پیکر تراشی در ایران باستان
در ایران باستان نخستین پیکره ها بر مبنای اعتقاد بنیادین به باروری و پرستش طبیعت , به شکل نمونه های کوچک زنان باردار و جانوران نمود یافت . این پیکره ها از گل رس ساخته می شد .
مجسمه هایی که در لرستان در دوره پیش از تمدن ماد ساخته می شد چندان هنرمندانه نبود . بینی بزرگ و راست در میان صورت , چشمان فرو رفته و ریشی چون گردنبند بدور صورت .
اما با رشد شهر نشینی ( از ۴۰۰۰ سال ق.م ) پیکر تراشی رشد کرد . کشف ظروفی به شکل جانورانی چون پرنده , قورباغه , خوک و میمون در شوش که از سنگ مرمر تراشیده شده اند مبین این ادعاست .
یکی دیگر از نقوش مورد علاقه ایلامی ها غول های ترکیبی از حیوان و انسان یا حیوان و حیوان بوده . مردانی با منقار و چنگال و بال کرکس , مردانی با شاخ بز کوهی و یا شیری با سر و بال عقاب .
نقش برجسته روی کاشی لعاب دار , شیر بال دار با شاخ , از شوش
ایلامی ها در پیکر تراشی سه بعدی نیز مهارت داشتند . سرهای تراشیده از سنگ که از گورهای شوش بدست امده نمونه هایی عالی از این هنر را نشان میدهد . در دوره هخامنشی کهن ترین نقش برجسته در وصف سلطنت داریوش صحنه پیروزی اوست که بر بدنه کوه بیستون کنده کاری شده است .
ابوالهول با سر ادمی و تنه شیر بال دار , شیر در حالت حمله به گاو نر , خدمتکاران مادی و پارسی , حلقه های بال دار و طرح های تزیینی و … که در شوش و تخت جمشید بدست امده همه از هنر های دوره هخامنشی است .
هنر پیکر تراشی با مواد گچی در دوران پارتیان ایجاد شده و پس از چندی مواد گچی جای گل پخته را گرفت . در این دوره نقاشی با گچ بری در هم آمیختند .
منبع :
کتاب اشنایی با میراث فرهنگی , هنرهای سنتی و صنایع دستی نوشته شده توسط ارژنگ ربیعی
