ایران

ساختار و سرنوشت دولت ساسانی به وسیلۀ سه فاکتور یا سه عنصر دائماً در حال تغییر رقم خورده است. نظام پادشاهی و شخصیتها و عوامل متفاوت پادشاه، قدرت فئودالها یا اشراف زمین دار و قدرت گسترده و گهگاه نامحدود روحانیت زرتشتی. اقتدار منتسب به روحانیت…

کاربرد زبان یونانی به عنوان زبان رسمی و اداری اشکانیان، زود زوال پذیر شد و به کلی از نظام اداری و اجتماعی ایران رخت بربست. آخرین بار این زبان در یکی از کتیبه های شاپور یکم (241 تا 272 میلادی) در کعبه زرتشت در تخت جمشید نشانی از خود به جای…

هر گاه مورخان و پژوهشگران اوضاع ایران عصر اشکانی به ویژه در نیمه دوّم سده دوّم و ربع اوّل سده سوّم میلادی را مورد مطالعه قرار می دهند، به این نتیجه می رسند که یکی از عوامل سقوط دولت اشکانی بروز اغتشاشات و نا امنی در قلمرو آنان بود که اساساً…

بی تردید ساختار جامعه اشکانی و ویژگی های آن در زمینه های اداری، سیاسی-حکومتی و تا حدودی فرهنگی تاثیر پذیرفته از همانندهای آن در دوره زمامداری سلوکیان بود. دولت جدید ساسانی در نظام به ارث برده از اشکانیان دگرگونیهای بنیادی به وجود آورد. با…

اردشیر شهریار ایران ساسانی تقریباً هجده سال زمام امور را در دست داشت، وی حدود 223 میلادی به قدرت رسید و تا سال 241 میلادی که سال مرگ اوست بر ایران ساسانی فرمانروایی کرد. اندکی بیش از نیمی از یک هزاره پس از سقوط امپراطوری هخامنشی، از همان…

دولت ساسانی که زمان زمامداری آن را 226 تا 652 میلادی در تاریخ ثبت کرده اند سلسله ای بود که آگاهانه به سنن ایرانیان باستان بسته و از نظر سیاسی و ایدئولوژی کشور داری با هخامنشیان گره خورده بود. سلسله ساسانی با برپا داشتن دیانت زرتشتی که همه…

خطّه پارس که پایگاه و خاستگاه بزرگترین زمامداران ایران باستان است و دو سلسله برجسته تاریخ ایران باستان یعنی سلسله هخامنشی و سلسله ساسانی ریشه در آن داشته اند، از دیرباز دارای اهمیت زیادی بوده و مورخان یونانی، رومی، سریانی، یهودی و عرب و نیز…

اسناد و مدارک متعددّی در دست است که به این موضوع پرداخته اند، از آن جمله اند کارنامه اردشیر بابکان و کتیبه های به جای مانده از دوران زمام داری شهریار ساسانی خداینامه و .... به استناد همین اسناد و کتیبه ها و نوشته ها مورخان عرب و ایرانی و…

در تاریخ طبری تسخیر آذربایجان و ارمنستان و ولایات غربی ایران و نیز بین النهرین توسط اردشیر را پیش از فتح ایالات خاوری ایران مانند کرمان و امثالهم آمده است. همین منبع بر این باور است که اردشیر پس از تصرف بین النهرین و تیسفون پایتخت باشکوه…

اردوان از پیشرفت های اردشیر بی اطلاع نبود و خبر فتوحات وی در پارس و بنای کاخ در شهر گور به اردوان رسید و برای پادشاه اشکانی جای هیچ گونه تردید و ابهامی نماند که اردشیر دارای هدفی بزرگتر است و قصد آن دارد که در پارس اعلام استقلال کند. روایت…

در مجموعه پیشین به جزئیات تاریخی درباره اشکانیان پرداخته شد و در این بررسی نیازی به اینکه درباره تاریخ اشکانیان سخن بگوییم و به رویدادهای آن دوره در زمینه های سیاسی- نظامی، اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی- دینی پرداخته شود احساس نمی شود. بدیهی…

در آغاز سده دوّم میلادی مبارزه بر سر قدرت و به دست آوردن مقام پادشاهی منجر به نبرد میان شاهزادگان خاندان اشکانی شد و بالا گرفتن این جدال و بهره مندی آن از شتابی وصف ناپذیر جهت گسترش در قلمرو اشکانیان، فرصتی به مخالفان دولت اشکانی داد تا…

دو خاندان ساسانی و صفوی را میتوان از دو نظر با یکدیگـر مقایسه کرد: تأسیس حکـومتی یکپارچه و فراگیر در روزگاری که ایران مرکزیتی نیرومند بود و توجه به اهرم مذهب. با این که کمی باید در به کار بردن اصطلاح ملوک الطوایفی ( شبه فدرال ) محتاط بود،…

پیداست که با فرمانروایی کوروش بزرگ اقتصاد ایران وارد مرحلۀ نوین و جهانی خود شد، که تا فروپاشی حکومت ساسانیان، روند همگانی آن کم و بیش دست نخورده ماند. گشودن لیدی، کشور ثروتمندی که مردمش به متکبران ضرب سکه شهرت داشتند و گشودن بابل، یکی از…

پس از درگذشت هرمز یکم در سال 273 میلادی برادر ناتنی او بهرام در سن 58 سالگی بر تخت نشست. مهمترین رویداد دورۀ فرمانروایی بهرام یکم را باید کشته شدن مانی و آغاز قدرت مذهبی کرتیر ( کردِر ) دانست، که منجر به زرتشتیگری و حکومت مطلق العنان و…