کشف راز قضیه هندسی حک شده بر روی لوح سفالی ۳۷۰۰ ساله
قدیمی‌ترین نمونه یک قضیه هندسه کاربردی که روی لوحی سفالی متعلق به ۳۷۰۰ سال پیش حک شده بود، توسط دکتر دانیل منسفیلد، ریاضیدان استرالیایی کشف شد. این لوح که با نام «سی ۴۲۷» شناخته شده، نقشه‌ی یک ملک زمین را روی خود دارد و متعلق به دوره بابل باستان در سال‌های حد فاصل ۱۹۰۰ تا ۱۶۰۰ قبل از میلاد است. این لوح در اواخر قرن ۱۹ در عراق کنونی کشف شد و پیش از آن‌که این دانشمند استرالیایی از دانشگاه نیو‌ساوت‌ولز آن را در دست مطالعه قرار دهد، در موزه باستان‌شناسی استانبول نگهداری می‌شد.
دانیل منسفیلد و نورمن وایلدبرگر، اساتید ریاضی در دانشگاه نیو‌ساوت‌ولز، پیش از این لوح دیگری از بابل را به عنوان قدیمی‌ترین و دقیق‌ترین جدول مثلثاتی جهان شناسایی کرده بودند. بر روی آن لوح که «پلیمپتن ۳۲۲» نامیده می‌شود اصل سه‌گانه فیثاغورثی شرح داده شده بود.
استفاده از سه‌گانه فیثاغورثی برای تعیین مرز املاک
به گفته آقای منسفیلد، لوح گلی باستانی جدید و خط میخی و اشکال هندسی رویش یک قطعه زمین را نشان می‌دهند که برای فروش گذاشته شده است. در خط میخی با تورفتگی‌های گوه‌ای شکل مشخص مناطق باتلاقی مشخص شدهاند و همچنین یک خرمن‌کوب و یک برج نیز در مجاور زمین ترسیم شدهاند.
به گفته آقای منسفیلد: «مثل امروز که اگر بخواهید مرزهای ملک‌تان را مشخص کنید نقشه‌بردار با امکانات جی‌پی‌اس (GPS) می‌آید، در آن زمان نقشه‌بردارها از سه‌گانه فیثاغورثی استفاده می‌کردند.»
گرچه لوح بررسی شده «سی ۴۲۷» و همچنین لوح قبلی «پلیمپتن ۳۲۲» هر دو از سه گانه فیثاغورثی استفاده می‌کنند، با این حال قدمت آنان به بیش از ۱۰۰۰ سال قبل از حیات فیثاغورث ریاضیدان یونانی می‌رسد. دانیل منسفیلد می‌گوید: «وقتی شما به مرحله‌ای رسیده‌اید که سه‌گانه فیثاغورث را درک کرده‌اید، یعنی جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کرده‌اید به سطح خاصی از پیچیدگی ریاضی دست یافته است.»
روی لوح گلی مورد مطالعه قرار گرفته، ۳ عدد سه‌گانه فیثاغورثی وجود دارد که طبق قضیه فیاغورث در معادله مشهور a^2+b^2=c^2 صدق می‌کنند. این اعداد عبارتند از ۳، ۴ و ۵ ؛ همینطور ۸، ۱۵ و ۱۷ و در نهایت ۵، ۱۲ و ۱۳. به گفته باستان‌شناسان این لوح مربوط به دوره‌ای است که مالکیت زمین خصوصی افزایش یافته است و ریاضیات در حال توسعه بوده تا نیازهای زمانه را برطرف کند.
دانشمندان با این حال دقیقا نمی‌دانند که موارد استفاده این لوح گلی تنها به اندازه‌گیری محدود می‌شده یا مصارف دیگری نیز داشته است. نتایج تحقیقات تازه در نشریه بنیان‌های علم (Foundations of Science) منتشر شده است.
