معرفی:

چابهار ، بندر زیبا و منحصر به فرد در کشور ماست که در مجاورت دریای عمان و اقیانوس پهناور هند قرار گرفته است. این بندر در تمامی فصول دارای هوایی بهاری و مطبوع است و به همین خاطر سفر به این منطقه در هر زمانی امکانپذیز خواهد بود. این موضوع دلیلی است که عده‌ای آن را چهار بهار یا چابهار نامگذاری کرده اند. البته عده‌ای دیگر معتقدند که از آنجایی که این مکان در گذشته یک چاه جهت باراندازی بوده است، لذا به مرور نام چاه بار برای آن برگزیده شد و بعدها به چابهار تغییر پیدا کرد. این بندر منحصر به فرد به خاطر ویژگی‌های طبیعی، پدیده های زمین شناسی و موقعیت جغرافیایی خود به یکی از جالب ترین و جاذب ترین مناطق کشورمان تبدیل شده است .

 

با معرفی بیشتر بندر چابهار به مردم ایران، روز به روز تعداد گردشگرانی که برای سفر به چابهار چمدان خود را می بندد، زیاد شده است. بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند با طبیعت بکر، دست نخورده و مردم مهمان نوازی که دارد، قابلیت بالقوه ای برای تبدیل شدن به یکی از قطب های گردشگری جنوب ایران دارد. برای سفر به این منطقه باید همانند یک طبیعت گرد باشید، حتی اگر به همراه خانواده سفر می کنید.

 

 

تاریخچه شهر

در دوره قاجار در سال ۱۲۷۰ قمری، ابراهیم‌خان بهزادی بمی (سرتیپ) به حکومت بمپور انتخاب شد و در عصر حکمرانی او دولت وقت ایران بلوچستان را تصرف کرد. در سال ۱۲۸۱ قمری، ابراهیم خان قلعه محکم «ایرافشان» که تسخیرناپذیر به نظر می‌رسید را تصرف کرد و بدین ترتیب قدرت دولت مرکزی را تا نزدیکی کوهک و چابهار و گواتر توسعه داد. چابهار اما تا سال ۱۲۸۹ قمری در تصرف اعراب مسقط قرار گرفت و آن‌ها تلاش داشتند این بندر مهم را متصرف گردند. انگلیس‌ها و به ویژه شخص گلداسمید که برای حکمیت مرزی بین ایران و منطقه کلات تحت نفوذ انگلیس منصوب شده بود نیز از ادعای اعراب مسقط بر چابهار پشتیبانی می‌کردند. برای جلوگیری از چنین تهدیداتی، دولت ایران دست به کار شد و ابراهیم خان در سال ۱۲۸۹ قمری بندر چابهار را تصرف کرد تا قدرت خود را بسط دهد.

بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در سال ۹۵ جمعیت شهرستان چابهار ۲۸۳,۲۰۴ تن است.شهرستان چابهار در حدود ۹۷۳۹ کیلومترمربع وسعت دارد و شامل دو شهر چابهار و نگور و سه بخش دشتیاری، پلان، بخش مرکزی و هشت دهستان می شود. مردم شهرستان چابهار به گویش بلوچی که شامل لهجه های جدگالی، کنارکی، طیسی، دشتیاری و باهوکلاتی می شود، صحبت می کنند. اکثر مردم چابهار سنی هستند و به مذهب حنفی اعتقاد دارند. مردان چابهار لباس مخصوص محلی بلوچی می پوشند. زنان این منطقه نیز در کنار لباس محلی بلوچی از چادر مخصوص بلوچی استفاده می کنند.

بخش بزرگی از اقتصاد شهرستان چابهار وابسته به سازمان منطقه آزاد صنعتی-تجاری چابهار است. این شهرستان بر سر راه دو کریدور مهم حمل و نقل جهانی قرار دارد و دو اسکله مهم آن -اسکله های شهید کلانتری و اسکله شهید بهشتی- با گنجایش ۷۰ هزار تن- میزبان کشتی های اقیانوس پیما هستند. بندر چابهار همچنین به دلیل اینکه نزدیک ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی در آسیای میانه (مانند افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و …) به آب های آزاد محسوب می شود، اهمیت اقتصادی و استراتژیک بسیاری دارد.

اقتصاد چابهار همچنین وابسته به صنایع مختلف نظیر صنایع پتروشیمی و غذایی ست و سرمایه گذاری های مختلف خارجی و داخلی بخش بزرگی از هزینه های توسعه چابهار را پوشش می دهد. در کنار اینها تاسیس شهرک های مختلف مانند شهرک های ایران و هند، فرآوری خرما، شیلات، انرژی، خرما، IT و … زمینه های توسعه و رشد این منطقه را به وجود آورده اند.

صید ماهی، پرورش ماهی و میگو دیگر جنبه مهم اقتصاد چابهار است. این شهر یکی از مهمترین شهرهای پرورش ماهی ایران محسوب می شود و در حال حاضر تامین کننده ۶۰ درصد از نیاز ماهی تُن کشور است. علاوه بر این تولید سالانه ۲۰ تا ۳۵ تن شاه میگو، بخشی از صادرات شهر چابهار به کشورهای دیگر را تشکیل می دهد. کشاورزی بخش دیگری از اقتصاد چابهار را پوشش می دهد، کاشت انواع موز، انبه، لیمو، سبزی و صیفی و محصولات جالیزی و … کمک بزرگی به درآمد مردم این شهر است. گردشگری و فروش صنایع دستی و سوغات مختلف مانند سوزن دوزی، صنایع دستی دریایی، حصیربافی و … بخش دیگری از درآمد مردم چابهار را تامین می کنند.

در اینجا به معرفی تعدادی از جاذبه‌های گردشگری چابهار می‌پردازیم:

تالاب صورتی لیپار

در شرق چابهار تالابی وجود دارد که به دلیل املاح موجود در بستر تالاب، به رنگ صورتی دیده می‌شود. در این تالاب که در فاصله کم بین دو کوه قرار گرفته، انواع بوته‌ها و درختچه‌ها رشد می‌کنند. جالب است بدانید که این آبگیر محل زندگی ماهی‌های کوچکی نیز هست که با نزدیک شدن به تالاب می‌توان آن‌ها را دید. البته هنگامی که برای دیدن ماهی‌ها به تالاب نزدیک می‌شوید مراقب باشید چراکه تالاب باتلاقی است و احتمال غرق شدن وجود دارد.

 

بولوبولو یا ناف دریا

گل‌فشان‌ها پدیده‌های جذاب و نایاب طبیعت هستند که اغلب در مناطق ساحلی رخ می‌دهند. استان سیستان و بلوچستان از جمله مکان‌هایی است که می‌توان گل‌فشان‌های زیبایی در آن دید.  گل‌فشان‌ها  در ۴۱ ساحل و ۲۱ حاشیه دریا در دنیا پراکنده‌اند. بر اساس داده‌های زمین‌شناسی  و ژئوفیزیک در ۲۴ منطقه ساحلی  گل‌فشان وجود دارد . تقریبا ۱۱۰۰ گل‌فشان در  سواحل کم‌عمق  فعالیت دارند. گل‌فشان‌ها اغلب در قاره‌های آسیا، اروپا و آمریکای شمالی و جنوبی مشاهده شده‌اند. این پدیده به‌طور عمده در فصول مختلف سال به‌ویژه مواقع پرباران از جاذبه‌های نادر و دیدنی محسوب می‌شود. گل‌فشان‌ها در میان بومیان ساکن سیستان و بلوچستان به نام‌های مختلفی مشهور است. مردم منطقه گواتر، جلگه دشتیاری و شرق بلوچستان گل‌فشان را به لهجه محلی «بوتن» و اهالی چابهار، کهیر و زرآباد آن را «گل‌پاشان» و «ناپک» به معنای ناف زمین یا ناف دریا می‌نامند.

 

کوه‌های مریخی چابهار

کوه‌های مینیاتوری چابهار یا کوه‌های مریخی چابهار نام کوه‌هایی با ساختار و شکل ویژه در فاصله ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری بعد از شهر چابهار، در مسیر گواتِر در سمت چپ جاده است که به دلیل نوع و وضعیت فرسایش و گونهٔ رسوبی خاص، اشکالی شبیه به ناهمواری‌های سطح مریخ دارد. رسوبات آهکی بقایای بدن جانداران دریایی (سخت‌پوستان و ماهی‌ها) به همراه ماسه و خاک رس، مواد اصلی تشکیل‌دهندهٔ رسوبات این کوه‌ها است.

 

بندر گواتر

طبیعت زیبای این بندر، با نمایشی از کوه های مینیاتوری و جنگل های حرا یکی از مناطق حفاظت شده محیط زیستی می باشد. می توانید با قایق های مردم محلی به دیدن جنگل های حرا و گونه های پرندگان مهاجر آن بروید. دیدن تعداد زیاد لنج ها و قایق ها در دریا به همراه مرغان دریایی منظره زیبایی را ایجاد کرده است.حتی می توانید به تورهای ماهیگیری با ماهیگیران قدیمی این منطقه بروید. این منطقه آخرین خلیج و نقطه مرزی چابهار در کناره دریای عمان می باشد. نکته: در مواقع شرجه یا طوفانی به هیچ عنوان به درون دریا پا نگذارید و یا به مردم محلی برای این منظور اصرار نکنید.

 

در چابهار چه کارهایی انجام دهیم؟

موج سواری

موج سواری (سرفینگ) از ورزش های روی آب است. این ورزش در دسته ورزش های مهیج و خطرناک جای می گیرد و از سال ۱۹۵۰ میلادی که به عنوان یک رشته مستقل اعلام شد، هر ساله بر تعداد طرفدارانش افزوده می شود. موج سواری در ایران در آب های شمالی و جنوبی به صورت محدود انجام می شود. بهترین موج های آب های ایران متعلق به دریای عمان و در محدوده چابهار است.  کیفیت این موج ها به قدری مطلوب این رشته ورزشی است که گاهی موجه سواران حرفه ای را از سایر نقاط جهان به خود جذب می کند. فوتبال ساحلی، دو، والیبال ساحلی، فوت وال (والیبال با پا)، تنیس ساحلی، کبدی ساحلی و هندبال ساحلی از دیگر ورزش هایی است که با سفر به چابهار می توان آنها را دید یا بازی کرد.

 

تماشای آداب و رسوم زیبا

-هر فرد بلوچ از تولد تا مرگ با موسیقی بلوچی همدم و همراه است و بخشی از هویت و احساسات خود را در این نوع از موسیقی پیدا می کند. سازهای عمده موسیقی بلوچی بیشتر شامل قیچک، تنبورگ، رباب، بانچو، نی (نل)، دهل، کوزه و دینبوک می شود. موسیقی دان های بلوچی نیز با نام های لوری، لولی، لانگا، پهلوان و شاعر بین مردم شهرت دارند.

-از دیگر جلوه های زیبا و دوست داشتنی فرهنگ بلوچستان، رقص های بلوچی ست که با نام های دوچایی، سه چایی، لنکی، کوپکو و … شناخته و در عروسی ها انجام می شوند. لیوا نیز نام رقصی ست که با نواختن سرنا، دهل، لیوا و یک دهل کوچکتر همراه است و در مراسم های شادی برگزار می شود.

-بلوچستان مانند دیگر شهرهای و مناطق کشورمان بازی های محلی فراوانی دارد که متاسفانه کم کم رو به فراموشی می روند. از جمله این بازی ها می توان به بازی های پادشاه وزیر، چل بازی، چوب بازی، سرخ پری زرد پری، اشکاتیلی، کلاه چل چل، کشتی کج کردون و … اشاره کرد.

 

خوردن غذاهای متنوع

 

شوده: شوده یکی از خوراکی هایی ست که در تهیه آن از خرما استفاده می شود. ترکیب خرما، کنجد، بادام و پونه مواد لازم برای تهیه این خوراکی هستند و در چابهار به عنوان غذاهای کانی دار شناخته می شوند.

شیرینی چنگال: شیرینی چنگال یکی از مشهورترین شیرینی های بلوچی ست و بیشتر عشایر از آن برای پذیرایی از میهمانان شان استفاده می کنند. این شیرینی همراه با دوغ سرو می شود و در ماه رمضان نیز یکی از خوشمزه های سفره افطار را تشکیل می دهد. مواد اولیه برای تهیه چنگال نیز آرد، خرما و روغن حیوانی ست.

بریانی ماهی: بریانی ماهی در اصل غذایی هندی ست ولی در چابهار و منطقه بلوچستان نیز تهیه می شود. این غذا برخلاف دیگر غذاهای هندی چندان پرادویه نیست و با استفاده از برنج هندی، یک تکه ماهی سالمون، ماست پرچرب، گشنیز، آبلیموی تازه و مواد دیگر طبخ می شود.

تباهگ و استانبولی بلوچی: تباهگ در اصل روشی برای نگهداری گوشت است که مردم بلوچ هنوز از آن استفاده می کنند. گوشتی که از این روش به دست می آید، هم به تنهایی قابل استفاده است و هم می توان از آن در غذایی به نام استانبولی بلوچی استفاده کرد. برای تهیه تباهگ به گوشت، مقداری پودر انار و نمک می زنند و بعد گوشت را در مقابل نور آفتاب می گذارند تا خشک شود. سپس گوشت ها را به درون مشکی می ریزند و می بندند تا در زمان نیاز از آن استفاده کنند.

صنایع دستی ارزشمند

سوزن دوزی: سوزن دوزی معروفترین صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان است و عالی ترین نمونه های این هنر در این منطقه ساخته می شود. سوزن دوزی هنر تزئین پارچه است و در آن روی پارچه های ساده با نخ های رنگی و با کمک قلاب و سوزن طرح می اندازند. این طرح ها بیشتر بر اساس رویاهای دختران و زنان بلوچ زده می شوند و بر روی سفره عقد، روتختی، سجاده، رومیزی، لباس و … می نشیند. سوزن دوزی انواع مختلفی مانند ابریشم‌‌ دوزی، گلابتون‌‌ دوزی، پته‌‌ دوزی، بلوچ‌‌ دوزی، ممقان‌‌ دوزی، سرمه‌‌ دوزی، منجوق‌‌ دوزی، پیله‌‌ دوزی، خامه‌‌ دوزی، کمند‌‌ دوزی دارد.

صنایع دستی حصیری: صنایع دستی حصیری دو دسته مصرف و صادراتی دارد و انواع مختلف گلدان، سبد خمره ای (کپاد)، کیف حصیری، سبد نان، فرش، بادبزن و … دارد.

معرق صدف: در این هنر صدف هایی که در داخل کشور تهیه شده اند، پس از شست و شو، تراشکاری و صیقل داده می شوند. در نهایت قطعه های مختلف برش خورده صدف در کنار هم قرار می گیرند تا طرح های زیبایی به وجود آید.

 

ویدئو از گردشگری در چابهار