معبد مهر مرجوی
آیین مهر یکی از قدیمی ترین ادیان ایرانی است که پیش از زرتشت و حتی پس از آن رواج داشته است. ایزد بزرگ آنان میترا نامیده می‌شد. این دین که پیش از آئین زرتشت در فلات ایران رواج داشت و رگه هایی از آن وارد آییئن مزدایی شد، بر اساس نوعی از عرفان، رمزو رموز و آیین های باستانی بنا شده بود. مراسم دینی دین مهرپرستی در «مهرابه ها» یا «مهراب» هایی که در غار بنا شده بود، انجام می یافت.مهر در زبان فارسی باستان به صورت میترا و در زبان اوستایی به صورت میثره تلفظ می شد.
امروزه چندین مهرابه در ایران و سایر کشور‌های جهان یافت شده است که یکی از آنها نیایشگاه مهر ورجوی مراغه است. روستای ورجوی در ۶ کیلومتری جنوب شرقی مراغه واقع شده است و در ۲۰۰ متری جنوب غربی روستای فوق گورستان بزرگ و قدیمی با سنگ‌های قبر متعلق به قرن دهم هجری وجود دارد و در آن بک بنا ایجاد شده است. این بنا یک معبد بزرگ است که متعلق به پیروان آیین مهر است. غار مهری در مراغه یکی از قدیمی ترین غارها و مهرابه ها است که تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد.
مهرپرستان این نیایشگاه را در زمان اشکانیان(۲۴۸-۲۲۴ پیش از میلاد) با بٌرش یک خَرسنگ و ساختن یک ورودی با پهنای ۵.۴۰ متر ساخته‌لند. یک پشته‌ی شیب‌دار به یک راه‌روی زیرزمینی می‌رسد که سقفی هلالی شکل در ورودی غار ایجاد کرده است. بُلندای سقف راه‌رو از زمین ۲.۵ متر است و خود راه‌رو ۱۷.۶۰ متر درازا دارد.
معبد مهر ورجوی نیز از قرن هشتم هجری همانند دیگر معابد صخره ای به وسیله ی فرقه های صوفیه به عنوان خانگاه استفاده شد.راه‌روی میانی حفره‌های فراوانی دارد که به اتاق‌های زیرزمینی با سقف گُنبدی شکل می‌رسد. این حفره‌ها در این سقف‌ها در دوره‌ی اسلامی و به منظور روشنایی ساخته شده‌اند. سراسر سالن اصلی, نوشته‌های قرآنی به دبیره ی نسخ دیده می‌شود که دور دیوارها و ورودی‌ها را مانند کمربندی دربرگرفته است. این بخش‌ها پس از اسلام و در زمانی که این جایگاه به عنوان خانقاه صوفیان یا مسجد ِ قبرستان از آن بهره برده می‌شد در درازای زمان از میان رفته‌اند.در پایان سالن اصلی، سکویی با دو پلکان وجود دارد که در گذشته به درب چوبی کوچکی می‌رسید. پس از ورود به این درب, سالنی مدور با ۶ متر درازا دیده می‌شود که مردم ورجوی آن را آرامگاه «ملامعصوم», دوست و یار پیامبران می‌دانند. آرامگاه با سنگ ساخته شده و کمان گنبدی شکل زیبایی در پیرامون دیوار به چشم می‌خورد.در میان تالار، گوری چوبی با اندازه ی ۱*۲ متر وجود دارد که آرامگاه ملا معصوم را نشان می‌ده.
