معرفی میدان حسن آباد تهران
یکی از جاذبه ها و مکان های دیدنی در پایتخت کشور عزیزمان ایران، میدان حسن آباد تهران است. این مکان تاریخی جزء بافت تاریخی و سنتی تهران قاجاری است. اگر در پایتخت زندگی نمی‌کنید و از این مکان تاریخی را ندیده اید، به شما پیشنهاد می‌کنیم اگر مسیرتان از تهران گذشت حتما به دیدن این بنای تاریخی بروید. با مجله گردشگری تاریخ ما در این مقاله همراه باشید.
میدان حسن‌آباد (نام‌های پیشین: «میدان ملک‌المتکلمین»یا «میدان هشت گنبد»«میدان پهلوی» یا «میدان ۳۱ شهریور») میدانی است در بافت تاریخی شهر تهران که در تقاطع خیابان امام خمینی (سپه) با خیابان حافظ و خیابان وحدت اسلامی (خیابان شاهپور) واقع شده‌است.
میدان حسن‌آباد که پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) به «میدان ۳۱ شهریور» تغییر نام یافته بود و دوباره به نام حسن‌آباد ثبت گردید میدان حسن‌آباد از میدان‌های تاریخی و بخشی از بافت تاریخی و سنتی تهران قاجاری است. این میدان و ساختمان‌های گنبدی پیرامونش در سال ۱۳۰۹ ساخته شد و به بهره‌برداری رسید. این مجموعه در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۱۹۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این میدان با چهار ساختمان و هشت گنبدی به گونه منحنی‌شکل و قرینه ساخته شده است. ساختمان‌ها گرداگرد چهارگوشه میدان را دربر گرفته‌اند. همه خیابانهایی که به میدان حسن‌آباد منتهی می‌شوند سنگفرش شده‌اند. همچنین زیرگذری شمالی- جنوبی برای گذر خودروها و پیوند خیابان‌های حافظ و وحدت‌اسلامی (شاهپور) در زیر میدان ساخته شده است. پیرامون میدان را فروشگاه‌های ابزار و یراق‌آلات و قفل‌فروشی دربرگرفته و در سویه جنوبی میدان بورس سیسمونی فروش‌ها و در بخش شمالی مرکز فروش مبلمان اداری و لوازم چوبی است.
مهندس ساختمان‌های اطراف میدان، معمار برجسته ارمنی لئون تادوسیان با مشارکت قلیچ باقلیان بودند و گنبدهای مدور میدان اثر استاد اکبر نکووقت تک می‌باشد.
موزه ملی ایران، موزه آبگینه، موزه ارتباطات و کتابخانه ملک از دیدنی‌های اطراف این میدان هستند.
پیش از ساخت این میدان تاریخی، باغ بزرگی در این منطقه وجود داشت که از املاک میرزا یوسف آشتیانی بود. پس از گسترش یافتن تهران، او آن منطقه را به نام پسرش، حسن، «حسن‌آباد» نامگذاری کرد. پس از درگذشت میرزا یوسف آشتیانی، ورثه این ملک را تکه‌تکه کرده و به فروش رساندند به گونه‌ای که در دل محله مسکونی حسن‌آباد تنها دو چهارراه از آن باقی ماند.
تا پیش از طرح گسترش تهران این منطقه چهارراهی کوچک باقی ماند که در ناحیه شمال غرب آن روزهای تهران قرار گرفته بود. گذرگاه‌های این محله نیز به مانند دیگر گذرگاه‌های تهران قدیم کم‌عرض و پیچ در پیچ بود. پس از تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی، یکی از کارهای رضاشاه مدرنیزاسیون در تهران بود. برای همین منظور یکی از افسران خود یعنی سرتیپ کریم آقا بوذرجمهری را برای اصلاح و بازسازی تهران به ریاست شهرداری برگمارد. در زمان بوذرجمهری بود که چهارراه حسن‌آباد به میدانی دایره‌ای‌شکل به شعاع ۴۵ متر و مساحت حدود ۶۵۰۰ متر بنا تبدیل شد و در سال ۱۳۰۹ به بهره‌برداری رسید. با ساخت ساختمان‌های گنبدی پیرامون این محله به هشت‌گنبد معروف شد.
میدانی که به مناسبت هشت‌گنبد فلزی مدورش آن را چهارراه هشت گنبد می‌گفتند.امروز نیز گوشه باختری میدان، روی کاشی فیروزه‌ای نام یکی از فروشگاه‌ها به نام «تیمچه هشت گنبد» نوشته شده است. از آن جایی که میدان با چهار بنای قرینه و هشت گنبد در چهار سوی میدان ساخته شده، میدان به «هشت گنبد» نامدار گشت؛ زمانی هم به میدان «پهلوی» و پس از سال ۵۷، میدان «حسن‌آباد» نامیده شد.
این میدان در سال‌های پیش از ۱۳۰۹ تنها یک چهارراه کوچک و محدود در محل تقاطع خیابان سپه و خیابان شاهپور بود. وزیر عدلیه وقت برای ایجاد حسن‌آباد بزرگ بخش بزرگی از خانه‌ها و مغازه‌های نزدیک به چهارراه را ویران کرد تا از میان ویرانه‌های آن میدان حسن‌آباد را بسازند.
به میدان حسن آباد لقب اروپایی ترین میدان تهران را نیز داده اند چرا که نگرش غرب‌گرایانه حکومت یعنی سبک معماری ساختمان‌های گنبدی به خوبی در آن دیده می شود و مشابه این معماری در ساختمان بزرگ از میان رفته تلگرافخانه در میدان توپخانه، میدان مخبرالدوله، بانک تجارت (بازرگانی سابق) اصفهان و چند بنای دیگر نیز به چشم می خورد.
امروزه میدان حسن آباد تنها یک یادگاری از گذشته نیست بلکه جایی برای خرید و گشت و گذار نیز به شمار می رود. این میدان یکی از مراکز خرید کامواست و در این زمینه شهرت زیادی دارد. در پیرامون میدان نیز فروشگاه‌های ابزار و یراق‌آلات و قفل‌فروشی به چشم می خورند و بورس سیسمونی فروش‌ها در جنوب و مرکز فروش مبلمان اداری و لوازم چوبی در شمال آن قرار دارد. یک زیرگذر شمالی- جنوبی برای گذر خودروها و پیوند خیابان‌های حافظ و وحدت‌اسلامی در زیر میدان ساخته شده است تا عبور و مرور خودروها آسان تر صورت گیرد.
به تازگی ساختمان‌های دورتادور میدان که در وضع بدی به سر می‌بردند مرمت شده و این میدان شکوه نخستینش را تا اندازه‌ای بازیافته‌است. ساختمان بخش جنوب‌شرقی میدان که شبیه سازه‌های سه سوی دیگر میدان بود در دوره‌ای تخریب شده و ساختمانی با نمای تمام‌شیشه‌ای به جای آن ساخته شده‌است. این ساختمان متعلق به بانک ملی ایران است. تازگیها در پی بازسازی بناهای این میدان در جلوی ساختمان نوین بانک، سازه‌ای نمایشی شبیه سازه‌های قرینه‌ای که در طرفین دیگر وجود دارند ساخته شده‌است تا تمامیت فضای معماری میدان تا حدی بازگردد .
در طی بازسازی این میدان تاریخی، تمام خیابانهایی که به میدان وارد می‌شده‌اند، سنگفرش شده و زیر گذری جهت تردد خودروهاتعبیه شده‌است. میدان حسن‌آباد امروزه با یک ایستگاه مترو با بقیه نقاط شهر ارتباط دارد.
دیدنی های اطراف میدان حسن آباد
- موزه ملی ایران
- استریت فود سی تیر
- موزه آبگینه
- کتابخانه و موزه ملی ملک
- سردر باغ ملل
- موزه ارتباطات
ادرس میدان حسن آباد تهران
آدرس: استان تهران، شهر تهران، میدان حسن آباد
برای دسترسی به این میدان با وسیله شخصی باید به این نکته توجه کنید که میدان حسن آباد در محدوده طرح ترافیک قرار دارد.
برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی می توانید راه های زیر را پیش بگیرید:
مترو: ایستگاه مترو حسن آباد دقیقا در میدان حسن آباد قرار دارد.
اتوبوس: برای رسیدن به میدان حسن آباد از اتوبوس هایی استفاده کنید که از خیابان امام خمینی گذر می کنند و در ایستگاه حسن آباد توقف دارند.
منابع
۱ – میدان حسن‌آباد (تهران) – gt724
۲ – میدان حسن‌آباد (تهران) – ویکی پدیا
۳ – میدان حسن آباد تهران
۴ – میدان حسن آباد تهران | اروپایی ترین میدان پایتخت – کارناوال
