معبد داش کسن

داشکسن
داستان امروز ماجرایی از هنر دوران ایلخانیان است که از دوران‌های شاخص هنر اسلامی در ایران و آسیای مرکزی به‌شمار می‌رود. بعد از حملات وحشیانه مغول ها به ایران و بین النهرین، هنر ایلخانی روح تازه ای را بر جان سرزمین خسته ایران دمید.
در این دوره کتاب‌هایی ادبی مثل کلیله و دمنه٬ شاهنامه فردوسی و مانند آنها را بارها رونویسی شد. همین آثار باعث ایجاد نقاشی‌هایی شد که روشنگر شیوه نقاشی این دوره ‌است. تاثیر آشکار نقاشی چینی و وارد شدن عناصر تصویری چینی در آثار هنری ایران از نکات مهم در این عهد بود. این عناصر در نقاشیهای عهد ایلخانی به خوبی هویداست.

داشکسن
در زمان ایلخانان، به فرمان محمد خدابنده ملقب به سلطان الجایتو، سنگ تراشان و هنر مندانی از سرزمین چین به ایران فراخوانده شدند تا یکی از ظریف ترین سنگ تراشیس های دوران ایلخانی را در زنجان ایجاد کنند. شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه، با پشتکار الجای خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد، ولی به پایان نرسید.

ورودی معبد داشکسن
ناحیه داش کسن در جنوب شرقی قریه ی “ویر” در سینه کش ارتفاعات محلی سلطانیه زنجان واقع شده است. این معبد در سنگ کوه با ابزار فلزی در دوران اسلامی تراشیده شده است. معبد داش کسن یکی از بی نظیرترین معابد سنگی ایران است؛ معبدی با طرح اژدها که وقتی گردشگران آن را می بینند تصور می کنند با معبدی چینی روبرو هستند. جالب است بدانید عبارت “داش کسن” به معنای “سنگ بُریده شده” است.

سنگ بریده اژدها
به عقیده آقای میرفتاح، حفار و کاوشگر این معبد، هنرمندِ سنگ تراش، حجاری بسیار زیبایی را در این معبد ارائه داده است که به زمان ایلخانان مغول تعلق دارد. اسلیمی های زیبا و دو اژدهای محافظ و مقرنس های چشم نواز و قاب بندی های دقیق این هنرمند سنگ تراش جلوه باشکوهی را به معبد بخشیده است.

سنگ بریده اژدها-2
در مجموعه داش کسن، سه غار نسبتا عمیق در دل کوه کنده شده است که کنده کاری های زیبایی دارند. از نقش های این کنده کاری ها، می توان به دو تصویر اژدها که در مقابل یکدیگر به شکل قرینه حک شده اند. در ساخت این معبد، همواره پیروزی از تقارن طولی مد نظر بوده و این تقارن در کلیه بخش های معبد به چشم می خورد. بنابراین، محوطه تاریخی داش کسن را می توان در ردیف آرامگاه های دوره ایلخانی نیز طبقه بندی کرد.
ظهور و پیدایش این معبد صخره ای را می توان با توجه به شکل معماری (چلیپایی) آن و وجود فضاهایی مانند مهرابه های مهرپرستان به سده های اول و دوم میلادی بازگرداند و از سوی دیگر نحوه پرداخت نقوش آن متاثر است از اوضاع اجتماعی ایران قرن هشتم قمری، نقوش حجازی شده اژدها، طرح های گیاهی، ردیفی از بن نگاره ها روی گلدان هایی در دو سوی طاق هلالی که در دهه ها و سده های بعد، این شیوه تزئینی را بر گرداگرد ایوان های مساجد می بینیم، همراه با محرابی هایی با تزئینات مقرنسی، آمیزه ای از هنر ایران و چین را با مفهوم و محتوایی دیگر به وجود آورده است.

گلدان معبد داشکسن
در شهر زنجان مجموعه فرهنگی- تاریخی سلطانیه شامل معبد تاریخی داش کسن، دشت سلطانیه و بنای تاریخی آرامگاه سلطان محمد خدابنده، شهر قدیم سلطانیه با گنبد رفیع آن، آرامگاه چلبی اوغلو و آرامگاه ملاحسن کاشی، می باشد.

عضویت
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد درون خطی
دیدن تمامی دیدگاه ها