جنگ جهانی اول
جنگ جهانی اول یک نبرد جهانی بود که از سال ۱۹۱۴ آغاز شد. در جنگ جهانی اول برای نخستین بار، بگونه انبوه مناطق غیرنظامی بمباران هوایی شدند و نیز برای نخستین بار در این سده کشتار غیرنظامیان در ابعادی گسترده در طول جنگ رخ داد. جنگ جهانی اول از برجسته‌ترین رخدادهای تاریخ بشر است و بگونه مستقیم و غیرمستقیم نقش بزرگی در تعیین تاریخ سده بیستم داشته‌است.
جنگ جهانی اول
جنگ جهانی اول (اوت ۱۹۱۴ – نوامبر ۱۹۱۸)، نخستین نزاع بزرگ بین المللی در قرن بیستم به شمار می رود. در ماه اوت ۱۹۱۴ م جنگ عظیمی در اروپا بین آلمان، رهبر دول محور، و نیروهای متفقین به رهبری فرانسه و بریتانیا درگرفت. هیچ یک از دو طرف نتوانستند به پیروزی کامل دست یابند و جنگ جهانی اول تا چهار سال بطول انجامید. پیش از پیروزی متفقین در نوامبر ۱۹۱۸ حدود ۱۰ میلیون نفر کشته شدند.
نیروهای متحد و نیروهای مرکزی در جنگ جهانی اول
طی جنگ جهانی اول، نیروهای متحد- بریتانیا، فرانسه، صربستان و امپراتوری روسیه که بعدها ایتالیا، یونان، پرتغال، رومانی و ایالات متحده هم به آنها پیوستند با نیروهای مرکزی، یعنی آلمان و اتریش– مجارستان (که بعدها ترکیه عثمانی و بلغارستان هم به آنها ملحق شدند) جنگیدند.
دلایل شروع جنگ جهانی اول
جنگ جهانی اول یک نبرد جهانی بود که از سال ۱۹۱۴ آغاز شد
از دلایل آغاز جنگ جهانی اول می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- رقابت اتریش و روسیه در بالکان یکی از علل آغاز جنگ جهانی اول می باشد.
۲- از دیگر دلایل شروع جنگ جهانی اول، اختلاف بین فرانسه و آلمان از سال ۱۸۷۰ دربارهٔ آلزاس ولرن می باشد.
۳- علل دیگر آغاز جنگ جهانی اول، رقابت اقتصادی و دریایی بین آلمان و انگلیس است.
اما بهانهٔ اصلی شروع جنگ جهانی اول این بود که آرشیدوک فرانتس فردیناند ولیعهد امپراتوری اتریش – مجارستان به دست یک ناسیونالیست صرب به نام پرنزیب در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴ در سارایوو بوسنی به قتل رسید و اتریش ادعا کرد صربستان در این کار دخالت داشته و تقاضا نمود تحقیقاتی با شرکت نمایندگان اتریش صورت پذیرد که دولت صربستان تحقیقات را قبول نمود ولی با حضور نمایندگان خارجی مخالفت کرد.
دولت اتریش به صربستان اعلان جنگ داد و روسیه بسیج عمومی اعلام کرد و آلمان هم به حمایت از اتریش به روسیه و فرانسه اعلان جنگ داد. قوای آلمان به بلژیک حمله کرد و این اقدام یعنی حمله به یک کشور بی‌طرف موجب دخالت انگلیس در جنگ شد.
جنگ جهانی اول چگونه اتفاق افتاد؟
رقابت اتریش و روسیه در بالکان یکی از علل آغاز جنگ جهانی اول می باشد
در روز ۲۸ ژوییه سال ۱۹۱۴ میلادی امپراتوری اتریش – مجارستان به کشور صربستان اعلان جنگ داد، جنگی که جنگ بزرگ نام گرفت و به جنگ جهانی اول تبدیل شد. در فردای آن روز روسیه به امپراتوری اتریش – مجارستان اعلان جنگ داده و امپراتوری آلمان فورا به روسیه هشداری می دهد اگر اعلان جنگ را پس نگیرد، آلمان به نوبه خود وارد جنگ خواهد شد.
روسیه تزاری پیشنهاد آلمان را رد می کند و آلمان نیز به نوبه خود در روز اول اوت به روسیه اعلان جنگ می دهد. فرانسه در همان روز اعلام بسیج عمومی می کند و در روز ۳ اوت سال ۱۹۱۴ میلادی امپراتور آلمان، گیوم دوم به فرانسه اعلان جنگ داده و نیروهای ارتش آلمان وارد خاک بلژیک می شوند. امپراتوری بریتانیا در روز ۴ اوت به آلمان اولیتماتوم می دهد که بی طرفی بلژیک را رعایت کند.
آلمان اولتیماتوم بریتانیا را رد کرده و در همان روز بریتانیا به نوبه خود به آلمان اعلان جنگ می دهد. سپس فرانسه و بریتانیا به ترتیب در روزهای ۱۱ و ۱۲ اوت به امپراتوری اتریش – مجارستان اعلان جنگ می دهند. ظرف ۲ هفته آتش جنگ بخش اعظم اروپا را فرا می گیرد.
جنگ جهانی اول ناشی از رقابت هایی بود که از ۵۰ سال پیش از آغاز این جنگ، قاره اروپا را از هم پاشیده بودند. رقابت های سرزمینی و استعماری موجب شدند تا کشورهای اروپایی در مقابل یکدیگر در جنگ جهانی اول صف آرایی کنند.
جنگ جهانی اول چهار سال به طول انجامید
قتل آرشیدوک فردیناند ولیعهد امپراتوری اتریش – مجارستان و همسرش در شهر سارایوو به دست یک صرب در روز ۲۸ ژوئن سال ۱۹۱۴ میلادی بهانه آغازین جنگ جهانی اول بود. امپراتوری های اروپای مرکزی، آلمان، اتریش – مجارستان و عثمانی به همراه بلغارستان در مقابل امپراتوری روسیه، امپراتوری بریتانیا و جمهوری فرانسه به همراه ایتالیا قرار می گیرند.
با ورود ژاپن به جنگ و به ویژه ایالات متحده در سال ۱۹۱۷ میلادی جنگ واقعا ابعاد جهانی می یابد. تصور یک جنگ کوتاه مدت از همان پاییز سال ۱۹۱۴ میلادی با ناکامی تهاجم های بزرگ در جبهه های غربی و شرقی رنگ می بازد. در مجموع ۳۵ کشور جهان درگیر جنگ جهانی اول، این جنگ خانمانسوز و بی رحمانه می شوند. جنگ جهانی اول یک جنگ مدرن با استفاده از سلاح های جدید مرگبار، تاکتیک های نوین جنگی بود که دادن تلفات در آن برای طرفین اهمیتی نداشت، بلکه هدف فقط شکست دشمن بود. در جنگ جهانی اول قاره اروپا به آتش و خون کشیده می شود. دامنه جنگ حتی به مستعمرات به ویژه در آفریقا نیز گسترش می یابد. با ورود ژاپن و آمریکا به صحنه نبرد، جنگ ابعادی واقعا جهانی پیدا می کند.
پس از ۴ سال جنگ بی رحمانه سرانجام در روز ۱۱ نوامبر سال ۱۹۱۸ میلادی با تسلیم آلمان جنگ جهانی اول خاتمه می یابد. در پایان جنگ جهانی اول نقشه اروپا کاملا دگرگون می شود.
تلفات جنگ جهانی اول
در جنگ جهانی اول حدود ۲۱ میلیون نفر زخمی شدند
جنگ جهانی اول یکی از ویرانگرترین جنگ های تاریخ مدرن است. تقریباً ۱۰ میلیون سرباز در جنگ جهانی اول جان سپردند. رقمی که بسیار بیشتر از تلفات نظامی کل جنگ های صد سال پیش از آن بود. اگرچه آمار دقیق تلفات در جنگ جهانی اول را به دشواری می توان معین کرد، اما حدود ۲۱ میلیون نفر در این جنگ زخمی شدند.
تلفات عظیم در تمام طرفین درگیر در جنگ جهانی اول، تا حدودی در اثر ارائه سلاح های جدید، مانند مسلسل و استفاده از گازهای سمی و همچنین شکست رهبران نظامی در تطیبق دادن تاکتیک های خود با ماهیت جنگی بود که به طرزی فزاینده مکانیزه شده بود.
سیاست نبرد فرسایشی در جنگ جهانی اول بویژه در جبهه غرب، به از دست رفتن جان صدها هزار سرباز انجامید. در ۱ ژوئیه ۱۹۱۶، زمانی که سنگین ترین تلفات انسانی طی یک روز صورت پذیرفت، ارتش بریتانیا فقط در سومه بیش از ۵۷ هزار نفر تلفات داد.
در جنگ جهانی اول آلمان و روسیه بیشترین تعداد تلفات انسانی نظامی را متحمل شدند. فرانسه شانزده درصد از نیروهای بسیج شده خود را در جنگ جهانی اول از دست داد که بیشترین میزان تلفات نسبت به تعداد سرباز به کار گرفته شده به شمار می رفت.
حدود ۱۳ میلیون نفر از غیرنظامیان درجنگ جهانی اول جان خود را از دست دادند
اگرچه هیچ یک از مؤسسه های رسمی تعداد دقیق تلفات غیرنظامیان در جنگ جهانی اول را ثبت نکردند، اما محققان می گویند که حدود ۱۳ میلیون نفر از غیرنظامیان به طور مستقیم یا غیرمستقیم در اثر جنگ جهانی اول جان خود را از دست دادند.
میزان تلفات نظامیان و غیرنظامیان در پایان جنگ جهانی اول با شیوع “آنفلوآنزای اسپانیایی” که مهلک ترین اپیدمی آنفلوآنزا در تاریخ به شمار می رود، به شدت افزایش یافت. در اثر جنگ جهانی اول، میلیون ها نفر از خانه هایشان در اروپا و آسیای صغیر آواره یا بی خانمان شدند. تلفات مالی و صنعتی بویژه در فرانسه و بلژیک یعنی جایی که نبردها سنگین تر از سایر نقاط بود فاجعه آمیز بود.
جنگ جهانی اول منجر به نابودی ۴ امپراتوری روسیه، آلمان، اتریش – مجارستان و عثمانی می گردد و کشورهای جدیدی از بطن امپراتوری های منقرض شده، تاسیس شده و یا دوباره احیا می شوند.
