لباس زنان در میانه‌های دوره قاجار چرا و چگونه تغییر کرد؟
لباس‌های زنان اندرون نیز در دوره ناصرالدین شاه دگرگونی‌هایی از سرگذراندند. آنگونه که منابع تاریخی روایت کرده‌اند ناصرالدین شاه پس از حضور در فرنگ و دیدن بالرین‌ها، لباس آن‌ها را پسندید و دستور داد زن‌های حرم‌سرا دامن‌هایشان را کوتاه کنند. مد لباس خانم‌های شهری هم که از اندرون سرچشمه می‌گرفت، بنابراین در آغاز میان زن‌های اعیان و اشراف رواج یافت. عکس‌های زنان دوره ناصری به روشنی نشان می‌دهند دامن زن‌ها کوتاه شده و نیم‌تنه‌ای بر جای ارخالق نشسته که با آستین شمشیری ساده و یقه عربی بسته برای پوشاندن بالاتنه به کار می‌رفته است. این نیم‌تنه به گفته فوریه، پزشک اروپایی دوره قاجار به اندازه‌ای بود که به هر تکان مختصر، بخشی از بدن نمایان می‌شد. دامن‌ها کوتاه شد و تا سر زانو رسید اما بسیار گشاد و پرچین بود و در آن‌ها فنرهایی جای می‌دادند یا زیردامنی آهارزده می‌پوشیدند تا چتری بایستد. زن‌های دربار همچنین جوراب ساق‌کوتاه سفید می‌پوشیدند و ساق‌هایشان بدین‌ترتیب تا بالای زانو نمایان می‌شد. کفش‌ها هم گونه‌ای گالش فرنگی بود که زن‌های دوره ناصری به جای گالش‌های ایرانی می‌پوشیدند. خانم‌ها همچنین در آرایش‌شان برخلاف دوره‌های پیشین از جواهرات و سنگ‌های قیمتی، بهره زیاد می‌گرفتند.
این‌ها نشانه‌هایی از دگرگونی‌های بود که در میانه‌های دوره قاجار، چند سال پیش از رخداد انقلاب مشروطیت، جامعه ایران را در آستانه ورود به مرحله‌ای تازه به ویژه از جنبه اجتماعی در زمینه زندگی زنان مهیا می‌کرد.
سیده‌مریم عاملی رضایی؛ نویسنده و پژوهشگر حوزه تاریخ زنان
