کشف مجموعه‌ای بزرگ از «دفتر‌های یادداشت» مصر باستان + عکس

باستان شناسان در یک یافته شگفت انگیز موفق شدند بزرگترین مجموعه از «دفتر‌های یادداشت» مصر باستان را کشف کرده اند که از آغاز قرن بیستم تاکنون بی نظیر بوده است. این سفال نوشته‌ها اغلب مربوط به زندگی روزمره در مصر باستان است که می‌تواند اطلاعات قابل توجهی از زندگی عمومی در آن عصر به ما بدهد.

این کشف بزرگ در شهر گمشده اتریبیس Athribis، در مرکز مصر رخ داد که طی آن دانشمندان به سفال نوشته‌هایی دست یافتند که به نظر می‌رسد تعداد برخی از آن‌ها توسط دانش آموزان مصر باستان به نگارش در آمده است. این خرده سفال‌های شکسته که به «اوستراکا» معروف هستند، در آن عصر ارزان‌ترین و دم دست‌ترین ابزار برای نگارش محسوب می‌شد، زیرا پاپیروس‌ها در آن زمان بسیار گران بودند و استفاده از آن‌ها برای عموم مردم میسر نبود.

به گفته باستان شناسان، عموم مردم و احتمالاً دانش آموزان مصر باستان از این سفال شکسته‌ها که در همه جا یافت می‌شد برای ثبت فعالیت‌های روزانه مثل فهرست‌های خرید، ثبت معاملات، آموزش خواندن و نوشتن و حتی آموزش طراحی به دانش آموزان مورد استفاده قرار می‌گرفت. در واقع، به نظر می‌رسد تعداد زیادی از اوستراکا‌های یافت شده در سایت باستان‌شناسی Athribis بقایای یک مدرسه باستانی باشند.

اشکال مختلف دفتر‌های یادداشت کشف شده

کریستین لایتز، مصر شناس دانشگاه توبینگن آلمان می‌گوید:» فهرستی از ماه ها، اعداد، مسائل ریاضی، تمرین‌های دستور زبان و «الفبای پرنده» – به هر حرف پرنده‌ای اختصاص داده شد که نامش با آن حرف شروع می‌شد- وجود دارد. بیش از صد عدد از استراکا‌های یافت شده در آتریبیس با تمرین‌های تکراری نوشتاری پوشانده شده اند، به این معنی که چیزی بر روی آن نوشته شده، بعد پاک شده و دوباره همان مطلب نوشته شده است. این فرآیند گه چندین بار بر روی یک سفال تکرار شده که نشان می‌دهد نوعی تمرین و یا مشق نوشتن باشد. در واقع، حتی دو هزار سال پیش هم به نظر می‌رسد که کودکان «تنبل» با تنبیه کلاسیک بارت سیمپسون جریمه شده باشند.

بیشتر یادداشت‌های کشف‌شده به خط دموتیک نوشته شده‌اند، که یک خط اداری بود که در زمان سلطنت بطلمیوس دوازدهم (که امروزه بیشتر به عنوان پدر کلئوپاترا شناخته می‌شود)، که از ۸۱ تا ۵۹ قبل از میلاد و بعداً از ۵۵ تا ۵۱ پیش از میلاد حکومت کرد، استفاده می‌شد. در این زمان، شهر اتریبیس پایتخت یک ایالت مصر بود که در کنار رود نیل قرار داشت. اما حتی با وجود اینکه دموتیک به وضوح محبوب‌ترین خط آن زمان بود، شکل ساده‌شده‌ای از هیروگلیف هنوز به کودکان آموزش داده می‌شد. به عنوان مثال، قطعه زیر یک متن مدرسه‌ای از الفبای هیراتیک است که هر حرف با یک پرنده مربوطه همراه است.

چند زبانی و چندفرهنگی بودن شهر اتریبیس

زبان‌های مختلفی که در اوستراکا‌های شهر اتریبیس دیده می‌شود، از جمله هیروگلیف، یونانی، عربی و قبطی، اشاره‌ای به تاریخ پرفراز و نشیب و چندفرهنگی شهر دارند. به عنوان مثال، الفبای قبطی ترکیبی از زبان‌های یونانی و مصری در این سفال نوشته ها، ارتباط نزدیکی با مسیحیت دارد. خط زیر یک رسید قبطی است که احتمالاً در قرن ششم پس از سقوط مصر به دست رومیان نوشته شده است.

با ظهور دین مسیحی، نوشته‌های مربوط به خدایان مصر باستان از بین رفت. به عنوان مثال، در زیر تصویری از بابون و ایبیس وجود دارد که حیوانات مقدس توث، خدای خرد مصر باستان هستند.

نشانه‌های دیگری از نفوذ روم را نیز می‌توان از خرده‌های سفال به دست آورد. به عنوان مثال، پس از سقوط نظام بطلمیوسی در قرن اول پس از میلاد، متون شروع به اشاره به رشته‌ای از امپراتوران روم، از جمله نرون، وسپاسیان، تیتوس، دومیتیان و حتی هادریان کردند که بین سال‌های ۱۱۷ تا ۱۳۸ پس از میلاد حکومت کردند.

لازم به ذکر است پیش از این تنها یک بار چنین مجموعه بزرگی از استراکا پیدا شده است. در اوایل دهه ۱۹۰۰، باستان شناسان قطعات متعددی از نوشته را در روستای باستانی دیر المدینه، کمی پایین‌تر از رودخانه نیل، کشف کردند. با این حال، این متون باستانی بیشتر یادداشت‌هایی در مورد پزشکی و اقدامات پزشکی بودند. از سوی دیگر، آترابیس می‌تواند به ما درباره چگونگی زندگی روزمره در یکی از قدرتمندترین تمدن‌های دنیای باستان اطلاعات بسیار ارزشمندی بدهد.