آیا شخصیت سون تسو (Sun Tzu) واقعیت داشته است ؟

کتاب «هنر جنگ» قرن های متمادی به عنوان راهنمایی برجسته در مورد چگونگی رهبری و پیروزی در جنگ مورد احترام بوده است؛ پس چه کسی بهتر از «تسو»؛ یکی از رهبران نظامی چین باستان و جنگاوری که می دانست چطور بجنگد و چطور پیروز شود؟!

او همچنین می دانست که چگونه نظم و انظباط و روحیه جنگجویی را در سپاهیان خود زنده نگهدارد، چرا که داستان گردن زدن دو تن از مردان دربار که نزد پادشاه هم محبوبیت بسیار داشتند، فقط برای این که به دیگر درباریان نشان دهد هیچ کس از نظم و مجازات در امان نخواهد بود، را بسیار روایت کرده اند.

اما در حال حاضر، بسیاری گمان می برند که آیا اصلا «سون تسو»یی وجود داشته است؟! در حال حاضر تاریخ شناسان هیچ اطلاع دقیقی از چگونگی پیدایش کتاب «هنر جنگ» ندارند، جز این که از مقطعی در تاریخ، به صورت اتفاقی و معمولا بر تکه های به هم دوخته شده از نی خیزران، سر بر آورده و در دسترس نظامیان و تاریخ نویسانی که به آن نیاز داشتند قرار گرفته است!

هیچ سندی در دست نیست که «سون تسو» در آن، ادعای نوشتن این کتاب را کرده باشد و حتی داستان گردن زدن آن درباریان بیچاره هم فاقد سند تاریخی و به احتمال زیاد، افسانه پردازی است.

کاملا منطقی به نظر می رسد که «سون تسو» تنها یک نام ادبی باشد و نه یک شخصیت حقیقی؛ و محتویات کتاب «هنر جنگ»، عصاره درس ها، تجربیات، تئوری ها و استراتژی های نظامی نسل اندر نسل فرماندهان نظامی چین باستان باشد که در آن کتاب گرد هم آمده است.

مشخصا این که چگونه هنوز هزاران سال پس از پیدایش آن، در سرتاسر جهان مطالعه می شود و از آن آموزش می بینند، بیانگر این است که این کتاب یک «مشاور جامع جنگاوری» است، و خیلی بعید است که تنها از سلول های خاکستری یک نابغه بی رحم نظامی نشأت گرفته باشد!

* اِرل (Earl): یکی از عناوین نجیب زادگان انگلیس است که مقامی بالاتر از یک «ویسکونت» (Viscount) و پایین تر از یک مارکوئس (Marquess) دارد.