۱۰ کهنترین پلهای جهان
پلها احتمالا بناهایی هستند که بیشتر مردم امروزی آن را میشناسند. به نظر هم میرسد این پلها همیشه سر جایشان بودند، واگرنه که دسترسی به آن طرف آب شدنی نمیشد. منتها همیشه این مورد درست نبوده است. پلها به خاطر کاربردهایشان در حین ظهور اولین تمدنها در بیتالنهرین باستان شکل گرفتند. اولین پلهای بشر، ساختاری ساده از الوارهای چوبی و سنگها و خاک بودند که یعنی این پلها از آن دوره زمانی نتوانستند تا به امروز سالم بمانند. انتظاراتی هم وجود دارد که تصور میشود کهنترین پلهای جهان موجود را رومیان باستان ساخته بودند که به عنوان بهترین سازندگان پلهای باستانی در نظر گرفته میشوند. از بیشتر پلهای فهرست امروز هنوز استفاده میشوند و به یک نماد تاریخی تبدیل شدهاند.
۱۰- پل کاراماگارا
سال ساخت: حدود قرن پنجم یا ششم بعد از میلاد مسیح
مکان: کاپادوکیه، ترکیه
معمار: نامشخص
وضعیت فعلی: استفاده نمیشود
در قرن پنجم یا ششم و در دوره امپراتوری بیزانس ساخته شده بود. این پل با یک طاق نوکتیز دیده میشود و احتمالا از قدیمیترین نمونههایی از پلهای قوسی نوکدار محسوب میشود.
پل کاراماگارا بخش بزرگتری از جاده رومیان بوده که شهر ملتین در منطقه آناتولی شرقی ترکیه راه داشته بود. بعد از اینکه سد کبان در سال ۱۹۷۵ کامل شد، پل کاراماگارا به طور کامل زیر آب رفت و دیگر نمیشد امروزه از آن استفاده کرد. اما این پل قبل از اینکه این اتفاق برایش پیش بیاید، دانشگاه فنی غرب آسیا آنکارا روی آن بررسیهایی انجام داده بود.
۹- پل در نزدیکی لیمیرا
سال ساخت: نامشخص – احتمالا در حدود قرن سوم بعد از میلاد مسیح
مکان: لیسیا، ترکیه
معمار: نامشخص
وضعیت فعلی: استفاده نمیشود
پل در نزدیکی لیمیرا پلی با سنگهایش نسبتا ناشناخته و در عین حال منحصربفرد است که به عقیده عدهای یکی از کهنترین پلهای قوسی در جهان است و در نزدیکی شهر باستانی لیمیرا قرار گرفته است. این پل از بزرگترین سازه مهندسی شهری در عهد باستان در این منطقه محسوب میشود.
نحوه ساخت طاقهای این پل باعث شده تا نیمرخ مسطح غیرعادی داشته باشد که در مهندسی رومی آن زمان منحصربهفرد بوده است. به خاطر این حقیقت و نبود ساختارهای مشابه به این پل، مشخص کردن قدمت ساخت این پل سخت، اما به همان حدود قرن سوم تخمین زده میشود. به علاوه، تحقیقات علمی بسیار کوچکی روی این پل انجام شده است و هیچ اطلاعاتی از منابع باستانی درباره این پل وجود ندارد.
۸- پل بند قیصر
سال ساخت: حدود ۲۶۰ – ۲۷۰ بعد از میلاد مسیح
مکان: شوشتر، ایران
معمار: مهندسی رومی و شاپور اول
وضعیت فعلی: استفاده نمیشود
پل بند قیصر از پلهای والرین بود که با قوس سنگی رومی شناخته شد که در حال حاضر در شوشتر، ایران قرار گرفته است. این پل حدود ۲۶۰ – ۲۷۰ بعد از میلاد مسیح ساخته شده بود و با یک سد ادغام شد و پل بند قیصر را ساخت که اولین نوع خودش در این کشور مسحوب میشود. این سد / پل، کهنترین سد / پل رومی است که در قلمروی ایرانیان جا خشک کرده است.
طبق تاریخ ایران، نام پل بند قیصر از والریان امپراتور رومی گرفته شده بود که حاکم ساسانیان، شاپور اول کل ارتش او را دستگیر کرده بود و از این پل تا اواخر قرن نوزدهم استفاده میشد و امروز بخش بزرگتری از میراث جهانی یونسکوست.
۷- پل سندره
سال ساخت: حدود ۲۰۰ سال بعد از میلاد مسیح
مکان: استان آدیامان، ترکیه
معمار: روم لژیو شانزدهم گالیکا
وضعیت فعلی: استفاده میشود
پل سندره (پل عروس سوران یا پل سپتیمیوس سوروس)، یک پل رومی است که قدمتش به اواخر دوره روم پادشاهی میرسد. این پل در مجاور شهر باستانی آرسامیا در جنوب شرقی ترکیه قرار گرفته است. با اینکه پلهای قدیمی دیگر هم در این منطقه وجود دارند، منتها پل سندره در حال حاضر قدمتش به حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد.
هنگ ارتش پادشاهی رومی، لژیو شانزدهم گالیکا به خاطر ساخت این پل شناخته میشد تا بتوانند جنگی را با پارتها شروع کنند. به افتخار امپراتور روم لوسیوس سپتیمیوس سرووس، همسر دومش جولیا دومنا و پسرانش کاراکالا و پوبلیوس سپتیمیوس گتا، چهار ستون به سبک به این پل اضافه کردند. پل سندره در حال حاضر یکی از مهمترین پارکهای ملی ترکیه و در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.
۶- پل پونته سنت آنجلو
سال ساخت: ۱۳۴ بعد از میلاد مسیح
مکان: روم، ایتالیا
معمار: جیان لورنزو برنینی – امپراتور رومی هادریان فرمان ساخت داد
وضعیت فعلی: به عنوان پل عابرپیاده استفاده میشود
پل پونته سنت آنجلو یکی از مشهورترین پلهای رومی در دنیاست. امپراتور رومی هادریان برای قرار گرفتن بین رودخانه تیبر از مرکز شهر روم و به یادبود جدیدش، دستور ساخت این پل را داده بود. این پل که در ایام قدیمی به الیوس پونز (پل هادریان) شناخته میشد.
جیان لورنزو برنینی، مجسمهساز و معماری مشهور ایتالیایی، پل پونته سنت آنجلو را طراحی کرده و ساختش در سال ۱۳۴ بعد از میلاد مسیح کامل شده بود. متمایزترین ویژگی این پل، مجسمههای مختلفی از فرشتگان است که روی استوانههای این پل قرار گرفتهاند. امروزه از این پل تنها برای عابرپیاده استفاده میشود که چشماندازه بینظیری از رودخانه تیبر و قلعه سنت آنجلو میدهد.
۵- پل آلکانتارا
سال ساخت: ۱۰۴ – ۱۰۶ بعد از میلاد مسیح
مکان: آلکانتارا، اسپانیا
معمار: کایوس جولیوس لیسر – به دستور امپراتور رومی تراژان
وضعیت فعلی: استفاده میشود
پل آلکانتارا یکی دیگر از پلهای پادشاهی رومی محسوب میشود که هنوز هم پابرجاست. بعد از اینکه امپراتور روم تراژان دستور ساخت این پل سنگی طاقدار را در ۹۸ سال بعد از میلاد مسیح صادر کرد، روی رودخانه تاگوس ساخته شد. ساخت پل آلکانتارا در سال ۱۰۴ شروع شد و دو سال بعدش به پایان رسید.
با اینکه این پل در حال حاضر وضعیت خوبی دارد، در طول تاریخش با چندین مرمت همراه بوده است. بیشتر آسیبهایش هم به خاطر اینکه تخریب عناصرش، جنگ باعث خرابیهایی شده است. بخشهای مختلفی از پل آلکانتارا در دورههای مختلفی آسیبهایی دیده بود تا اینکه ستونهای اصلیاش در سال ۱۹۶۹ به طور کامل مرمت شدند.
۴- پل پونز فابریسیوس
سال ساخت: ۶۲ قبل از میلاد مسیح
مکان: روم، ایتالیا
معمار: لوسیوس فابریسیوس
وضعیت فعلی: استفاده میشود
پل پونز فابریسیوس یا (پل چهار رئیس)، کهنترین عروس رومی موجود جهان و با همان وضعیت اولیهاش محسوب میشود که در ۶۲ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده بود. این پل، رودخانه تیبر را به دو نیمه پوشش میدهد. پل پونز فابریسیوس ۶۲ متر (۲۰۳ فوت) طول و ۵.۵ متر (۱۸ فوت) ارتفاع دارد.
به گفته دیو کاسیوس، سیاستمدار و مورخ رومی، پل پونز فابریسیوس به جای پل چوبی قبلی که خراب شد، ساخته شده بود. این پل نامش را از لوسیوس فابریسیوس، نگهبان جادههای آن زمان گرفته شده است. جدا از قدمت این پل، پل پونز فابریسیوس از سال ۶۲ قبل از میلا مسیح به طور کامل دستنخورده باقی مانده و امروز هم از آن استفاده میشود.
۳- پل رودخانه ملس (پل کاروان)
سال ساخت: حدود ۸۵۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: ازمیر، ترکیه
معمار: نامشخص
وضعیت فعلی: استفاده میشود
با اینکه پلهایی با قدمتهای طولانیتر در این منطقه وجود دارد، منتها به گفته کتاب رکوردهای جهانی گینس، پلی روی رودخانه ملس (پل کاروان) قدیمیترین پل موجود در جهان است که از آن هنوز استفاده میشود. این پل باستانی قوسی در چیزی حدود ۸۵۰ سال قبل از میلاد مسیح در ازمیر، ترکیه ساخته شده بود. از همینرو، پلی روی رودخانه ملس (پل کاروان)، نقطه ورودی به شهر ازمیر محسوب میشد.
رودخانه ملس به زادگاه نویسنده هومر افسانهای یونان باستان شناخته میشود. این رودخانه و پلی روی رودخانه ملس (پل کاروان) در کارهای هومر نقش برجستهای داشته است.
۲- پلههای تار
سال ساخت: نامشخص – احتمالا حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
مکان: پارک ملی اکسمور، سامرست، انگلستان
معمار: نامشخص (طبق افسانهای شیطان آن را ساخته است)
وضعیت فعلی: استفاده میشود
پلههای تار یک پل زبانه باستانی (شکل این پل بیشتر در موزه دوون انگلستان کشف شده است) محسوب میشود. این پل در سراسر رودخانه بارل در پارک ملی اکسمور، سامرست، انگلستان قرار گرفته است. هیچکس هم از قدمت این پل چیزی نمیداند، اما عمرش را میشود به حداقل ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تخمین زد.
۱۷ تکه بزرگ (در مجموع ۱۸۰ فوت درازا)، پلههای تار را شکل میدهند و به عنوان نمونه بینظیر از پل کلاپر در نظر گرفته میشود. به گفته افسانه محلی، شیطان پلههای تار را ساخته بود تا بتواند در سنگهای آن حمام آفتاب بخورد. سیل هم در سالهای اخیر آسیبهایی به این پل وارد کرده، اما بازسازی شده است.
۱-پل آرکادیکو
سال ساخت: حدود ۱۳۰۰ – ۱۱۹۰ قبل از میلاد مسیح
مکان: آرگولیس، یونان
معمار: یونان میسنی
وضعیت فعلی: استفاده میشود
معتقدند که پل آرکادیکو (پل کازارما) کهنترین پل جهان است. این پل قوسی، یکی از قدیمیترین پلها در نوع خودش است که مردم محلی از آن استفاده میکنند. پل آرکادیکو در میسنی (آخرین مرحله از عصر برنز یونان از ۱۶۰۰ – ۱۱۰۰ قبل از میلاد مسیح)، به عنوان راهی بین شهرهای تیرینس و اپیداروس استفاده میشد.
این پل در چیزی حدود ۱۳۰۰ – ۱۱۹۰ قبل از میلاد مسیح ساخته شده بود و بخشی از بزرگراه این منطقه محسوب میشود. پلهای قوسی دیگری هم در نزدیکی آرکادیکو وجود دارند که همگی در طراحی و قدمت، مشابه هستند.