بیستون، بزرگترین کتیبه سنگی جهان
بیستون كوهی كه همیشه یادآور دلیریها و افسانههاست، در پذیرای گردشگران بسیاری است كه از سراسر جهان به شوق تماشای گره خوردن هنر و شكوه در این اثر جهانی به كرمانشاه آمدهاند. نقش برجسته و كتیبه داریوش یكی از مهمترین آثار مجموعه جهانی بیستون است. این نقش برجسته كه یكی از زیباترین یادگارهای ادبی و تاریخی ایران است، در 30 كیلومتری شمال شرقی شهر كرمانشاه بر روی صخره معروف به بیستون حجاری شده است.
به گفته كارشناسان میراث فرهنگی، كتیبه داریوش بزرگترین، پر اهمیت ترین و معتبرترین كتیبهای است كه تاكنون در جهان شناسایی شده است.
در سال 522 قبل از میلاد داریوش، شاه هخامنشی نقشی از خود، فروهر، دو تن از بزرگان پارسی، گئومات، مغ و 9 تن از شاهان مغلوب را بر دیواره كوه بیستون حك میكند و علاوه بر این نقش فرامین و اندرزهای خود را به صورت كتیبهای بر دل كوه بیستون حجاری میكند. داریوش شاه در این كتیبه شرح فتوحات خود را به خط میخی و سه زبان پارسی باستان و عیلامی و بابلی بر دل سنگ نگاشته است.
عظمت این كتیبه به گونهای است كه فقط زبان پارسی باستان آن دارای 414 سطر است. در سنگ نگاره داریوش كه شش متر طول و 20/3 مترعرض دارد، تصویر داریوش به ارتفاع 78/1 متر در سمت چپ صحنه حجاری شده است.
وی تاج گنكره داری بر سر و پیراهن بلندی بر تن دارد، او دست راست را به علامت احترام بالا برده و در دست چپ كمانی را گرفته است.
در این صحنه داریوش پای چپش را بر روی سینه گئومات مغ نهادهاست. در پشت سر داریوش “وینده فرنه ” كمان دار و ” گئو بروه ” نیزه دار ایستادهاند كه از جمله هفت تنانیاند كه در براندازی گئومات شركت داشتند.
در زیر پای چپ داریوش گئومات مغ بر پشت خوابیده و به علامت التماس دست هایش را بالا برده است.
پشت سر او صف اسیران با گردنها و دست های از پشت بسته دیده میشود، در بالای سر هر یك از این اسیران و در زیر تنه گئومات مغ و بر روی دامن اسیر نام و نقش پادشاه شورشگر و جایی كه در آن شورش كرده ذكر شده است.
در بالای سر اسیران تصویر نمادینی از اهورامزدا در حال اهدای حلقه قدرت به داریوش حجاری شده و داریوش دست راستش را به نشانه نیایش اهورامزدا بلند كرده است.
در این نقش داریوش به معرفی خود و خاندانش میپردازد و در حقیقت با این نوشته مشروعیت خود را اعلام میكند، پس از آن شرح فتوحاتش را به خط میخی عیلامی در سمت راست سنگ نگاره و در مرحله بعد با خط میخی بابلی در سمت چپ سنگ نگاره حك میكند.
در مرحله نهایی در زیر نقوش برجسته شرح فتوحاتش را به خط میخی و به زبان فارسی باستان حك میكند.
سنگ تراشان هخامنشی در حال نوشتن خطوط بر سینه كوه بودند كه سكاها دوباره سر به شورش گذاشتند.
داریوش در سال 519 قبل از میلاد “سكونخا” شاه سكاها را شكست داد و این رویداد را بیدرنگ به سنگ نبشته اضافه كرد.
چون جایی برای اضافه كردن تصویر شاه سكایی باقی نمانده بود، داریوش دستور داد بخشی از متن عیلامی را پاك و آن را در سمت چپ قسمت پایین كنار متن فارسی باستان از نو حك كنند و به جای متن عیلامی تصویر “سكونخا” را حجاری كنند. در این سنگ نوشته داریوش ابتدا به معرفی خود و خاندانش میپردازد و سپس واقعه قتل گئومات مغ را كه پس از مرگ كمبوجیه سلطنت را غصب كرده بود شرح میدهد.
پس از آن به شرح جنگهایی كه بر ضد بزرگان و امرای یاغی كرده بود می پردازد و در خاتمه به هركس كه این كتیبه بزرگ را محو نماید، نفرین میكند.
سلام
جالب بود
دستت درد نکنه .
salam ali boud arezoum boud zaman hakhamaneshiya be doya miumadam na alan ke …
درود بر شما
هنوز هم دیر نشده میشه ایرانی بود بشرطی كه از خوی اعراب دور شد
سلام
یادمون کسانی که خوی ایرانی،آریایی ندارند این مطالب را دنال نمی کنند.
ما فرزندان وروش بزرگ هستیم.
سلام
یادمون باشه کسانی که خوی ایرانی،آریایی ندارند این مطالب را دنبال نمی کنند.
ما فرزندان کوروش بزرگ هستیم.(قبلی را سریع نوشتم 2 حرف تایپ نشده بود-اصلاح کردم-ببخشید)
با سلام و تبریک سال نو
مطالب ارزشمندی بود ولی متاسفانه مطلب مورد نظر خود را پیدا نکردم
من اطلاعاتی می خواهم در مورد قوانین دوره ماد ها عیلامی هخامنشی و ساسانیان.
اگر راهنمایی بفرمایید ممنون میشم.
با تشکر
Many many qulatiy points there.
متن کتیبه بیستون داریوش هخامنشی اینست: هنگامی که گنوماتا را کشتم، مردی به نام آسینه پسر اوپدرمه در عیلام شورش کرد. سپس تمام عیلامیان شوریدند و به آسینه پیوستند. آسینه را گرفتند و به نزد من آوردند، من او را کشتم… یک مرد بابلی به نام ندین تبیره پسر آینایره در بابل شورش کرد. تمام بابلیان با ندین تبیره همدست شدند. من خود به بابل رفتم و به خواست اورمزد، هم بابل و هم ندین تبیره را گرفتم و سپس ندین تبیره را در بابل کشتم… همان زمان که در بابل بودم این مردم علیه من شوریدند: پارس، عیلام، ماد،… مطالعه بیشتر »
ممنونم بابت مطالب مفیدی که قرار میدید!