دیدگاه مورخان گوناگون درباره کریم خان زند موسس سلسله زندیه

… اگر بتوان به شاهی لقب «کبیر» داد، حتمأ کریم خان است. به طوری که کارهای او، امروز هم حدود سال ۱۲۰۲ ه ق ده سال بعد از مرگ کریم خان شاهد این مدعاست ..

(ویلیام فرانکلین، سیاح انگلیسی)

… کریم خان، شاه بزرگی نبود. در بارش شکوه و جلالی نداشت و موفق به فتوحات بزرگی نگردید، اما باید قبول کرد که او به نحوی بسیار عالی حکومت می کرد ..

(سرجان ملکم)

… حکومت این شخص را می توان پدیده ای استثنایی در تاریخ ایران به شمار آورد. برای او خوشبختی مردم بالاتر از همه چیز بود … برای رفتار نرمی که وکیل داشت، به حق باید او را ستود .

(ادوارد اسکارت وارینگ جهانگرد اروپایی)

… گمان نمیکنم از آغاز جهان، که این همه شهریاران آمده اند. هیچ یک را چنین خوی نیک بوده باشد …

(جلال الدین میرزا قاجار مولف نامه خسروان)

… کد خدای جهان بود، نه دارای کیهان دیوان …

(عبدالرزاق بیگ دنبلی)

… پس از پطر کبیر و نادرشاه افشار، هیچ یک از سلاطین و متأخرین به حسب برز و بالا و یال و کوپال و ضخامت جثه و عظمت پیکر با وی برابر نبودند ..

(رضاقلی خان هدایت)

… در عرض بیست و پنج شش سالی که در خدمت وکیل بودیم، از او مطلقا تعریف شجاعت، و آنکه در فلان معرکه چنان کردم و در آنجا چه قسم معارضه کردم و شمشیر چه، و اسب چه و …. با وصف آنکه شجاعت کامل داشت و دیده بودیم، به خدا قسم که نشنیدیم.

(میرزا محمد، کلانتر فارس)

هرگز درصدد آن نیستم که کریم خان را شخصیتی افسانه ای ببخشم ولی یک نکته قابل توجه است و آن این که کریم خان فهمیده بود که مردم ندارند و دیگر از هستی ساقط شده اند و به همین جهت بر آنان رحمت آورد و سعی کرد که دوران حکومت او مرهمی بر جراحات سی چهل ساله ی مردم ستمدیده ایران باشد و این مطلب قبل از او سابقه نداشت.

(عبدالحسین نوایی)