گیخاتو پنجمین ایلخان در ایران، چاپ اسکناس کاغذی(چاو) و مشکلات پس از آن
اواخر حکومت پنجمین ایلخان، گیخاتو، به‌سبب تشریفات‌های زیاد حکومت و بذل و بخشش افراطی شخص پادشاه و عدم وجود ذخایر مالی دیگر برای جبران خلل خزانه، برخی از امرا و وزیر وقت، صدرالدین زنجانی، اندیشیدند که شاید بتوان با الگو گرفتن از روش پولی قوبیلای قاآن یا حکومت مغول چین (یوآن)، که از طریق اسکناس بود، کسری طلا و نقره را با گردش پول جدید جبران کرد. این پیشنهاد وقتی به گیخاتو خان داده شد پسندیده گشت و دستور چاپ و نشر پول کاغذی داده شد.
این اسکناس که به نام چینی‌اش: چاو (Chao)، نامیده می‌شد، به‌عنوان اولین اسکناس تاریخ ایران، به فرمان گیخاتو در پایتخت وقت، تبریز، در محلی که چاوخانه نام گرفت چاپ و نشر شد.
چاو ایلخانی کاغذی به شکل مربع بود که روی آن کلماتی با الفبای خطایی (احتمالاً فاگس‌پا) نوشته شده و سپس عبارت شهادتین داشت و نیز پایین نام بودایی پادشاه، یعنی ایرنجی تورچی نوشته شده بود.
هرچند حکومت جبر قاطعی برای استفاده از اسکناس به جای سکه در مبادلات داده و جزاهای سنگینی نیز در عدم اطاعت از آن فرمان صادر کرده بود، امّا ورود چاو به بازارها و بازار تبریز که تعیین‌کنندهٔ وضعیت بازارهای کل مملکت بود، در میان مردمی که هیچ پیشینهٔ ذهنی از اسکناس نداشتند شوک بزرگی وارد کرد.
تاجران، کسبه و عموم مردم با اکراه و نارضایتی با اسکناس برخورد کردند و چون یارای مخالفت علنی به سبب حکم نافذ و جزای سنگین نداشتند لاجرم یا در خفا با زر معامله کردند و یا دست به اعتصاب به صورت خروج از شهر زدند و در باغات تبریز مستقر شدند چنانچه شهر تا حد زیادی خالی شد و این برای رنود فرصتی برای فساد و آشوب می‌داد.
گیخاتو که شادمان برای دیدار از بازار تبریز و معاملات نو رفته بود، آن را تعطیل دید و تعجب کرد، وزیر هرچند خواست بهانه کند که مردم به علت فوت یک عالم، طبق سنت تبریزی‌ها بازار را تعطیل کرده‌اند، امّا بالاخره طی چند روز همه چیز علنی شد و برخورد خشن مردم با دیوان‌سالارها در نماز جمعه و افزایش تقلب و عدم کارایی خشونت حکومت و بحرانی‌تر شدن اقتصاد بالاخره گیخاتو فرمان جمع‌آوری چاو و تعطیل کردن چاوخانه‌ها را داد.
ساخته شده توسط هوش مصنوعی میدجورنی، با داده های آقای (مهران غازانی) (تاجران تبریز و اسکناس چاو)
