تاریخ تمدن گوتیان
در طی سال‌های ۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ پیش از میلاد، واژهای گوتی یا کوتی مفهوم داشتند. آن‌ها افرادی بودند که در مناطق شرقی و شمال قربی لولوبیان سکنی گزیده بودند. البته به استناد برخی از پژوهش‌های باستانی، آنان در آذربایجان فعلی، کرمانشاه و کردستان نیز حضور داشتند.
اصلاح گوتی یا کوتی
پس از گذشت مدتی اصطلاح کوتی یا گوتی برای افرادی که در شمال و شرق بابل زندگی می‌کردند نیز گفته شد. لذا شاید استفاده از این اصطلاح به حوزه جغرافیایی خاصی اشاره نکند. در شرق لولوبیان ، گوتیان زندگی می‌کردند و لذا اجداد کردها، گوتیان نیز می‌توانند باشند.
همه اورارتوییان و مردم ماننا و ماد در هزاره اول قبل از میلاد، را گوتی می‌نامیدند. گاهی در کتیبه‌های سارگن دوم، مادهای ایرانی زبان از گوتیان مشخص و ممتاز گشته‌اند. گوتیان در قرن بیست و سوم قبل از میلاد و زمان سلطنت پادشاه اکد، در صحنه تاریخ پدید می‌آیند.
طبق روایات بعدی اکدی، ظاهراً در اواخر سلطنت خویش ناگزیر با گوتیان جنگید و در ضمن پیکار با ایشان از پای درآمد. مسلماً گوتیان در آن زمان سطح تکامل نیروهای تولیدی شان نسبتاً پست بود و ظاهراً در دوره بدوی زراعت و محتملاً، مادرشاهی و تمدن و فرهنگ عهد سفال ملون می‌زیستند و معلوم نیست که مع‌هذا چگونه توانستند لشکریانی را که به ظن اقوی از آن مقتدرترین دولت آن زمان بودند، تارومار کنند؟
چیزی که در این پدیده شگفتی برانگیزد وجود ندارد، زیرا با وجود این که ناحیه میاندورود به سبب حاصلخیزی فوق‌العاده خاک خویش در طریق تکامل جامعه طبقاتی گام‌های سریع برداشته بود، با این حال هنوز دوره اولیه مفرغ را می‌گذراند و لشکریان اکد که اکثراً از داوطلبان بوده سلاح شان بسیار بدوی بود کلاهخود مسین، کمان و تبرزین و بس. چنین اسلحه‌ای بر سلاح‌های گوتیان چندان امتیازی نداشت.
زبان گوتی
دو زبان‌شناس پژوهش‌های برجسته به نام‌های تاماز گامکرلیدزه و ویاچسلاو ایوانف، زبان گوتی‌ها به گروه زبان‌های هندواروپایی تعلق داشته است. دانشمند زبان‌شناس برجسته آمریکایی والتر هنینگ پژوهش‌های بسیاری را در رابطه با گروه‌های زبان تخاری داشته‌است، نام گوتی را با نام کوچا یکی از شهرهای تخاری مقایسه کرد.
کوچا شهری در حوضه تاریم بوده که امروزه در سین کیانگ فعلی در شمال غرب چین واقع می‌باشد و مسکن قبایل هندواروپایی در سده دوم پیش از میلاد زبان یوئه چی بوده‌است. گروهی از مردمان ایرانی امروزه در منطقه حوضه تاریم تبار موسوم به تاجیک‌های چین که گویشور زبان‌های ایرانی شرقی چون زبان سریکالی و زبان وخی هستند و همچنین دسته‌هایی از ترکان اویغور زندگی می‌کنند.
