اولین مسافران پروازی تاریخ

ژوزف میشل مون گلفیه (۲۶ آگوست ۱۷۴۰ در آنونه، آردش فرانسه-۲۶ ژوئن ۱۸۱۰ در بالاروک له بنِ فرانسه) و ژاک اتی‌ین مون گلفیه (۶ ژانویه ۱۷۴۵ در آنونه، آردش-۲ اوت ۱۷۹۹ در نوشاتلِ سوئیس) دو برادر کارخانه‌دار و مخترع فرانسوی بودند. خانواده آن‌ها از ۱۵۳۴ در صنعت تولید کاغذ فعال بود.

ژوزف میشل از همان کودکی تک‌رو، رویاپرداز و برخوردار از ویژگی‌های یک مخترع بود و از همین رو در کار تجارت و مسائل شخصی پیشرفتی از خود نشان نمی‌داد؛ اما اتی‌ین که خلق‌وخوی تجارت‌پیشگی داشت به پاریس فرستاده شد تا معماری بخواند؛ اما در پی مرگ ناگهانی برادر ارشدش در ۱۷۷۲ به آنونه فراخوانده شد تا تجارت خانوادگی را مدیریت کند.

در ۱۰ سال آتی اتی‌ین استعداد خود را در راستای ابداعات فنی در حوزه کاغذسازی –که اکنون صنعتی با فناوری بالا به شمار می‌رفت- به کار برد و آخرین نوآوری‌های صورت‌گرفته در کشور هلند در عرصه یادشده را وارد کارخانه‌های خانوادگی خود کرد.

از این دو برادر، این ژوزف بود که نخست شیفته هوانوردی شد و در آغاز در ۱۷۷۵ با چتر نجات از خانه محل اقامت خود پرید. بعد از مشاهدات و آزمایش‌هایی چند او از برادرش خواست تا به کمک یکدیگر یک بالون بسازند و در ۱۴ دسامبر ۱۷۸۲ نخستین بالون خود را با استفاده از برافروختن پشم و یونجه خشک در زیر آن به پرواز درآوردند؛ نیروی پرواز چنان قوی بود که آن‌ها کنترل بالون را از دست دادند. بالون حدود ۲ کیلومتر پرواز کرد و پس از فرود تخریب شد.

این دو برادر در تابستان سال یادشده یک بالون کروی شکل از کرباس ساختند که سه لایه کاغذ در بخش داخلی آن قرار داده شده بود. در حضور گروهی از تماشاگران آن‌ها بالون را طی ۱۰ دقیقه در آنونه، ۲ کیلومتر به پرواز درآوردند و این موفقیت خیلی زود آن‌ها را در پاریس هم مشهور کرد.

اتین به پاریس رفت تا نمایش‌های بیشتری به اجرا درآورد و در آنجا با کمک ژان باپتیست رویلیون کاغذساز، بالونی از پارچه تافته ساخت که با جلاکاری زاج سفید نسوز شده بود. برای انجام تست نگرانی‌هایی از بابت جان سرنشینان وجود داشت.

پادشاه پیشنهاد داد تا دو جنایتکار در آن قرار داده شود و به پرواز درآید؛ اما مخترعان تصمیم گرفتند تا یک گوسفند، یک مرغابی و یک خروس را نخست در آن قرار دهند. در ۱۹ سپتامبر ۱۷۸۳ نمایش پرواز با سه سرنشین یاد شده در حضور لویی ششم و ماری آنتوانت و گروهی دیگر صورت گرفت و بالون پس از طی مسافتی ۳ کیلومتری در طول تقریبا ۸ دقیقه در ارتفاع ۴۶۰ متری، به سلامت فرود آمد.

در پی زنده ماندن جانوران، پادشاه اجازه داد تا پرواز با سرنشین انسان صورت گیرد. اتی‌ین در همکاری دوباره با رویلیون بالونی با ۲۳ متر ارتفاع و ۱۵ متر قطر ساخت و اتی‌ین مون گلفیه بدل به نخستین انسانی شد که از زمین با بالون بلند شد.

چند ماه پس از نخستین پرواز مون گلفیه، جک الکساندر سزار چارلز با بالونی هیدروژنی ۳ کیلومتر به پرواز درآمد. کاغذ شفاف، نخستین تلمبه آبی خودکار و… سایر اختراعات برادران مون گلفیه بود. کمپانی کاغذسازی مون گلفیه در آنوهه همچنان و تحت نام کانسون فعال است و کاغذ‌های هنری، کاغذ‌های طراحی آموزشی و کاغذ‌های دیجیتال و عکاسی تولید می‌کند و فرآورده‌های آن در بیش از ۱۵۰ شرکت به فروش می‌رسد.