مرور رده
تاریخ تمدن بین النهرین باستان
منطقه جغرافیایی بین دو رود دجله و فرات وجود دارد به نام بین‌النهرین. قسمت بیشتر این منطقه در کشور عراق قرار گرفته است . ایرانیان این منطقه را میان رودان می‌نامیدند و گرته برداری و (مزوپوتامیا) نام یونانی آن می‌باشد .میان رودان به خاطر داشتن تمدن های کهن و باستانی شهرت بالایی دارد .
پَشوتَن
از رویدادهای پس از دوران زردشت، آمدن پشوتن، پسر فناناپذیر گشتاسب است که در کنگ دژ زندگی می‌کند. سیاوش، پدر کیخسرو، این دژ را ساخته است. بنا به روایتی، خورشید چهر، یکی از پسران زردشت، با پشوتن در این دژ به سر می‌برد و همراه او و سپاهیانش…
زردشت
بنا بر اسطوره‌های ایران باستان، زردشت همانند آدمیان دیگر از سه عنصر تشکیل‌شده است: فرّه، فروهر، جوهر یا گوهر تن. فرّه یا خورهی یا خُرّه همان موهبت ایزدی است که تجلی ظاهری آن در وجود زردشت، نور است. همه آدمیان دارای فرّه هستند و چون فرّه…
داراب و اسکندر
درباره داراب داستانی در شاهنامه می‌آید که بنا بر آن اسکندر به داراب منتسب می‌شود:
داراب یکی از نبردهای خود به روم با فیلقوس (فیلیپ مقدونی) نبرد می‌کند و سپاه او را درهم می‌شکند و پس از آشتی، داراب دختر او ناهید را به همسری برمی‌گزیند و…
گشتاسب (ویشتاسب)
درگاهان، قدیمی‌ترین بخش اوستا، نام او آمده است. در متن‌های پهلوی بنای آذربرزین مهر، آتش مخصوص کشاورزان، به او نسبت داده‌شده است. دین‌آوری زردشت و در دوران اوست. گشتاسب به‌عنوان حامی زردشت مقامی بس گرامی در متن‌های اوستایی و پهلوی دارد؛…
لهراسب
شخصیتی است که نام او فقط یک‌بار در اوستا آمده است و درگاهان نشانی از او نیست. برخی عقیده بر این است که این شخصیت برای پر کردن شکاف زمانی میان کیخسرو و گشتاسب ساخته‌شده است.
در شاهنامه، او نژاد از فریدون دارد. بزرگان در آغاز با انتخاب او…
کیخسرو
یکی از نامداران سلسله کیانی است. او در متن‌های پهلوی شخصیتی بسیار برجسته دارد و در اوستا از جاودانان است. وقتی فرنگیس باردار اوست، پدرش سیاوش ناجوانمردانه کشته می‌شود. «پیران» کوشش فراوان می‌کند که مادر و فرزند از مرگ رهایی یابند. آنان به…
سیاوش
در متن‌های پهلوی اشارۀ مختصری به سیاوش می‌شود. او بناکنندۀ دژ معروفی به نام کنگ دژ است که به آن سیاوش گِرد نیز می‌گویند. سیاوش آن را به یاری فرّ کیانی بنا می‌کند. بنا بر شاهنامه این دژ بر بالای بلندی ساخته‌شده است و بنا بر برخی از متن‌ها…
کیکاووس یا کی اوس
در متن‌های دینی فرزند کِی آپیوِه است که او فرزند کِیقباد است؛ ولی در شاهنامه و در روایت‌های بعدی که کیکاووس را فرزند کِی قباد دانسته‌اند.
بنا بر متون پهلوی کیکاووس بر هفت‌کشور و بر دیوان و آدمیان فرمانروایی مطلق می‌یابد. او بر سر کوه…
کیانیان
جنبۀ اساطیری رویدادها در دورۀ کیانیان به نسبت دورۀ پیشدادیان کمتر است. سلسله کیانیان به‌طور واضح‌تری جنگ‌جو هستند و دوران، پهلوانی است. پیکار میان ایران و توران، بخش بیشتر فرمانروایی این سلسله را در برمی‌گیرد. در دوره ساسانی، شاهان کیانی را…
نوذر، زو، گرشاسب (پایان دوران پیشدادیان)
پس از صدوبیست سال، زندگی منوچهر به سر می‌رسد و فرمانروایی به فرزندش نوذر سپرده می‌شود. در دوران نوذر،افراسیاب با لشکری انبوه رو به ایران می‌گذارد. پهلوانان از دو سو به نبرد باهم برمی‌خیزند. در این نبرد بخت با ایرانیان یار نیست. نوذر به دست…
سام، زال، رستم
در شاهنامه فعالیت‌های قهرمانی این پهلوانان نامی از دوران منوچهر آغاز می‌شود. سام نریمان در خدمت منوچهر است و در کین خواهی ایرج همراه اوست. او امیر زابل است و سرآمد پهلوانان ایران. زال دستان فرزند اوست که چون به دنیا می‌آید سپید موست.…
گرشاسب
این پهلوان کهن که به دوران هندو ایرانی تعلق دارد. افسانه‌های مربوط به این شخص پیش زردشتی وارد روایت‌های دینی شده و رنگ زردشتی به خود گرفته است و گونه‌ای متفاوت این روایت‌ها باعث شده است زمان و شخصیت گرشاسب در تاریخ اساطیری به‌آسانی…
آرش
در نوشته‌های دوران اسلامی که برگرفته از روایات کهن ایرانی است، از قهرمانی به نام آرش در دورۀ منوچهر سخن به میان می‌آید.
چنین روایت‌شده است که افراسیاب تورانی منوچهر پادشاه پیشدادی را در تبرستان محصور می‌کند. سرانجام هردو خواهان آشتی…
منوچهر
از ایرج، باوجود بدخواهی‌های سلم و تور، دختری به نام وَزَک یا گوسزَک باقی می‌ماند. فریدون این دختر را پنهان می‌پرورد و او را به همسری برادرزادۀ خود پَشَنگ درمی‌آورد. از این دختر، منوچهر به وجود می‌آید که در ایرانشهر یعنی سرزمین ایران به…
سلم، تور و ایرج (پسران فریدون)
فریدون سه پسر دارد: سلم، تور و ایرج. او سه دختر برازندۀ پادشاه یمن را به همسری آنان درمی‌آورد و نام پارسی بر آنان می‌نهد. آرزو همسر سلم، ماه همسر تور و سَهی همسر ایرج می‌شود.
تقسیم کشور و برادرکشی. فریدون سرزمین پهناور خود را سرانجام…