باربد، رامشگر و موسیقی دان بزرگ عهد خسرو پرویز
باربد یکی از نامورترین هنرمندان ایران است که به شهرتی افسانه ای دست یافته و در متون حماسی و غنایی ایران با جلوه ای خاص مطرح شده است. فردوسی داستان جلوه گری او را در صحنه هنر ایران زمین چنین بازگو میکند در بیست و هشتمین سال پادشاهی خسرو پرویز خنیاگری به نام باربد به درگاه شاه ایران خسرو پرویز آمد و هنر نمایی کرد.
اما «سرکش» خنیاگر دربار به باربد رشک برد و سالاربار شاه را درهم و دینار داد باربد را به درگاه راه ندهد باربد چاره ای اندیشید و به باغ شاه رفت و با باغبان او دوستی گرفت و چون خسروپرویز بدان باغ آمد تا دو هفته را در شادی بگذراند، باربد جامه های سبز پوشید و با بربط و رود خویش، بر سروی بزرگ و انبوه رفت و در آن نهان گشت و چون شاه به بزم نشست و شراب نوشید و شب فرا رسید، باربد:
سرودی به آواز خوش برکشید
که اکنون تو خوانیش داد آفرید
بزم نشینان شگفت زده شدند و شاه کسان به جست و جوی نغمه سرا فرستاد، اما او را نیافتند، پس باربد دستان پیکار کرده و سبز در سبزه را بنواخت و بار دیگر شاه به جست و جوی وی فرمان داد ولی باز هم او را نیافتند تا آنکه شاه فرمان داد که بجویید در باغ تا این کجاست همه باغ و گلشن، چپ و دست راست دهان و برش پر ز گوهر کنیم بر این رودسازانش مهتر کنیم باربد، چون این سخن بشنید از نهانگاه بیرون آمد و به نزد شاه رفت و داستان خود را بازگفت و شاه او را میر رامشگران ساخت و دهانش را پر از در خوشاب کرد و بدین ترتیب باربد سالها در خدمت خسرو پرویز بود و سرانجام به دلیلی نامعلوم، به زادگاه خویش بازگشت.
ارتباط باربد با دربار و خسرو پرویز
باربد نزد خسرو پرویز بسیار محبوب بود و افسانه های بسیاری درباره این موضوع وجود دارد از جمله به گفتهٔ خواجه نظام الملک طوسی، روزی باربد به ملاقات یکی از درباریان رفت که به دستور خسرو برای مدتی در زندان بود. او به صورت کنایه‌ای شاهنشاه را برای این کار سرزنش کرد و همین سخن کافی بود تا آن فرد آزاد شود.معروف ترین افسانه درباره خسرو و باربد ماجرای مرگ اسب خسرو است که چون اسب معروف خسرو که «شبدیز» نام داشت و خسرو دلبستگی بسیار به آن داشت مرد، درباریان از رساندن این خبر از جان خود می ترسیدند و به وی متوسل شدند که به اشاره و کنایه ای در ضمن آواز این خبر را به خسرو بگوید.
اسامی پرده هایی که وی ساخته است و آنها را به اسم پرده های خسروانی یا سرودهای خسروانی می نامند در کتاب های ایران ضبط شده. از میان این نوازندگان و سازندگان دوره ساسانی باربد از همه معروف تر است و او را بزرگ ترین استاد موسیقی در ایران دانسته اند و گویند رأی او سایر استادان را حکم قانون داشته و ۳۶۰ آهنگ موسیقی ساخته است که اساس موسیقی ایران امروز همان است و آن ۳۶۰ آهنگ برای آن بود که در سال مکرر نشود و هر روز آهنگی مخصوص به خود داشته باشد و در این میان آهنگ معروف به دستگاه شاهی از همه بهتر و متداول تر بوده است ولی ظاهرا باربد مخترع و بانی موسیقی ایران نبوده و شاید اول کسی بوده است که موسیقی را ترتیب داده و تدوین کرده و برای هر آهنگی اسمی گذاشته است.
