبی بنا در مقابل زلزله بوده چرا که در اوایل شکل گیری تولید سازه های پیش ساخته به عنوان یک صنعت در سال ۱۳۸۲ سازه های پیش ساخته توانستند کمک قابل توجهی برای اسکان موقت زلزله زدگان شهر بم کنند چرا که تا آن زمان فقط از چادر برای فوریت های اینچنینی استفاده می شد اما کانکس در مقایسه با چادر مزایای بسیاری داشته که مهمترین آنها مقاومت در برابر سرما و گرما، دوام در برابر باد و طوفان، فضای مفید بزرگتر و امکانات رفاهی اولیه مانند آبدارخانه و مخزن ذخیره آب بود که باعث می شد خانوار ها تا بازسازی خانه هایشان یا تا پیدا کردن محل جدید بطور موقت در آنها سکنی گزیده و از سرمای شدید در هنگام شب و آفتاب سوزان ظهر در امان بمانند. این تجربه در سال های اخیر و در زلزله کرمانشاه و اخیرا در زلزله شهر سی سخت نیز مجددا تکرار شد که خود گواه صحت این دلیل می باشد.

وضعیت امروز صنعت کانکس سازی
پس از گذر از دهه ها تغییر و حفظ دوام، امروزه نیز صنعت کانکس سازی پابرجا بوده و درحال ساخت انواع سازه های پیش ساخته می باشد. اما این گونه می توان گفت که تولیدات امروزی آنها کمتر نشانه ای از اجداد خود که همان دکه های بلیط فروشی یا باجه های تلفن بود دارند. دیوار های سازه های اولیه را فقط ورق های آهنی تشکیل میداد در در برخی سمت های آن شیشه نیز نصب میگردید و به جز این هیچ مصالح دیگری در جداره آنها بکار نمی رفت اما کانکس های امروزی دارای جداره های عایق شده بوده و پرت حرارتی در آنها بسیار کاهش یافته و شیشه های دوجداره نیز آلودگی صوتی را به داخل آنها راه نمی دهند. علاوه بر این از نظر امکانات داخلی نیز هر گونه فضایی که در یک ساختمان اداری یا مسکونی و یا حتی یک مغازه کوچک می توان داشت را داخل این سازه ها طراحی و نصب می کنند و حتی سرویس بهداشتی آشپزخانه نیز در آنها یک امکانات عادی و متداول تلقی می شود. همین امر باعث گردیده تا کانکس سازی ها نیز از شکل کارگاه های کوچک اولیه تبدیل به کارخانه های تولیدی مجهز شوند و محصولات آنها برای انواع کاربری ها بصورت تخصصی دسته بندی شود.

آینده کانکس سازی و سازه های پیش ساخته
سرعت پیشرفت تکنولوژی و صنعت امروزه در تمامی شاخه ها بقدری زیاد است که نمی توان پیش بینی دقیقی از تحولات آینده یک محصول و امکانات آنها در سالها و دهه های آینده داشت اما آنچـه واضح است به احتمال زیاد کانکس شیشه ای با قابلیت کنترل کامپیوتری زاویه شیشه ها برای استفاده های گلخانه ای، سازه های پیش ساخته با قابلیت دمونتاژ اتومات و سریع و همچنین سازه های پیش ساخته اکوتک که قابلیت استفاده بصورت مستقل را داشته که خود از طریق پنل های خورشیدی برق مورد نیاز و از طریق سیستم های هوشمند تهویه مطبوع خود را انجام دهند در سال های آینده ظهور خواهند کرد و جایگزین کانکس هایی که ما امروزه آنها را خیلی جدید و مدرن می بینیم خواهند شد.