تاریخچه شکل گیری بازار ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال با وجود این که تاریخچه چندان طولانی ندارند اما یکی از جذاب‌ترین داستان‌های قرن ۲۱ به‌شمار می‌روند. البته حتی پیش از قرن ۲۱ نیز درباره این ارزها ایده‌هایی شکل گرفته بود اما ظهور و درخشش این ارزها به همین چند سال پیش باز می‌گردد. آیا تا به حال به نقطه شروع بازار ارزهای دیجیتال که اکنون به یکی از محبوب‌ترین و پربازده‌ترین بسترهای سرمایه‌گذاری تبدیل شده فکر کرده‌اید؟ این که چه کسی پشت این ایده درخشان و هوشمندانه نشسته و چگونه ارزهای دیجیتال تا این حد موفق شده‌اند؟ با ما باشید تا سفری کوتاه به تاریخچه شکل گیری بازار ارز دیجیتال داشته باشیم.

تاریخچه ارز دیجیتال

شاید بسیاری نقطه شروع تاریخچه شکل گیری بازار ارز دیجیتال را به روز ظهور بـیت کوین در سال ۲۰۰۸ نسبت دهند؛ اما واقعیت این است که ایده ارزهای دیجیتال و حتی فعالیت آن‌ها به چندین سال قبل از بیـت کوین باز می‌گردد! در واقع، باید بگوییم اگرچه بـیت کوین موفق‌ترین رمزارز دیجیتالی تا به امروز است، اما چندین پروژه شکست خورده پیش از این ارز دیجیتالی طلایی باعث شدند تا ما بیـت کوین امروزی را داشته باشیم.

برخی از مورخان فناوری ادعا می‌کنند که محققان هلندی اولین کسانی بودند که به ارزهای دیجیتال پرداختند؛ اما به طور کلی، تقریبا همه بر این موضوع تفاهم دارند که دیوید چاوم (David Chaum) از دانشگاه UC Berkeley، جزو اولین کسانی بود که در تولد کریپتوکارنسی نقش داشت. در سال ۱۹۸۲، Chaum مقاله‌ای با عنوان «سیستم‌های رایانه‌ای ایجاد، نگهداری و مورد اعتماد گروه‌های مشکوک متقابل» منتشر کرد که زمینه را برای پیشرفت‌های آینده در فضای بلاکچین فراهم کرد. علاوه بر این، یکی از کمک‌های مهم Chaum به ارزهای دیجیتال اختراع “blinding formula” بود. با استفاده از فناوری رمزنگاری و رمزگذاری پیشرفته، چاوم با موفقیت نشان داد که چگونه می‌تواند به طور ایمن توکن‌های دیجیتال را بدون یک مرجع مرکزی ارسال و دریافت کند.

در حال حاضر شما می‌توانید با خرید ارز دیجیتال از ایرانیکارت ، از کارمزد صفر تراکنش در این صرافی بهره مند شوید.

ارز‌های دیجیتال پیش از بـیت‌کوین ۱۹۸۳-۲۰۰۸

چاوم برای عملی کردن تئوری‌های خود، یک ارز دیجیتال به نام “eCash” را از طریق شرکت خود DigiCash در دهه ۱۹۹۰ منتشر کرد. اگرچه eCash توجه شرکت‌هایی مانند مایکروسافت را به خود جلب کرد، اما شرکت پشت آن در سال ۱۹۹۸ با کمبود بودجه مواجه و پروژه به کلی کنسل شد.

با الهام از پروژه Chaum، بسیاری از توسعه‌دهندگان سعی کردند یک توکن دیجیتالی ایجاد کنند که ثبات قیمت طلا را تقلید کند. به عنوان مثال، توکن‌های دیجیتال مانند EGold و Bit Gold در اواخر دهه ۱۹۹۰ ظهور کردند. اگرچه این توکن‌ها نیز مانند eCash موفقیت‌آمیز نبودند، اما بر ساتوشی ناکاموتو، مخترع بـیت‌کوین، تاثیر گذاشتند تا از خواص طلا (به‌ویژه کمیاب بودن آن) در هنگام توسعه بـیت‌کوین الگوبرداری کند.

اما از پروژه‌ها که بگذریم، فروپاشی اقتصادی سال ۲۰۰۸ را باید محرک اصلی ارزهای دیجیتال بدانیم که پایه‌های صنعت مالی را تکان عظیمی داد. در آن زمان، ارزش پول سنتی همزمان با کاهش اعتماد عمومی به بانک‌ها و موسسات مالی کاهش چشمگیری یافت.

نقص‌های ذاتی در سیستم‌های سنتی موجود آشکار شد و مردم به دنبال پاسخی جدید بودند. در واقع، این فروپاشی این زمینه را برای مردمی فراهم کرد که آمادگی بیشتری برای گرفتن یک جایگزین غیرمتمرکز داشتند. ساتوشی ناکاموتو، خالق بـیت کوین، از این دوره به عنوان الهام‌بخش خود یاد می‌کند و حتی کمک بانک‌ها به شکل‌گیری بـیت کوین نیز اشاره‌ای دارد.

تاریخچه ارز‌های دیجیتال از ۲۰۰۸ – ۲۰۱۷

در سال ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو وایت پیپر معروف «Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System» را منتشر و در آن طرحی را برای ارز مبتنی بر اینترنت همتا به همتا ارائه کرد.

ناکاموتو اولین بلاک بیـت کوین (با نام مستعار بلوک پیدایش) را در اوایل سال ۲۰۰۹ استخراج کرد و خیلی زود اولین تراکنش موفق بیـت کوین را برای یکی از اعضای تیم توسعه‌دهنده‌اش یعنی، هال فینی (Hal Finney) ارسال کرد.

درست یک سال بعد، برنامه‌نویس Laszlo Hanyecz اولین خرید ثبت شده در دنیای واقعی را با بیـت کوین انجام داد و پیتزاهای Papa John را به قیمت ۱۰۰۰۰ بیـت کوین خرید. علاقه‌مندان به کریپتو هنوز هم این رویداد را هر ساله با روز پیتزا بیـت کوین در ۲۲ می جشن می‌گیرند.

در حالی که همه پیشرفت‌ها برای کسانی که در فضای رمزنگاری هستند هیجان‌انگیز بود، متاسفانه نتوانست توجه عموم افراد را به خود جلب کند و تقاضای زیادی برای ارزهای دیجیتال رخ نداد. تا اینکه بالاخره در سال ۲۰۱۱ آلت کوین‌های جدید با امید به کسب درآمد از محبوبیت بـیت کوین شروع به ظهور کردند. در آن زمان، لایت کوین، به دلیل ارزان‌ و سریع‌تر بودن، به یکی از بزرگترین رقبای بیـت کوین تبدیل شد.

به این ترتیب، با افزایش توجه‌ها به ارزهای دیجیتال، در اکتبر ۲۰۱۲، یکی از شناخته شده ترین صرافی های امروز جهان، Coinbase Global Inc (یا به سادگی Coinbase) راه‌اندازی شد. این صرافی توسط برایان آرمسترانگ و فرد اهرسام تاسیس شد و تا سال ۲۰۱۴ به ۱ میلیون کاربر رسید. در حال حاضر کوین بیس بزرگترین صرافی از نظر حجم معاملات است. پس از کوینکس، صرافی‌های دیگری مانند binance.com، نیز در عرصه صرافی‌های خارجی؛ ایرانیکارت و bingx.com در ایران روی کار آمدند.

۲۰۱۳، سال تولد محبوب‌ترین میم کوین جهان، یعنی دوج کوین بود. در واقع، این ارز اگرچه به عنوان یک شوخی راه‌اندازی شد اما نقش مهمی در تاریخچه شکل گیری ارز دیجیتال دارد و توانست نظر منفی بسیاری از افراد را به ارزهای دیجیتال بازگرداند. با این حال، از میان ده‌ها ارز دیجیتالی که تا این زمان راه‌اندازی شده بودند، هیچ کدام به اندازه پلتفرم اتریوم در رقابت با بیـت کوین نزدیک نشده بود. این ارز در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شد و خیلی زود با نوآوری‌هایی که داشت رشد کرد.

انفجار ارزهای دیجیتال از ۲۰۱۹ تا به امروز

از سال ۲۰۱۹، زمانی که مردم جهان و برندهای بزرگ متوجه پتانسیل‌های بازار ارزهای دیجیتال شدند، شرکت‌های بزرگ بسیاری از جمله مایکروسافت شروع به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت بر روی رمزارزهای مختلف از جمله اتریوم کردند. در ادامه این مسیر نیز، وام‌دهی ارزهای دیجیتال از اواسط سال ۲۰۲۰ شکلی جدی و اصلی به خود گرفت و با سقوط اقتصادی ناشی از همه‌گیری جهانی کرونا، که کاهش نرخ بهره و کاهش شدید فرصت‌ وام‌های بانکی را به دنبال داشت محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرد.

اینگونه بود که در سال ۲۰۲۱ ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال از ۲ تریلیون دلار عبور کرد و بـیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال رشد بی‌نظیری را تجربه کردند. اما مانند هر بازار دیگری، پس از این رشد طولانی مدت و چشمگیر ۲۰۲۲ با ریزش بازار همراه بود و ارزش بـیت‌کوین، اتریوم و اکثر ارزهای دیجیتال تا ۷۵ درصد سقوط کرد و ارزش کل بازار در حدود ۸۰۰ میلیون دلار شد. در حال حاضر ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال حدود ۱.۶۱ و بازار نیز شکل صعودی به خود گرفته است.

قدیمی ترین ارز دیجیتال

همانطور که تا به اینجا خواندید، ارزهای رمزنگاری شده قبل از بیـت کوین وجود داشتند، اما به دلیل این که چندان مورد توجه عموم قرار نگرفتند به طور کلی کنسل شدند و اکنون اثری از آن‌ها در بازار نیست. برای نمونه، اولین ارز رمزنگاری شده eCash بود که توسط شرکت DigiCash در سال ۱۹۹۰ توسعه یافت اما به دلیل کمبود بودجه با شکست مواجه شد. سایر ارزهای دیجیتال قدیمی و اولیه که اکنون وجود ندارند عبارتند از:

• Bit-Gold
• E-Gold
• B-money
• HashCash

بنابراین، می‌توانیم بگوییم قدیمی‌ترین ارز بازار که در حال حاضر نیز وجود دارد، بیـت کوین است. بیـت کوین در سال ۲۰۰۸ راه‌اندازی شد و از آن زمان تاکنون جایگاه اول خود را حفظ کرده است.

گسترش کاربرد رمزارز‌ها تا به امروز

از اولین ایده ساخت ارزهای دیجیتال، هدف توسعه‌دهندگان راحت کردن پرداخت‌های مالی و از بین بردن تمرکز و محدودیت‌ها بود. در واقع، سازندگان این ارزها با این ایده پیش رفتند که هر کاری که می‌توان با ارزهای فیات کرد را با ارزهای دیجیتال نیز بتوان انجام داد. بنابراین، می‌توانیم بگوییم اولین استفاده ارزهای دیجیتال، به سادگی پرداخت‌های مالی بدون مرز بود. انتقال پول، پرداخت‌های روزانه و خرد، سرمایه‌گذاری و .. همه بخشی از کاربردهای ابتدایی ارزهای دیجیتال به‌شمار می‌روند.

اما از آنجا که تکنولوژی پشت این ارزها، یعنی بلاکچین، پتانسیل‌های بسیاری دارد کاربردهای رمزارزها نیز روز به روز در حال توسعه و گسترش هستند. برای مثال، متاورس و واقعیت افزوده جدیدترین کاربرد ارزهای دیجیتال هستند که بسیاری آن‌ را به عنوان انقلاب اینترنت و نسل جدید آن یاد می‌کنند. ارزهای دیجیتال در متاورس، کاربردهای بسیاری مانند خرید و فروش nft ها، بازی، دریافت آموزش و … دارند.

تاریخچه ارز دیجیتال در ایران

تاریخچه ارز دیجیتال در ایران، به چندان قبل باز نمی‌گردد. در زمان پیدایش بیـت کوین اگر با ایرانیان درباره ارزهای دیجیتال صحبت می‌کردید احتمالا کسی حرف‌هایتان را باور نمی‌کرد یا تصور می‌کرد تبلیغات شرکت‌های هرمی را انجام می‌دهید. بنابراین، می‌توانیم بگوییم تاریخچه ارزهای دیجیتال در ایران به اواسط دهه نود باز می‌گردد که افراد کم کم با پتانسیل‌های این بازار آشنا شدند.

البته این ارزها همچنان در ایران نسبت به سایر کشورها از مقبولیت و کاربرد کمی برخوردارند اما روز‌ به روز افراد بیشتری در حال پذیرش و شناخت آن‌ها هستند. البته در این مورد این که قانون کشور ایران نیز رویکردی میانه را درباره رمزارزها اتخاذ کرده و چیز روشنی درباره آن ارائه نداده نیز بی‌تاثیر نیست.

نتیجه گیری

ارزهای دیجیتال اگرچه تاریخچه طولانی ندارند اما توانسته‌اند ره یک ساله را تا حد زیادی یک شبه طی کنند و به موفقیت‌های بسیاری برسند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند این ارزها به زودی جایگزین ارزهای فیات مانند دلار و یورو می‌شوند و نقش زیادی را در زندگی ما خواهند داشت.

اگر تمایل دارید تا بیشتر درباره این بازار بدانید و با آموزش‌های لازم درباره این بازار آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم سری به بلاگ صرافی ارز دیجیتال ایرانیکارت، قدیمی‌ترین و باسابقه‌ترین صرافی ایرانی بزنید و درباره انواع تحلیل‌ها و جدیدترین ارزها بخوانید.