مراسم ازدواج در آیین زرتشت

خواستگارى

نخستین گام ، خواستگارى است و تحصیل رضایت دختر و پدر و مادر او است . پس از حصول رضایت مراسم به این صورت انجام مى گیرد:

ارسال نامه

۱ بستگان درجه یک پسر به خانه دختر مى روند و نامه اى از پسر خطاب به پدر و مادر دختر همراه مى برند. محتواى نامه بر روى کاغذ سبز نوشته مى شود تا از میمنت و مبارکى برخوردار باشد.

پاسخ نامه

۲ چند روز بعد از طرف خانواده دختر پاسخ نامه نوشته مى شود و با تشریفاتى مشابه به خانه پسر توسط بستگان درجه یک دختر برده مى شود. طبق تعالیم زرتشت : هر دختر یا زنى را که خالى از موانع زناشوئى باشد، مى توان خواستگارى کرد. رضایت طرفین به معناى انعقاد پیمان زناشوئى نیست .

بردن حلقه توسط پسر

۳ از طرف خانواده ، پسر، یک حلقه ، یک سینى نقل و چند کله قند و چند متر پارچه جهت لباس دختر تهیه مى شود. در روز معین این اشیاء به خانه عروس برده مى شود. حلقه توسط یکى از بستگان درجه یک داماد به انگشت دختر مى شود و پذیرائى به عمل مى آید.

بردن حلقه توسط دختر

۴ چند روز بعد، اقدامى مشابه از سوى خانواده دختر در حق داماد بعمل مى آید.
در تعالیم زرتشت آمده است که : ((تشریفات نامزدى را هنگامى مى توان اجرا نمود که دختر کمتر از ۱۴ و پسر کمتر از ۱۶ سال نداشته باشد. تشریفات نامزدى با مبادله حلقه و هدایا در حصور بستگان و لااقل ((هفت نفر)) معتمد زرتشتى که کمتر از ۲۵ سال نداشته باشند، انجام مى یابد.))

مراسم نامزدى

۵ در هنگام ازدواج یعنى پس از مراسم نامزدى ، اقدامات زیر صورت مى گیرد وکیل پرسان یا ((دهموبد)) که پیشواى مذهبى باشد، به اتفاق عده اى از میهمانان داماد که تعدادشان نباید از ((هفت نفر)) کمتر باشد، به منظور گرفتن رضایت دختر براى انجام مراسم عقد به منزل عروس ‍ مى روند. عروس به حمام رفته ، آرایش کرده و در صدر مجلس مى نشیند و یک پارچه سبز روى سر او مى اندازند به طورى که صورتش پیدا نباشد.

زنهاى دیگر در دو طرف او قرار دارند. دهموبد و همراهان در حالى که لاله هاى روشن در دستشان است ، با آهنگ هبیروشاباش وارد شده و جلو عروس مى روند و پیشواى مذهبى از دختر مى پرسد:

بنام خدا از شما ((دخت …)) مى پرسم آیا با زناشوپى با ((پور…)) راضى هستى ؟ ((دهموبد)) این سئوال را چند مرتبه در میان هلهله و شادى تکرار مى کند. غالبا در مرتبه سوم یا هفتم عروس مى گوید: بلى . پس ‍ ((دهموبد)) از عروس مى پرسد: چه فردى را نماینده یا وکیل خود قرار مى دهى ؟ عروس پدر یا برادر خود را به این سمت نامزد مى کند. پس از شنیدن این اقرار، ((دهموبد)) و همراهان به منزل داماد باز مى گردند.

مراسم گواه گیران

۶ گواه گیران ؛ نماینده عروس به اتفاق عده اى از میهمانان عروس به خانه داماد مى آیند و اشیاء زیر را با خود مى آورند: یک تخم مرغ ، یک قطعه پارچه سبز، لباس داماد،چند کله قند و مقدارى شیرینى و آویشن و سنجد. آنگاه آئین مذهبى ((گواه گیران )) ( عقد)آغاز مى شود. داماد در صدر مجلس و نماینده عروس روبروى او نشسته است . ((دهموبد یاموبد)) در کنار داماد قرار مى گیرد.

پس از تحقیق در اینکه عروس و داماد قبلا با دیگرى در رابطه با زناشوئى حرفى نزده اند و یا قرار ازدواج نگذاشته اند، اوستا را باصداى بلند مى خوانند. در این هنگام داماد و نماینده عروس ایستاده و ((کمربند مخصوص)) (= کشتى ) را از کمر باز کرده و دوباره آن را مى بندند. سپس موبد، مراسم گواهگیران را که به منزله اجراى صیغه عقد ازدواج زرتشتیان است ، انجام مى دهد.  پس از پایان ، ایستاده و دعاى تندرستى عروس و داماد را مى خواند.

در تمام این مدت داماد و نماینده عروس دست در دست بر روى قند دست گذارند. پسر بچه اى که معمولابا داماد نسبت نزدیکى دارد، پشت سر داماد مى ایستد و انار شیرین و پارچه سبز و قیچى وتخم مرغ و… را در دست گرفت ، روى سر داماد نگاه مى دارد. پس از پایان مراسم((دهموبد)) تخم مرغ را با تمام قدرت و نیرو از پشت بام به خارج از خانه مى اندازد و انار شیرین به داماد داده مى شود که بعدها با عروس بخورند.

مراسم عروس کشان

۷ عروس کشان ؛ یا عروس بران . چون آخر شب مى شود، پس از صرف شام و پراکنده شدن میهمانان ، ((دهموبد)) به همراه چند تن از نزدیکان داماد به خانه عروس مى آیند تا عروس را به خانه داماد ببرند

منبع : کتاب تاریخ ادیان و مذاهب جهان جلد اول اثر عبداللّه مبلغى آبادانى

نشر الکترونیکی به کوشش اِنی کاظمی در سایت تاریخ ما.