نام ایران در اشعار نظامی گنجوی
نظامی گنجوی هم مثنوی لیلی و مجنون را به دستور اخستان و به نام او سروده است. نظامی در بخش های دیگری از مقدمه کتاب، اخستان و فرزندش را مدح کرده و از او به عنوان «شاه شروان» و «شهریار ایران» نام برده است. ممدوحش شروانشاه را در کتاب «لیلی و مجنون» سبب نظم کتاب خوانده و وی را «شهریار ایران» می‌خواند:
ایــن نـامه نغــز گفــته بهتر
طاووس جـــوانه جفتــه بهتر
خاصـه ملکی چـو شـاه شروان
شـروان چـه که شهریار ایران
وی بارها در اشعارش از ایران نام می برد.به طور مثال یکی از ابیات مشهور وی در اینباره از قرار ذیل است:
همــه عالم تـن اســت و ایــران دل
نیست گویــنده زین قیاس خجل
چونکه ایران دل زمین باشد
دل ز تن به بود یقین باشد
زان ولایت که مهتران دارند
بهترین جای بهتران دارند
می انگیز فتنه میفروز کین
خرابی میاور به ایران زمین
به غیر از بیت مشهور مذکور، ابیات دیگری از وی درباره ایران به ویژه در هفت پیکر و شرفنامه نیز وجود دارد:
لیکـن ایرانیان به زور و به شرم
نرم کــردندم از نـوازش گرم
شـد آراسـته ملـک ایـران بدو
قوی گـشت پـشت دلیران بدو
به خود نامدم سوی ایران ز روم
خدایـم فرستاد از آن مرز و بوم
نه بر جنگ از ایران زمین آمدیم
به مهمـان خاقـان چین آمدیم
کز آمـد شد شـاه ایـران و روم
برومـند بـادا همـه مـرز و بـوم
