اختراعات زنانه ای که به نام مردان تمام شد!
در طول تاریخ، بانوان برای به رسمیت شناخته شدن خویشتن همیشه با معضلاتی مواجه بوده اند. و جای تعجب نیست که شمار قابل توجهی از زنان دانشمند تاریخ صرفاً به دلیل جنسیت شان مورد بی توجهی قرار گرفته اند.
از اولین کدهای برنامه نویسی گرفته تا بازی مونوپولی و اختراع وایفای، مخترعان زن زیادی بوده اند که از تشویق و تقدیری که شایسته اش بودند محروم ماندند، تنها به این خاطر که جامعه آنها را جدی نمیگرفت.
۱- نوار بهداشتی – مری بئاتریس دیویدسون کنر
مری کنر طی دوران زندگی خود ۵ اختراع به ثبت رساند. او نه تنها یکی از مخترعان مهم قرن بیستم بود، بلکه رکورد بیشترین اختراع ثبت شده توسط یک زن آفریقایی آمریکایی به او تعلق دارد.
کنر در سال ۱۹۵۷ اولین و مشهورترین اختراعش که یک کمربند قاعدگی بود را به ثبت رساند، یعنی بسیار پیش از اختراع نوار بهداشتی و تامپون و زمانی که زنان هنوز در دوران پریود از پارچه استفاده میکردند.
کنر یک کمربند قابل تنظیم اختراع کرد که در وسط آن یک جیب ضد رطوبت قرار داشت که محل قرارگیری پارچهها بود و احتمال پس دادن خون به لباس را کم میکرد.
پس از ثبت این اختراع، یک شرکت برای تولید ایدهی او ابراز تمایل کرد، اما پس از ملاقات با کنر آنها صحبتهای خود را پس گرفتند. کنر هر بار که به دنبال سرمایه گذاری برای ایدهی خود میگردد، با همان تبعیض جنسیتی رو به ور میشود. در نهایت کنر از حمایت مالی برخوردار نمیشود و حق امتیازش برای این اختراع منقضی میشود. پس از آن شرکتهای دیگر به طور قانونی از ایدهی او استفاده و کسب درآمد کردند، بی آنکه کنر خود سودی از آن ببرد.
۲- پوشک – مارین دانون
مارین دانون یکی از موفقترین مخترعان زن عصر خود بود و در مجموع ۲۰ اختراع به ثبت رساند. در دههی ۱۹۴۰ زنان انتخابهای زیادی برای نوزادان خود در دسترس نداشتند. آن زمان بیشتر از پارچه و شلوارهای لاستیکی استفاده میشد که پوست نوزاد را اذیت میکرد.
دانون یک مادر جوان بود که از عوض کردن کهنههای کثیف خسته شده بود. او پردهی حمام خانهی خود را از جا درآورد، آن را چند تکه کرد و با آن یک پوشک ضد آب درست کرد که به جای سنجاق با استفاده از گیره روی بدن نوزاد ثابت میماند.
اما تولیدکنندهها علاقهای به ایدهی او نشان ندادند. دانون به سراغ همهی شرکتهای بزرگ رفت، اما آنها به او گفتند که مادرها به دنبال چنین چیزی نیستند و از خرید شلوارهای لاستیکی آنها بسیار هم راضی اند. به همین دلیل دانون تصمیم گرفت برای تولید ایده اش شخصاً دست به کار شود.
او در سال ۱۹۴۹ شروع به فروش اختراع خود کرد که فوراً با استقبالی چشمگیر مواجه شد. او ۲ سال بعد شرکت خود و حق امتیاز اختراعاتش را به قیمت یک میلیون دلار فروخت.
۳- تپ اخترها – جوسلین بل برنل
جوسلین بل برنل در سال ۱۹۶۷ هنگام کار به عنوان یک دستیار تحقیق در دانشگاه کمبریج، متوجه فعالیتهای غیر معمول اجرام کیهانیای شد که بعدها تپ اختر نام گرفتند. این کشف به یکی از بزرگترین پیشرفتهای نجومی قرن بیستم بدل شد. برنل کشف خود را با همکارانش در میان گذاشت و آنها به همراه یکدیگر شروع به تحقیق بر روی این پدیده کردند.
با این حال، از برنل برای کشفش هیچ تقدیری نشد. به جایش، همکاران او، آنتونی هویش و مارتین رایل در سال ۱۹۷۴ جایزه نوبل فیزیک را به خاطر این کشف دریافت کردند.
برنل بعدها در اینباره گفت: «شاید نوبل نگرفته باشم، ولی جوایز بی شمار دیگری گرفته ام که یکی از آنها جایزهی الهام بخشترین زن دانشمند زندهی دنیا بوده.»
۴- ساختار دیاِناِی – روزالیند فرانکلین
روزالیند فرانکلین نقشی اساسی در علم داشته است. تصاویر ایکسری او از مولکول دیاِناِی ساختار مارپیچ و دو رشتهای آن را آشکار کرد. بعدها بر پایهی همین کشف بود که جیمز واتسون و فرانسیس کریک این نظریه را مطرح کردند که دیاِناِی یک پلیمر دو رشتهای و مارپیچ است. آنها به همراه موریس ویلکینز، یکی از همکاران فرانکلین برای پژوهش خود جایزه نوبل دریافت کردند.
همکاری فرانکلین در تحقیقات مرتبط با دیاِناِی با مرگ او بر اثر سرطان در سال ۱۹۵۸ به پایان رسید. اما همکار او ارون کلوگ تحقیقات او را ادامه داد و در نهایت در سال ۱۹۸۲ موفق به دریافت جایزه نوبل شیمی شد. کلوگ بعدها در مصاحبهای دربارهی فرانکلین گفت: «او به طور قطع دانشمندی برجسته بود. انرژی و اشتیاق زیادی برای کارش داشت و از مهارت و بینش بسیار زیادی برخوردار بود.»
۵- ماده تاریک – ورا روبین
ورا روبین یک متخصص فیزیک نجومی بود که وجود ماده تاریک را اثبات کرد. کشف او که یکی از مهمترین پیشرفتهای علم نجوم محسوب میشود، به بسیاری از مشاهداتی که برای دههها دانشمندان را سردرگم کرده بود، پاسخ داد.
او در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ با کنت فورد، ستاره شناس به همکاری پرداخت و همان زمان بود که آنها به علت حرکت ستارگان در خارج از کهکشان پی بردند. گرچه از روبین به عنوان یک «گنجینه ملی» یاد میشود، اما او به خاطر جنسیتش هرگز جایزه نوبل دریافت نکرد.