تاریخچه و عقاید مهرپرستی در ایران

یکى از ادیان پر سابقه در میان مردم ایران باستان ، آئین مهرپرستى بود. این آئین را اریاها با خود به ایران آوردند، آنگونه که به هند نیز بردند. این آئین به مدت دو هزار سال دیگر آئینها را تحت الشعاع خود قرار داد و بر ادیان یهود، مسیح و زرتشت تاثیر بسیار گذاشت

مهرپرستان هر سال در ماه مهر گاوى را زینت کرده و با جلال و جبروت به میدان آورده ، آن را ذبح مى کردند.

پس از عزادارى گوشت گاو را پخته و مى خوردند. فلسفه این کار این بود که مى خواستند از وجود معبود در آنان چیزى بماند تا آنها را به سوى معبود راهنمائى کند. و این همان کارى است که مسیحیان مى کنند؛ یعنى خوردن نان فطیر و شراب به معناى خون و گوشت عیسى (علیه السلام ) که عشاء ربانى نام دارد. هندیان نیز هنوز احترام گاو را دارند.

یک مورخ ارمنى در تاریخ ارامنه آورده است که سرود ((واهاگون )) (مهر) از افسانه هاى ملى ارامنه است . این مورخ ارمنى که در قرن چهارم میلادى مى زیست ، مى گوید: آسمان و زمین در درد زایمان بودند. دریاى شفق گون و خورشید عالمتاب نیز درد مى کشیدند. ((نى قرمز)) نیز در دریاى شفق گون درد مى کشید. از آن نى شعله آتشى برخاست و دود بلند شد.

شعله آتش آن ((نى )) را احاطه کرده بود و… واهاگون متولد شد و با اسب آتشین خود به اسمان بالا رفت . تو اى آرارات ! سر فرو آور، زیرا واهاگون مى آید. آسمان و زمین و دریاى شفق گون این مژده را به تو مى دهند.

در ارمنستان به نام او هیکلى نصب کرده اند که به اطاق ((واهاگون )) موسوم است  با اینکه بین روحانیون کلدانى که معرف عقاید و مراسم مذهب بوند با روحانیون آئین مهر پرستى اختلاف و تغییر اساسى وجود داشت (قرن اول و دوم ق .م )، در عین حال در مراسم و اعمال مذهبى مهرپرستى تغییر صورت نگرفت و سادگى اولیه خود را همچنان حفظ کرد. مراسم مذهبى مهرپرستى عارى از تزئین و آرایش معمول بود.

مؤ منان به این آئین ، مراسم مذهبى را در غارها به جاى مى آوردند و معابد خود را نزدیک چشمه ها و یا آب روان قرار مى دادند تا غسل تعمید آسان تر انجام گیرد.

رومیان و یونانیان و… که تحت تاءثیر آئین مهرپرستى قرار گرفته بودند، در داخل معبد و در انتهاى آن ، مجسمه یا حجارى برجسته ((مهر)) را نشان مى دادند که در حال کشتن ((گاو)) است و از بدن آن انواع نباتات مى روید یکى از شاهدان عهد عتیق که هشتاد سال پس از حضرت عیسى (علیه السلام ) مى زیسته است ، ((میترا)) را این گونه تعریف مى کند:

خدائى که زیر صخره غارهاى ایرانى چمباتمه زده ، شاخهااى سرکش خود را مى گرداند و باز مى گرداند. بنابراین ظهور اولیه ((میترا)) در غارى از کوه بوده است . از این رو پیروان ((میترا)) معبدهاى((مهر)) ى را در مغاره هاى کوه یا در دل دخمه ها بر پا کرده و در آنجا به مراسم عبادت او قیام مى کردند.

تصویر ((مهر)) در پیکر جوانى نشان داده مى شود که کلاه بلند مخروطى شکل که نوک آن به جلو خم شده ، پوشیده و موهاى پریشان گرداگرد صورت او را در بر گرفته و خنجرى در پهلوى گاو نرى فرو مى کند