یک محقق فرانسوى مى گوید: کتاب زرتشتیان اوستا نام دارد که یکى از قدیمى ترین کتب جهان بشمار مى رود و شاید کهن ترین اثر مکتوب قوم ایرانى باشد. اوستا در یک عهد و به دست یک نفر نوشته نشده ، بلکه در طول سالیان توسط افراد بسیار نگاشته شده است . محققان بر این باورند که بخشى از ((اوستا)) که ((گاتاها)) نام دارد، کهن ترین قسمت اوستا است .
این قسم حاوى سرودهائى است که بر زبان زرتشت جارى شده است . اوستاى موجود، اوستاى اولیه نیست ، زیرا اصل آن درگذر روزگار از بین رفته است . اوستاى اصلى به خط زرین نوشته شده بود که در حمله اسکندر به ایران نابود شد. از آن پس ، دوباره در روزگار ((بلاش اشکانى )) و ((شاپور اول )) قسمتهائى از آن گردآورى و تدوین شد. زبانى که اوستا به آن نوشته شده ، یکى از کهن ترین زبانهاى ایران قدیم است .
اگر چه به درستى روشن نیست که این زبان در چه دوره اى رواج داشته ، اما همین اندازه معلوم است که با زبانهاى دیگر اقوام آریائى چون فارسى باستان و سنسکریت (زبان مردم هند) تجانس داشته است . ((سایکس )) نیز بر این عقیده است که : کتاب اوستا به زبانى نوشته شده که آن را ((اوستیک )) مى گویند و با زبانى که شاهان هخامنشى در کتیبه هاى خود بکار برده اند، فرق دارد.
گفته اند که اوستا ۲۱ کتاب بوده که با خطا طلا بر دوازده هزار پوست گاو نگاشته شده . پس از انقراض هخامنشیان است کتاب نیز از میان رفت و فقط قسمتهاى کوچکى از آن بدست امده است .
بلاش اول پادشاه اشکانى این کتاب را احیا کرد و اردشیر ساسانى انجام آن را به پایان برد. گمان مى رود که در دوره هاى بعد بر آن اضافاتى شده باشد. انچه از اوستا در دست است ، عبارت است از:
1 یسنا؛ مشتمل بر ۷۲ فصل حاوى سرودها که گاتها جزء آن است .
2 ویسبرد؛ مجموعه اى از ادعیه و سرودها.
3 وندیداد؛ قانون و دستورات موبدان و مبین احکام عبادات و…
4 یشت ها؛ شامل سرودهایى در تجلیل فرشته هاى موکل ایام و… مهمترین قسمت اوستا گاتهاست که شبیه ((مزامیر عبریان )) است . گمان مى رود ((گاتها)) سروده هاى شخص زرتشت باشد
