مذهب هخامنشیان

الواح و اثار موجود عصر هخامنشیان حکایت از این دارد که مذهب غالب این عصر آئین زرتشت یا تعالیم مشابه آن بوده است . در عین حال همین الواح و کتیبه ها نشان مى دهند که مذهب مهرپرستى نیز رایج بوده است .

در یکى از کتیبه ها اردشیر دوم مى گوید: من صورت مهر و ناهید را مى سازم و در این ساختمان قرار مى دهم . و این خود با تعالیم زرتشت که ساختن صورت خدا یا خدایان را حرام مى دانست ، منافات دارد. بنابراین ، دین غالب آن روزگار همین ((میترائیسم ))آریائى بوده است .

برخى محققان معتقدند که ایرانیان از دیرباز ((ناهید)) (را مى پرستیده اند، بنابراین مذهب عصر هخامنشى هر چه بوده ک با پرستش ((ناهید)) تعارض ‍ نداشته است . دلیل دیگر بر ((مذهب مهرپرستى )) در عصر هخامنشى ، شیوه دفن اموات است که با آئین زرتشت منافات داشته است .

در آئین زرتشت مردگان را دفن نمى کردند، بلکه آنان را در قلعه خاموشان مى گذاردند تا پرندگان از جسد بهره برند علت اینکه مردگان را دفن نمى کنند، احترام و قداستى است که زمین نزد زرتشتیان داشته است . آلوده کردن زمین از گناهان کبیره بوده است . حال انکه در عصر هخامنشى مردگان را دفن مى کرده اند و شاهان این سلسله ارامگاه خانوادگى داشته اند.

از طرفى دیگر ایرانیان در آن عصر، علاوه بر پرستش اهورا مزدا، چهار عنصر دیگر را مى پرستیده اند: ۱ نور آفتاب و ماه ، ۲ آب ، ۳ خاک ، ۴ باد. بنابراین مى توان فهمید که در عصر هخامنشى آزادى مذهبى وجود داشته و هر کس ‍ هر مذهبى را که مى خواسته ، عامل بوده است .

پادشاهان این سلسله در امور مذهب با رعایا هماهنگى داشته اند. ((کوروش ))، رب النوع بزرگ بابل (مردوک ) را مى پرستید. ((داریوش )) در نوروز هر سال هیکل رب النوع مذکور را دست مى گرفت . وقتى ((داریوش )) به مصر تاخت ، به عقاید مذهبى مردم آن دیار احترام گذاشت و خود در مراسم عبادى آنان شرکت کرد. روى سکه هاى عصر ((اردشیر دوم ))، ((آپلن )) رب النوع یونانى و نام رب النوع فنیقیها (بعل ) حک شده است .

روحانیون ایران باستان قبل از زرتشت ؛

در ایران باستان متولیان رسمى ادیان و مذاهب قبل از زرتشت را مغ مى گفتند. مغ ‌ها عامل رواج جادوگرى در جامعه ایرانى بودند. آنان فن جادوگرى را از بابلیها و کلدانیها آم وختند. هرودت مى گوید: مغ ‌ها طایفه اى از طوایف ششگانه قوم ماد بوده اند.

این مغ ‌ها بودند که مذهب را به خرافات و جادوگرى و… آلودند. پادشاهان ماد در اقتدار مغ ‌ها و سلطه آنان کوشیدند. نفوذ و پایگاه اجتماعى مغ ‌ها به حدى بود که پس از انقراض ‍ سلسله مادها، باز هم این صنف روحانى همچنان مقترد بود. ((میان مغ ‌هاى ایرانى و کلدانى فرق است ، مغهاى ایرانى به تعالیم زرتشت آشنائى کامل داشتند…))