شیوه معماری مادها
مادها با شیوه معماری شهرسازی عظیم آشنا بودند.در این دوره ستون نقش مهمی در معماری داشت . ازآنجا که بنای مادی سالمی شناسایی نشده برای بررسی هنر معماری مادی به بررسی گور دخمه های آنان میپردازیم که بسیار فراوان است.
این گور دخمه ها ایوان دار هستند و با ستون تزیین شده اند. تراشهایی که بر روی ستونها و داخل دخمه ها داده شده، روش تزیین بر روی دیوار و ستونهای چوبی را به ما بازگو میکند. هرودوت تاریخ نگار یونانی در مورد معماری شهر مادی هگمتانه نوشته است :در هگمتانه پایتخت ماد اصول شهر سازی رعایت شده است.
در این شهر کاخ شاهی به وضعی عجیب و مستحکم به صورت هفت قلعه ساخته شده است که هرقلعه درون قلعه دیگر قرار گرفته است و کنگره های هفت گانه از بیرون به درون به رنگهای سفید ، سیاه ،ارغوانی ،آبی ،سرخ ،نارنجی ،سیمین ، زرین و…….میباشد.کاخی بلند و مستحکم برای شاه و خزانه در مرکز قرار دارد
از جمله آثار معماری مادها می توان به تپه هگمتانه – تپه ،نوشیجان، – گودین تپه کنگاور، – گور دخمه های مادی مانند فخریکا در مهاباد ،فرهاد و شیرین در کرمانشاه ،داوود دختر در فهلیان فارس وشهر مادی اندرکش اشاره کرد .
از خانه های مردم عادی نمونه ای به دست باستان شناسان نرسیده است. احتمالا مادها بناهایشان را از خشت و چوب میساختند و آثار آن بر اثر فرسایش از بین رفته است. اطلاعاتی که داریم بر این اساس است که خانه هایشان دارای یک ایوان ورودی با پایه های چوبی بود.
با یک در کوچک به یک اتاق قایم الزاویه میرسیدند که شامل دو بخش در طرفین یکی برار انبار و دیگری برای آشپزی بود. درون خانه ها سکوی گلی میساختند. نمونه این خانه ها در منطقه آذربایجان و ساوه دیده میشود.
شهرهای مادی دارای دو بخش بودند. الانی دننونی نام منطقه مرکزی شهر بود که دژ مستحکمی داشت و اطراف آن منطقه مسکونی مردم عادی بود که الانی سهروتی نام داشت. دژ مرکزی معمولا دارای چند دیوار بود و در فواصل معین برجهای دیده بانی با کنگره هایی برای تیر اندازی داشتند. حصار بیرونی از سنگ و حصارهای درونی دایره مانند از خشت ساخته میشدند.
یک خانه امروزی در منطقه نیر اردبیل با سبک معماری مشابه آنچه در دوره ماد ساخته میشد: ستونهای چوبی، دیوارهای خشتی، سقف با شاخه های درختان
