تپه چغامیش از دوره سوزیانا تا هخامنشی
چغامیش تپه ای بزرگ در جنوب دزفول است و در دشتی قرار دارد که رودهای کارون و دز از آن می گذرند. آثاری از سوزیانای عتیق تا دوره هخامنشی در این تپه کشف شده اند.
آثار معماری گوناگونی در این منطقه پیدا شده که به دوره های مختلفی تعلق دارند. علاوه بر تیغه های سنگی، انواع سنگ ساب، مشته آس، کوبه، سنگ انگشتی، تخته گوشت، کج بیل، پاشنه در و آثار متعدد دیگر سنگی در این محل کشف شده است.
همچنین اشیای سفالی، سردوک، فلاخن های گلی، ژتون های گلی، اشیای استخوانی، مهرها، اشیای تزیینی، پیکرک های گلی، اشیای فلزی نیز در حفاری های چغامیش یافت شده است.
این توپهای سفالی در اصل تلاشهای ابتدایی برای ثبت تعداد اشیاهستند. بیست توپ از تپه چغامیش در حفاریهای ۱۹۶۰ بدست آمد. درون این توپها ژتونهای سفالی قرار داده میشود.
ژتونها بیانگر تعداد اجناس هستند به این ترتیب که ارسال کننده کالا تعداد اشیای ارسالی را توسط ژتونها اعلام میکند و آنها را درون توپ گلی قرار می دهد. گیرنده کالا توپ گلی را می شکند و تعداد ژتونها را با اشیای ازسال شده مقایسه می کند. تعداد زیادی از ژتونها نیز در این منطقه کشف شده اند.
نگهداری ژتونها درون توپهای سفالی توسط محققانی انجام شد که بر روی نمونه توپهای موجود در موزه ای در کانادا و مرکز تحقیقات باستان شناسی شیکاگو تحقیق می کردند و با تصویربرداری سه بعدی و سی تی اسکن موفق شدند ژتونهای درون توپهای شکسته نشده را ببینند
طرح کوزه هایی که در تپه چغامیش به دست آمده است
لوح گلی یافت شده در چغامیش که احتمالا خط ایلامی ابتدایی بر آن است
