قدیمیترین ملودیهای جهان چه آهنگی دارند؟
از آنجایی که ملودی و آهنگ در بیشتر اوقات به جای یکدیگر استفاده میشود، باید بگوییم که ملودی، لحن و آوایِ آهنگی است که ترانهای ندارد. ملودی و ترانه را حتی در اولین آهنگهای شناختهشده استفاده میکردند. از همه اینها که بگذریم، با اینکه انسانها موسیقی را در بیش از ۵۵.۰۰۰ سال قبل خلق کرده بودند، بیشتر ملودیها و آهنگها به صورت شفاهی منتقل میشدند. به همین خاطر است که قدمت قدیمیترین موسیقی متنی موجود به حدود ۳.۰۰۰ سال قبل برمیگردد.
۷- سونات پیانو شماره ۱۱ (Piano Sonata No. 11) (موتسارات) (Mozart)
سال ساخت: نامشخص – احتمالا حدود ۱۷۷۸ یا حدود ۱۷۸۳ میلادی
کشور مبدا: نامشخص – احتمالا پاریس، فرانسه؛ وین، اتریش؛ یا سالزبورگ، آلمان
نوشته شده به دست: ولفگانگ آمادئوس موتسارت
سونات پیانو شماره ۱۱ شامل روندو آلا تورکا، یکی از قدیمیترین ملودیهان جهان و شناختهشدهترین ملودیهای پیانو از ولفگانگ آمادئوس موتسارت است. هیچکس دقیقا نمیداند که موتسارت برای اولین بار در چه زمان و مکانی این سونات را نوشته است، منتها محققان معتقدند که به احتمال زیاد در حدود سال ۱۷۸۳ میلادی در وین، اتریش؛ یا سالزبورگ، آلمان خلق شده بود.
آرتاریا، یکی از مهمترین شرکتهای ناشر موسیقی در اواخر قرن هجدهم و نوزدهم، برای اولین بار این سونات را به صورت عمومی منتشر کرده بود. سونات پیانو شماره ۱۱ به ۳ حرکت یا ۳ بخش تقسیم شدهاند؛ آندانته گرازیوسو (Andante grazioso)، منیتو (Menuetto) و آلا تورکا (Alla turca) که (بیشتر به «روندو ترکی» «مارش ترکی») شناخته میشود.
۶- ملودی توکاتا و فوگ در دی مینور (Toccata and Fugue in D minor)
سال ساخت: حدود ۱۷۰۴
کشور مبدا: آلمان
نوشته شده به دست: یوهان سباستین باخ
ملودی توکاتا و فوگ در دی مینور، یکی از قدیمیترین ملودیهان جهان و مشهورترین قطعههای موسیقی ارگ است، که یوهان سباستین باخ آن را نوشته است. تاریخ دقیق این قطعه مشخص نیست، اما بعضی از محققان باور دارند که تاریخ آن به حدود سال ۱۷۰۴ میلادی و در زمان نوجوانی او برمیگردد. قدیمیترین نسخه موجود از این ترکیب هم در نسخه دستنوشتهای است که یوهانس رینگ در قرن هجدهم نوشته بود.
این قطعه ملودی در سالهای ابتدایی خود به اندازه بعضی از آثار دیگر باخ محبوب نبود. هرچند که شهرت خود را در قرن نوزدهم به دست آورد، منتها به معروفترین موسیقی ارگ باخ تبدیل نشده بود، تا اینکه در قنر بیستم در انیمیشن «Fantasia» (فانتازیا) از کمپانی دیزنی گنجانده شد.
۵- ملودی کدکس رابرتسبریج (Robertsbridge Codex)
سال ساخت: حدود ۱۳۶۰ میلادی
کشور مبدا: رابرتسبریج، انگلستان
نوشته شده به دست: ناشناس – احتمالا فیلیپ دو ویتری
کدکس رابرتسبریج که در واقع تنها دو برگه از نسخهخطی بزرگتر است، قدیمیترین مجموعه موسیقی و یکی از قدیمیترین ملودیهان جهان در نظر گرفته میشود که به طور خاصی برای ساز کیبوردی ساخته شده بود. این کدکس شامل ۶ قطعه از جمله ۳ استامپی میشود که رقص ایتالیایی قرونوسطی محبوب در قرنهای سیزدهم و چهاردهم بود است.
از روی این استامپیها تصور میشد که ریشه کدکس رابرتسبریج از ایتالیا آمده بود، منتها محققان امروزی به این نتیجه رسیدند که قطعه انگلیسی محسوب میشود. این کدکس به این خاطر برجسته و جالبتوجه است، که به عنوان یکی از قدیمیترین ملودیهای جهان و کهنترین نمونه نوعی علائم موسیقی ارگ آلمانی شناخته میشود. با اینکه این کدکس آلمانی نیست، اما سبک علائم موسیقی آن به قطعههای بعدی شباهت دارد که در آلمان کشف شدهاند. پیانو نوازی به نام آلبرتو چینز، ویدیویی را آپلود کرده بود که نشان میدهد این موسیقی را با پیانوی امروزی مینوازد.
۴- ملودی جیشی دیاو یو لان (Jieshi Diao You Lan)
سال ساخت: قرن ششم یا هفتم میلادی
کشور مبدا: چین
نوشته شده به دست: ناشناس
ملودی جیشی دیاو یو لان، یکی از قدیمیترین ملودیهای جهان و قطعه شناختهشده موسیقی از شرق دور است. این ملودی به خصوص برای ساز «qugin» گوکین، ساز موسیقی هفت زه چینی نوشته شده بود. این ملودی در دوران سلسله تانگ ساخته شده بود و مقدمهاش نشان میدهد، که ممکن است قدمت آن به قرن ششم برمیگردد.
این طومار اصلی، ملودی را با طول بیش از ۴۰ متر (۱۳.۱ فوت) شامل میشود و محققان هم تاریخ آن را حداقل به قرن هفتم تخمین میزنند. ملودی جیشی دیاو یو لان، قدیمیترین ملودی چینی با حال و هوای گل ارکیده است. عنوان این قطعه هم بر اساس داستان یک گُل راوت میشود که زیبایاش آنقدر است که از مابقی گلها متمایز میشود.
۳- سنگ نوشته مزار سیکیلوس (Seikilos Epitaph)
سال ساخت: حدود ۱۰۰ سال بعد از میلاد مسیح
کشور مبدا: شهر ترالس یونان باستان (ترکیه امروزی)
نوشته شده به دست: سیکیلوس – احتمالا به همسرش، اوترپ
با اینکه سرودی هوری شماره ۶، به طور رسمی به عنوان قدیمیترین ملودیهای جهان در نظر گرفته میشود، سنگ نوشته مزار سیکیلوس هم به عنوان کاملترین ترکیب موسیقی بهجامانده شناخته میشود. این آهنگ را مرد یونان در زمان باستان به نام سیکیلوس، به عنوان نوعی نشانه مراسم تدفین روی ستون سنگ مرمر نوشته بود.
این ملودی احتمالا به همسرش، اوترپ یا الهه شعر و موسیقی به همین نام تقدیم شده بود. نُتهایی برای ملودی آهنگ در در بالای هر خط ترانه وجود دارد. البته این ملودی در نتهای موسیقی امروزی بازسازی شدهاند، که میشود با سازهای امروزی هم آن را نواخت.
۲- ملودی آشیر شیریم (Ashir Shirim)
سال ساخت: حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
کشور مبدا: بابل باستان (عراق امروزی)
نوشته شده به دست: ناشناس
ملودی آشیر شیریم که به آهنگ عروسی یهودی بابلی هم شناخته میشود، یکی دیگر از قدیمیترین ملودیهای جهان باستان به حساب میآید. بعضی از محققان معتقدند که تاریخ این ملودی به حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و به زمانی برمیگردد، که یهودیان بعد از تبعید از اورشلیم (بیتالمقدس) به دست شاه نبوکدنصر دوم، به بابل فرستاده شده بودند. اصلا سبک این ملودی به موسیقی سنتی که یهودیهای بابلی میساختند، شباهتهایی دارد.
موسیقیشناسی به نام آ.ز. ایدلسون، این آهنگ کامل که شامل ملودی و ترانه میشود، را در بیش از یک قرن گذشته حفظ کرده بود. چند تفسیر امروزی از این آهنگ وجود دارد که در یکی از آنها این ملودی در (چنگ رومی) لیر کتاب مقدس معروف به «Nevel» نول پخش شدند.
۱- سرود هوری شماره ۶ (Hurrian Hymn No. 6)
سال ساخت: حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
کشور مبدا: شهر باستانی آموری-کنعانی اوگاریت (شمال سوریه امروزی)
نوشته شده به دست: ناشناس
چنین قطعه لوح خاک رسی در دهه ۱۹۵۰ میلادی، از کاخ سلطنتی اوگاریت (راس شمره، سوریه امروزی) کشف شده بودند، که قدمتشان به ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد. قدیمیترین نُت موسیقی شناختهشده جهان با خط میخی روی این الواح نوشته شده است. عمده این لوحها شکسته شدند، منتها سرود هوری شماره ۶ که به سرود هوری به نیکل هم شناخته میشود، تقریبا کامل است که خودش را به یکی از قدیمیترین ملودیهای جهان تبدیل میکند.
در کنار اینکه ساختار این آهنگ برای نوعی چنگ به نام «sammum» سامیوم نوشته شده، ترانه خودش را هم دارد. ترانههای این موسیقی به نیکل، الهه سامی گل ارکیده اختصاص داده شده است. این ملودی بازسازی شده و چند ویدیو از اجرای آن با چنگ رومی (لیر) به صورت آنلاین در دسترس است.