با کهن‌ترین بیابان‌های دنیا آشنا شوید!
بیابان‌های دنیا از بعضی بزرگ‌ترین، خشک‌ترین، گرم‌ترین و قدیمی‌ترین مکان‌های جهان هستند. مشخص کردن قدمت بیابان‌ها می‌تواند دشوار باشد و تحقیق درباره این موضوع هم می‌تواند تخمین سن این بیابان‌ها را مدام تغییر دهد. در زمان نوشتن مقاله امروز، در فهرست مقاله از بیابان‌هایی می‌نویسیم که به عقیده خیلی‌ها از قدیمی‌ترین بیابان‌های دنیا محسوب می‌شوند.
۷- بیابان تاکلاماکان
قدمت: حدود ۵.۳ میلیون
مکان: مرکز حوزه تاریم، منطقه خودمختار اویغور سین کیانگ در شمال غربی چین
منطقه: ۳۳۷.۰۰۰ کیلومتر ( ۱۳۰.۰۰۰ مایل مربع)
بیابان تاکلاماکان که به تکلیماکان یا تاکلا ماکان هم تلفظ می‌شود، دومین بیابان کهن شنی شناور دنیاست. حدود ۸۵ درصد از بیابان تکلیماکان شامل تل‌های ماسه روان است. مطالعه‌ای سال ۲۰۰۶ میلادی نشان می‌دهد که این تل‌های شنی از حداقل ۵.۳ میلیون سال قبل این منطقه تاریم را احاطه کرده بودند.
در همین سال‌های اخیر بود که بعضی از بقایای مومیایی‌شده برجسته را در بیابان تکلیماکان پیدا کردند. باستان‌شناسان چینی هم یک قبرستان ۴.۰۰۰ ساله را در بیابان تکلیماکان از زیر ماسه‌ها بیرون کشیدند که نشان می‌دهد انسان‌ها برای مدت‌های طولانی در این بیابان زنده مانده بودند. محققان همچنین چیزی را کشف کرده بودند که معتقدند قدیمی‌ترین پنیر دنیا همراه با این مومیایی‌ها دفن شده بودند.
۶- بیابان صحرا
قدمت: حدود ۷ میلیون سال (تخمین قبلی ۲ – ۳ میلیون سال بود)
مکان: بسیاری از مناطق شمال آفریقا، سراسر الجزایر، چاد، مصر، اریتره، لیبی، مالی، موریانی، مراکش، نیجر، سودان و تونس
منطقه: ۹.۲۰۰.۰۰۰ کیلومتر (۳.۵۵۲.۱۴۰ مایل مربع)
بیشتر دانشمندان در همین چند سال قبل معتقد بودند که بیابان صحرا تنها در حدود ۲ تا ۳ میلیون سال قبل شکل گرفته بود. هرچند ژانگشی ژانگ، اقلیم‌شناس و تیم، یک مطالعه سال ۲۰۱۴ را منتشر کردند که شبیه‌سازی آب‌وهوایی نشان می‌دهد بیابان صحرا احتمالا از حدود ۷ میلیون سال قبل بیابان بودنش را شروع کرده بود. ژانگ همچنین اشاره کرد که آن‌ها تنها کسانی نیستند که قدمت بیابان صحرا را تخمین زده‌اند، بلکه یک تیم از محققان هم حدود یک دهه قبل، قدمت تل‌های بیابان صحرا را به ۷ میلیون سال قبل تخمین زده بودند.
بیابان صحرا بزرگ‌ترین بیابان گرم دنیاست که بیشتر مناطق شمال آفریقا را در بر گرفته است. با اینکه بیشتر مردم معتقدند بیابان صحرا از تل‌های ماسه‌ای پوشیده است، اما بیشتر بیابان‌ها در ابتدا از فلات‌های سنگی، سخت و بی‌حاصل (بایر) به وجود آمده‌اند.
۵- بیابان آتاکاما
قدمت: حدود ۱۰ – ۱۵ میلیون سال
مکان: شمال شیلی، غرب رشته کوه‌هان‌های آند
منطقه: ۱۰۵.۰۰۰ کیلومتر (۴۰.۵۴۱ مایل مربع)
بیابان آتاکاما خشک‌ترین بیابان دنیا و دومین منطقه خشک در جهان محسوب می‌شود که فقط در پشت دره‌های خشک قطب جنوب قرار گرفته است. بیابان آتاکاما به خاطر خشکی بسیار زیادش، بستر تحقیقاتی برای داشنمندان محسوب می‌شود. دانشمندان هم به بیابان آتاکاما آمدند تا تحقق کنند که چه مقدار آب برای حفظ حیات در این منطقه لازم است.
مشخص کردن قدمت بیابان آتاکاما و بیابان‌های مختلف دشوار است و عدد و رقم‌های زیادی پیش رویمان گذاشته می‌شود، اما بیشتر تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که بیابان آتاکاما برای حداقل ۱۰ میلیون سال، خشک‌ترین بیابان دنیا بوده است. مقاله پژوهشی دیگری از ۲۰۰۶ میلادی هم می‌گوید که بیابان آتاکاما احتمالا از حدود ۱۵ میلیون سال قبل شکل گرفته باشد.
۴- جنوبگان
قدمت: ۱۵ میلیون سال
مکان: منطقه قطب جنوب در نیمکره جنوبی
منطقه: ۱۴.۰۰۰.۰۰۰ کیلومتر (۵.۴۰۰.۰۰۰ مایل مربع)
با اینکه جنوبگان هیچ شباهتی که مردم آن را به عنوان یک بیابان تصور می‌کنند به نظر نمی‌رسد، اما به خاطر باران‌های کم در دسته بیابان‌ها طبقه‌بندی می‌شود. در حقیقت، دره‌های خشک جنوبگان از خشک‌ترین مکان‌های دنیاست. از آنجایی که تمام این نیمکره جنوبی بیابانی است، جنوبگان همچنین به عنوان بزرگ‌ترین بیابان این منطقه از روی زمین محسوب می‌شود.
سراسر جنوبگان با یخ پوشیده شده، اما این قاره همیشه این شکلی نبوده است. جنوبگان قبل از ۳۴ میلیون سال قبل، پوشیده و سرسبز بوده تا اینکه جنوبگان به قطب جنوب نزدیک و یخ زدنش شروع شد. یعنی ۱۵ میلیون سال است که جنوبگان به یک بیابان یخ‌زده تبدیل شده است.
۳- بیابان گبی
قدمت: ۱۰ -۴۵ میلیون سال
مکان: سراسر بخش‌هایی از شمال و شمال غربی چین و جنوب مغولستان
منطقه: ۱.۲۹۵.۰۰۰ کیلومتر (۵۰۰.۰۰۲ مایل مربع)
بیابان گبی پنجمین بیابان بزرگ دنیاست که به عنوان یکی از سردترین بیابان‌های دنیا هم در نظر گرفته می‌شود. دمای بیابان گبی می‌تواند از کمترین، منهای ۴۰ درجه گرانهایت در زمستان و تا بالاترین، ۱۲۲ درجه گارنهایت در تابستان بالا و پایین برود. بیابان گبی همچنین به عنوان یک بیابان سایه باران شناخته می‌شود. چون بیشتر باران‌های این منطقه را هیمالیا مسدود می‌کند که بیابان گبی را به بیابان خشک تبدیل می‌کند.
بیشتر دانشمندان در این مورد موافق هستند زمانی بیابان گبی شکل گرفت که رشته کوه‌های هیمالیا و فلت تبُت در حدود ۴۵ میلیون سال قبل به وجود آمده بودند. هرچند، بیشتر تحقیقات جدید نشان می‌دهند بیابان گبی خشک نشده بود تا اینکه کوه‌های آلتای در بین ۵ تا ۱۰ میلیون سال قبل به وجود آمد. امروزه، بیابان گبی به خاطر فرآیند بیابان‌زایی، درحال رشد و بیابان در سراسر مراتع چین درحال گسترش است.
۲- بیابان کالاهاری
قدمت: ۶۰ میلیون سال
مکان: جنوب آفریقا، بخش‌های سراسر بوتسوانا، نامبیا و آفریقای جنوبی
منطقه: ۹۳۰.۰۰۰ کیلومتر (۳۵۹.۰۷۵ مایل مربع)
بیابان کالاهاری یک بیابان واقعی نیست، چون باران‌های زیادی در این منطقه می‌بارد. هرچند، بارش باران در بیابان کالاهاری پیش‌بینی نمی‌شود و این بیابان هنوز بسیار خشک است، منتها همانطور که در مجارو نامیب است، خیلی هم خشک نیست. از زمانی که بیابان کالاهاری یک بیابان نمیه‌خشک محسوب می‌شود، اما گیاهان و حیوانات زیادی مانند شیر کالاهاری و میرکت‌های (دم‌عصایی) زیادی در آنجا وجود دارند.
در حالی که نامیب، قدیمی‌ترین بیابان در نظر گرفته می‌شود، قدمت بیابان کالاهاری به روزهای اولیه قاره آفریقا برمی‌گردد و به حدود ۶۰ میلیون سال قبل تخمین زده می‌شود. بیابان کالاهاری با همچین تاریخچه طولانی، اقامتگاه یکی از قدیمی‌ترین جمعیت‌های بومی، مردم سن یا قوم بوشمن در دنیاست. مردم بومی بوشمن برای بیش از ۲۰.۰۰۰ سال در این مکان زندگی کرده بودند و به عنوان قدیمی‌ترین ساکنان در جنوب آفریقا در نظر گرفته می‌شدند.
۱-بیابان نامیب
قدمت: ۵۵ – ۸۰ میلیون سال
مکان: سراسر بخش‌های نامبیا، آفریقای جنوبی و آنگولا
منطقه: ۸۱.۰۰۰ کیلومتر (۳۱.۲۷۴ مایل مربع)
بیابان نامیب با قدمت حداقل ۵۵ میلیون سال، قدیمی‌ترین بایان دنیا است که به احتمال زیاد به عنوان قدیمی‌ترین‌ها هم در نظر گرفته می‌شود. به علاوه قدیمی بودن، بیابان نامیب یکی از خشک‌ترین بیابان و غیرمسکونی‌ترین منطقه برای انسان‌هاست. بیابان نامیب در عوض خانه بعضی از منحصربه‌فردترین گیاهان جهان مانند گیاه ویلوچیا، یکی از قدیمی‌ترین گیاهان در دنیا و حیوانات جهان مانند فیل‌های خاص سازگار با صحرا و درختان شتر در جهان است.
با اینکه بیابان نامیب به نظر غیرمسکونی می‌آید، در واقع یک جاذبه گردشگری بسیار محبوب است. حتی پارک نامیب-ناوکلوفت هم در آنجا واقع شده که بزرگ‌ترین پارک بازی در آفریقاست. یکی از پربازدیدترین مناطق در بیابان نامیب هم سوسوسولی، یک منطقه حفاظت‌شده به خاطر تشت سفید، نمکی و سفالی‌اش را که تپه‌های بزرگ قرمز احاطه کرده‌اند، جالب‌توجه است.
